Bingöl İli Merkez İlçesi Yelesen ve Dikme Köyleri Meralarının Farklı Yöney ve Yükseltilerinde Yer Alan Bitki Türleri

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 2, 185 - 195, 19.06.2017

Erdal Çaçan , Mehmet Başbağ

https://doi.org/10.29050/harranziraat.321149

Cited By: 2

Öz

Bu
araştırma; Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen ve Dikme köyleri meralarının farklı
yöney ve yükseltilerinde yer alan bitki türlerinin tespiti ve birbirleriyle
karşılaştırılması amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında yürütülmüştür. İki yıllık araştırmanın sonucunda; toplam 29
bitki familyasının, 96 farklı cinsinde, 155 bitki taksonu
tespit edilmiştir. Taksonların 15’i azalıcı, 9’u çoğalıcı ve 131 tanesinin de
istilacı olduğu belirlenmiştir. Botanik kompozisyonda azalıcıların oranı %14.86,
çoğalıcıların oranı %14.56 ve istilacıların oranı ise %70.59 olarak
belirlenmiştir. Saptanan taksonların %11.0’ının buğdaygil, %18.1’inin baklagil
ve %71.0’ının diğer familyalardan türlere ait olduğu ve sırasıyla en çok
baklagiller (Fabaceae
28 adet), ballıbabagiller (Lamiaceae 20
adet), papatyagiller (Asteraceae 19 adet) ve buğdaygiller (Poaceae 17 adet) familyalarında yer alan
bitkilerden olduğu saptanmıştır.

Yöneyler bakımından; tür
çeşitliliğinin en fazla olduğu yöneyin 90 tür ile kuzey yöneyi olduğu, bunu 83
tür ile batı, 74 tür ile doğu ve 71 tür ile güney yöneylerinin takip ettiği
belirlenmiştir. Yükseltiler bakımından; üçüncü yükseltilerin (1704 m) 102 tür
ile en zengin çeşitliliğine sahip olduğu, bunu 85 tür ile ikinci yükseltilerin
(1876 m) takip ettiği, en düşük değeri ise 80 tür ile birinci yükseltilerin
(1992 m) verdiği gözlenmiştir. Çalışmada; batı ve kuzey yöneylerinin tür
varlığı açısından daha zengin olduğu, yükseltiler bakımından ise aşağılara
doğru inildikçe tür zenginliğinin arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, Mera, Takson, Yöney, Yükselti

Determination of Plant Species at Different Direction and Altitudes of Pastures of Yelesen and Dikme Villages in Bingöl

Öz

This
study was conducted to compare different directions and altitudes of a pasture
land for identification plant species in Yelesen and Dikme villages,
Bingöl in 2012 and 2013. Total 155
plant taxa of 96
genus from 29 plant families were identified
in the two year
study. 15 taxa were decreasers, 9 taxa were increasers and 131 taxa were
invaders. Decreasers, increasers, and invaders
had 14.86%, 14.54% and 70.59%, respectively in the botanical composition. Identified %11.0 taxa were grasses, %18.1
taxa were legumes and %71.0 taxa were other family crops. The majority of the
species Fabaceae (28), Lamiaceae (20), Asteraceae (19) and Poaceae (17) were identified as
belonging to the family.

In
terms of the directions; the diversity of species is highest in the north direction
with 90 species, west with 83 species, east with 74 species and south with 71 species
were followed. In terms of the altitudes; third altitudes (1704 m) with 102
species have the richest diversity, it was followed by a second altitudes (1876
m) with 85 species, the lowest value were given by first altitudes (1992 m)
with 80 species. In the study; west and north directions to be richer than the
other directions in terms of the presence of species, species richness in terms
of altitudes were found increased that towards the heights down.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, Altitude, Direction, Pasture, Taxa

Kaynakça

• Ağın, Ö., 2012. Bingöl İli Yedisu İlçesi Karapolat Köyü Merasının Verim ve Botanik Kompozisyonunun Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Bingöl.
• Ateş, A., 2001. Ardahan İli Sulakyurt Köyünde Korunan ve Otlatılan Meralardaki Bitki Örtüsü ve Verim Güçlerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır.
• Altın,M.,Tuna,C., Gür, M., 2010. Tekirdağ Taban ve Kıraç Meralarının Verim ve Botanik Kompozisyonuna Gübrelemenin Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2), 191-198.
• Aydın, A., 2014. Karacadağ’ın Farklı Yükseltilerindeki Meralarında Bitki Tür ve Kompozisyonları ile Ot Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır.
• Babalık, A.A., 2008. Isparta Yöresi Meralarının Vejetasyon Yapısı ile Toprak Özellikleri ve Topoğrafik Faktörler Arasındaki İlişkiler. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta.
• Başbağ, M., Gül, İ., Saruhan, V., 1997. Diyarbakır’da Korunan Bir Mer’a Alanında Bitki Tür ve Kompozisyonları ile Ot Verimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, s. 499-503, Samsun.
• Başbağ, M., Çelik, M.A., 2001. Diyarbakır İli Gözalan Köyünde Korunan ve Otlatılan Meralardaki Bitki Tür ve Kompozisyonları ile Ot Verimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt III, s.187-192, Tekirdağ.
• Çınar, S., 2001. Adana İli Tufanbeyli İlçesi Hanyeri Köyü Merasında Verim ve Botanik Kompozisyonun Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Dirihan, S., 2000. Diyarbakır Pirinçlik Garnizonunda Korunan ve Otlatılan Meralarda Bitki Tür ve Kompozisyonları ile Ot Verimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır.
• Erkun, V., 1971. Hakkari ve Van İllerinde Mera Araştırmaları. Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Gn. Müd. Yayınları, G.13, Ankara.
• Holechek, J.L., Pieper, R.D., Herbel, C.H., 1995. Range Management Principles and Practices. Prentice HallInc., 526 p.
• Fayetörbay, D., 2007. Palandöken Dağlarında Farklı Rakıma Sahip Mera Kesimlerinin Bitki Örtülerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Gökkuş, A., Avcı, M., Aydın, A., Mermer, A., Ulutaş, Z., 1993. Yükseklik Eğim ve Yöneyin Mera Vejetasyonlarına Etkileri. Tarım Orman Köyişleri Bakanlığı Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Yayın No:13, A.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
• Gür, M., 2007. Yörükler Köyü Doğal Mera Vejetasyonunun Botanik Kompozisyonu ve Verim Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Karaman, M.R., Brohi, A.R., 2004. 3.Ulusal Gübre Kongresi. Tarım-Sanayi-Çevre Bildiri Kitabı 2.Cilt, Sayfa:1416, Tokat.
• Karaman, M.R., 2012. Bitki Besleme. Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi:2. Editör: Zengin, M., Toprak ve Bitki Analiz Sonuçlarının Yorumlanmasında Temel İlkeler (Bölüm 12), Sayfa: 874.
• Kendir, H., 1995. Bazı Mera Vejetasyon Ölçme Metotlarında Optimum Örnek Sayısının Saptanması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Serin, Y., Zengin, H., Tan, M., Koç, A., Erkovan, H.İ., 2005. Çayır ve Mera Bitkileri Klavuzu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müd. Yayınları, Ankara.
• Serin, Y., Tan, M., Koç, A., Zengin, H., 2008. Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müd. Yayınları, Ankara.
• Şengönül, K., Kara, Ö., Palta, Ş., Şensoy, H., 2009. Bartın Uluyayla Yöresindeki Mera Vejetasyonunun Bazı Kantitatif Özelliklerinin Saptanması ve Ekolojik Yapının Belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:11, Sayı:16, 81-94.
• Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E., Çelik, N., 2003. Sekonder Mera Vejetasyonun Farklı Ölçüm Metotlarının Karşılaştırılması ve Mera Durumunun Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1):65-77.
• Türker, A., 2006. Mersin Tarsus Oluk Koyak Köyü Topak Ardıç Mevkisinde 1997 Yılından Beri Korunmuş Ağaçlandırma Sahasındaki Otsu Vejetasyonun Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Uslu, Ö.S., 2005. Kahramanmaraş İli Türkoğlu İlçesi Araplar Köyü Yeni yapan Merasında Botanik Kompozisyonun Tespti ve Farklı Gübre Uygulamalarının Meranın Verim ve Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K.A., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Arslan, S., 2012a. Ankara İli Meralarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2):41-49.
• Ünal, S., Mutlu,Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, K.A., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Arslan, S., 2012b. Çankırı İli Mera Durumu ve Sağlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5 (2): 131-135.