Şırnak İli Zeytin Gen Kaynaklarının Morfolojik, Pomolojik Özellikleri İle Yağ Asidi Kompozisyonlarının Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 3, 299 - 308, 27.09.2017

Ebru Sakar , Hülya Ünver Mehmet Ulaş Sezai Ercişli

https://doi.org/10.29050/harranziraat.339344

Cited By: 1

Öz

Ülkemiz Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Şırnak
ilindeki zeytin gen kaynaklarının oluşturduğu populasyon içerisinden üstün
nitelikli olanları belirlemek amacıyla gerçekleştirilen çalışmada, 34 genotipten
sürgün, yaprak ve meyve örnekleri alınmıştır. Belirlenen genotiplerde ağaç,
meyve ve yaprak özellikleri ile toplam yağ ve yağ asitleri kompozisyonları
incelenmiştir. Şırnak ili genotiplerinin çoğunlukla dik ve yarı dik taç
yapısında ve tiplerin çoğunluğunun eliptik uzun şekilli yaprağa sahip oldukları
görülmüştür. İncelenen tiplerde meyve ağırlığı 0.70 g (Deran5)-4.20 g
(Serekani) ve meyve şekli tiplerin çoğunluğunda eliptik olarak belirlenmiştir.
Toplam yağ oranı % 2.0 ile % 8.8 arasında bulunmuştur. Yağ asitleri miktarları,
palmitik asit %12.57 (Karkamış3)-%19.82 (Oğuzeli1), stearik asit %2.31
(Islahiye1)-%4.23 (Araban2), oleik asit %58.68 (Oğuzeli3)-%72.86 (Karkamış3),
linoleik asit %5.10 (Araban1)-%21.06 (Oğuzeli3) ve linolenik asit %0.73
(Oğuzeli1)-%1.71 (Nizip9, Nizip10) olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Seleksiyon, Şırnak, Morfoloji

Morphological and Pomological Properties and Fatty Acid Composition of Olive Genetic Resources in Şırnak Province

Öz

The aim of this study to identify superior olive genotypes within
the population in the olive genetic resources located in the Southeast of the province
of Sirnak and for his reasonshoot, leaf and fruit samples were taken from 34 genotypes.
Tree, fruit and leaf characteristics with total fat and fatty acid composition were
analyzed in 34 genotypes. Genotypes in Sirnak province, mostly has erector
semi-erect crown and majority have a longelliptical-shaped leaves. Fruit weight
ranged from 0.70 g (Deran5) to 4.20 g (Serekani) and fruit shape in general
were elliptical. Total fatratios were between 2.0-8.8%. Palmitic, stearic,
oleic, linoleic and linolenic acid content were found between 12.57%
(Karkamış3)-19.82% (Oğuzeli1), 2.31% (Islahiye1)- 4.23% (Araban2), 58.68%
(Oğuzeli3)- 72.86% (Karkamış3), 5.10% (Araban1)- 21.06% (Oğuzeli3) and 0.73%
(Oğuzeli1)-1.71% (Nizip9, Nizip10), respectively.

Anahtar Kelimeler

Olive, Selection, Şırnak, Morphology

Kaynakça

• Ağar, İ., Garcia, J.M., Zahran, A., Kafkas, S., Kaşka, N., 1995. Adana ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı zeytin çeşitlerinin yağ asitleri karakteristikleri. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim 1995, 1, 741-745, Adana.
• Anonim, 1970. FAO/WHO Codex Alimentarius methods of analysis for edible fats and oils. FAO/WHO food standarts programme, codex alimentarius commision, CAC/RM, 9/14,.26p. Rome.
• Anonim, 2002. Tariş zeytin ve zeytinyağı Birliği.
• Anonim, 2014. http://faostat.fao.org.
• Anonim, 2015. http://www.tuik.gov.tr
• Akıllıoğlu, M., Dizdaroğlu, T., Özen, Y., Özilbey, N., Akay, Z., Arsel, H., Özen, H., Özahçı, E., 2000. Zeytin Alt Komisyonu., 686- 751.
• Aydın, R., Nizamoğlu, A., 1995. Silifke Yağlık çeşidinde klonal seleksiyon çalışmaları. Türkiye II.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim 1995, 1, 731-735, Adana.
• Barranco, D.,Trujillo I., Rallo, P., 2000. Are ‘Oblanga’ and ‘Frantoio’ Olives the same cultivar. Hortscience. vol. 35 (7): 1323-1325.
• Barut, E., 2001. Marmara Bölgesi’nin değişik yörelerinde yetiştirilen bazı zeytin çeşitlerinde ürün yükünün meyvenin yağ asitleri kompozisyonuna etkileri. Marmara Birlik Yay., No:6, 18 s., Bursa.
• Bolat, İ., Güleryüz, M., 1995. Çoruh vadisinde yetiştirilen zeytin çeşitlerinin bazı pomolojik özelliklerinin incelenmesi üzerine bir araştırma, Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim,736-740, Adana.Canözer, Ö. 1991. Standart zeytin çeşitleri kataloğu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Genel Yayın No: 334, Seri:16, 107s.
• Dölek, B., 2003. Erdemli, Silifke ve Mut ilçelerinde yetiştiriciliği yapılan sofralık ve yağlık zeytin çeşit ve tiplerinin morfolojik, fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 80s., Adana.
• Ersoy, B., 1985. Zeytinyağlarının bileşim özellikleri. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, 34, 32 s., Bornova, İzmir.
• Kadaster, I.E., 1960. Zirai Kimya Tatbikatı. I. Yem analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 113: 50- 63.
• Onal, B., While, P., Hammond, E., 2006. Effects of Linoly oleae on soybean oil flawour and quality in a frying application J. Amer. Oil. Chem. Soc. 84: 157-163.
• Öztekin, L., 1996. Yemeklik yağlarda yağ asitleri esterleştirme yöntemlerinin karşılaştırılması. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yay., 47, 40 s., Bornova, İzmir.
• Rallo, R., Barranco, D., 1984. Lasvariedades de olivo cultivadas en andalucia. Ministerio de Agricultura- Junta de Andalucia, 387 p, Madrid.
• Tous, J., Barranco, D., 1990. Olive cultivars in Catalonia. Acta Horticulturae, Olive Growing, 286 s.
• Tous, J., Romero, A., 1998. Marfil olive. Hortscience, 33 (1): 162-163.