Şanlıurfa Tek Tek Dağları’nda Farklı Yöneylerdeki Meraların Bitki Kompozisyonları ile Ot Verimi ve Kalitelerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 248 - 254, 25.06.2018

Tahir Polat , Şehnaz Büyükhatipoğlu Gökhan Akkaya

https://doi.org/10.29050/harranziraat.338826

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Şanlıurfa Tek Tek dağları
meralarında farklı yöneylerdeki bitki türü ve kompozisyonları ot verimi ve
kalitelerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Nokta (Nokta Çerçeve) Yöntemi
kullanılarak mera parsellerinde yapılan araştırmada; merada bitki ile kaplı
alan %34.07 olarak belirlenirken, geri kalan alan %65.93 taşlık ve boş alandan
oluşmaktadır. Araştırmada sonuçlarına göre meranın bitki boyu ortalaması 73.96 cm olduğu tespit
edilmiştir. En yüksek bitki boyu  (83.10
cm) batı merasında elde edilmiştir. Meranın kuru ot verim ortalaması 184.32 kg da^-1 bulunmuş, en
yüksek kuru ot verimi 232.25 kg da^-1 ile
batı
merasında elde edilmiştir. Botanik kompozisyonda buğdaygillerin oranı % 69.80,
baklagillerin oranı %10.61 ve diğer familya bitkileri oranı da % 19.56 olarak
bulunmuştur. Kuru ot ham protein oranları % 6.01 ile % 8.60, ham protein
verimleri %12.01-13.60 arasında değişim gösterdiği tespit edilmiştir.  Otlatma kapasitesi 40.96 BBHB olarak
hesaplanmıştır. Araştırmada 51 bitki türü tespit edilmiştir. Yöney
ortalamalarına göre botanik
kompozisyon oranları en fazla yer tutan baskın bitki türleri sırasıyla Avena
fatua  % 18.83, Trifolıum setellatum % 10.47, Poa bulbosa % 
8.47, Bromus inermis  % 7.78
ve Trifolium scabrum % 4.42
oranlarıyla yer almaktadır. Mera kalite derecesi 2.45 değeri ile batı merasından elde edilmiş ve mera
durumu zayıf olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mera, Yöney, Nokta Yöntemi, Kuru Ot verimi, Ot kalitesi

Determination of Botanical Composition as Well as Hay Yield and Quality in Different Aspects of Rangelands at the Tek Tek Mountains in Şanlıurfa

Öz

This study
was conducted to determine botanical composition, hay yield and quality in
different aspects of rangelands at the Tek Tek Mountains in Şanlıurfa. By using
Point Framework method in study, while the average length of rangeland plants
determined as to be 73.96 cm, the highest plant height (83.10 cm) was obtained
from the west aspect of the rangeland. While the average of hay yield was
184.32 kg da^-1, the highest hay yield was obtained from the west
aspect of the rangeland as 232.25 kg da^-1. The ratios of grasses,
legumes and other family plants in the botanical composition based on the
weight were determined as 69.80%, 10.61% and 19.56% respectively. Crude protein
content of hay changed between 6.01% and 8.60% and crude protein yield 12.01
and 13.60 kg da^-1 as depending on the aspect. Grazing capacity of
the rangeland was calculated as 40.96 AU. 51 plant species were also identified
in the study area. The averaged values of coverage areas of the dominant
species over the aspect were as follows; 18.83% for Avena fatua, % 10.47 for Trifolium
setellatum, 8.47% for Poa bulbosa,
7.78% for Bromus inermis, 4.42% for Trifolium scabrum, respectively. The
highest quality grade obtained from the west aspect of the rangeland condition
for this aspect of the rangeland was determined as poor.

Anahtar Kelimeler

Rangeland, Direction, Point method, Hay yield, Hay quality

Kaynakça

• Ateş, A. 2001. Ardahan İli Sulakyurt Köyünde Korunan ve Otlatılan Meralardaki Bitki Örtüsü ve Verim Güçlerinin Saptanması. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD Yüksek Lisans Tezi.
• Babalık, A. Alper. 2007. Davraz Dağı Kozağaçı Yaylası Merasında Bitki İle Kaplı Alan ve Otlatma Kapasitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Süleymen Demirel Ünivesitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı 1, Yıl: 2007, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 12-19
• Brown, W. J., Shuster, J. L. 1969. Effects of Grazing on a Hardland Site in the Southern High Plains. Journal of Range Management, 22 (6): 418-423.
• Çaçan, E. 2014. Bingöl Merkez İlçesi Yelesen-Dikme Köyleri Meralarının Farklı Yöney ve Yükseltilerindeki Bitki Tür ve Kompozisyonları İle Ot Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi. S-7. Dicle Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Diyarbakır.
• Çınar S., Hatipoğlu R., Avcı M. 2003. Adana İli Tufanbeyli İlçesi Hanyeri Köyü Merasında Verim ve Botanik Kompozisyonun Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, (1): 352-356.
• Çomaklı, B., Daşcı, M., Koç, A. 2008. Geleneksel otlatma uygulamalarının yayla mera vejetasyonu ve yem kalitesi üzerine etkileri. TurkishJournal of Agriculture and Forestry 2008,32(4):259-265 Ref: 42 Tübitak. Ankara.
• Anonim, 2002. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://www.khgm.gov.tr Erişim Tarihi: 16.02.2015
• Nadir, M. 2010. Tokat İli Yeşilyurt Köyü Doğal Merasının Botanik Kompozisyon, Kuru Madde Verimi ve Kalitesinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Özbay, O. 2004. Tarım Bakanlığı. Çayır Mera Birimi Daire Başkanlığı Seminer ve Eğitim Çalışmaları. Ankara.
• Sayar, M.S., Han, Y., Başbağ, M., Gül İ., Polat T. 2015. Rangeland improvement and management studies in Southeastern Anatolia Region of Turkey. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 52(1): 918.
• Şen, Ç. 2010. Kilis İlinin Bazı Köylerindeki Meralarda Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Adana, s.96. Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun.
• Şen Ç., Hatipoğlu R., Çınar S. 2011. Kilis İlinin Bazı Köylerindeki Meralarda Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. IX. Tarla Bitkileri Kongresi. (3): 1739-1744. Uluocak, N. 1977. Kırklareli Yöresi Orman İçi Mera Vejetasyonunun Nitelikleri ve Bazı Kantitatif Analizleri. İ.Ü. Orman Fak. Orman Coğ. Ve Yakın şark Orman kürsüsü İstanbul.
• Uslu, Ö. S. 2005. Kahramanmaraş İli Türkoğlu İlçesi Araplar Köyü Yeniyapan Merasında Botanik Kompozisyonun Tespiti ve Farklı Gübre Uygulamalarının Meranın Verim ve Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. s. 162, Adana.