Characterization on variety and populations of black cumin (Nigella sativa L.): I. Agricultural properties

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 4, 533 - 543, 24.12.2018

İslim Koşar , Abdulhabip Özel

Öz

This research was conducted to characterize the yield and some
agricultural properties of different black cumin variety and populations which
obtained from different places in Turkey in 2015-2016 and 2016-2017 winter
production season. The experimental design was performed according to
randomized complete block design with tree replications at the GAP Agricultural
Research Institute Koruklu Talat Demirören Research Station. In the study, 33
different black cumin variety and populations were used and plant height,
number of branches, number of capsule, 1000 seeds weight and seed yield. As a
result; variety and populations of black cumin showed that for plant heights
between 47.77-68.63 cm, number of branches per plant 2.77-4.63 pieces plant
^-1, number of capsules per plant 4.03-7.63 pieces plant ^-1,
1000 seeds weight 1.81-3.16 g, fixed oil ratio % 36.42-40.17, and seed yield
28.23–107.41 kg da^-1. Furthermore, the highest yield were gained
from Şanlıurfa 2 population in the first year, Eskişehir 1 population in second
year and according to the average of two years, Şanlıurfa 2 population took
first place.

Anahtar Kelimeler

Black cumin (Nigella sativa L.), Population, Yield

Çörekotu (Nigella sativa L.) Çeşit ve Popülasyonlarının Karakterizasyonu: I. Tarımsal Özellikler

Öz

Bu araştırma, Türkiye’nin
farklı yerlerinden temin edilen çörekotu çeşit ve popülasyonlarının, verim ve
bazı tarımsal özelliklerinin karakterizasyonunu belirlemek amacıyla, 2015-2016
ve 2016-2017 kışlık üretim sezonunda, tesadüf blokları deneme desenine göre, üç
tekerrürlü olarak, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Koruklu Talat Demirören
Araştırma İstasyonunda yürütülmüştür. Araştırmada, 33 farklı çörekotu çeşit ve
popülasyonu kullanılmış olup, bitki boyu, dal sayısı, kapsül sayısı, 1000 tane
ağırlığı ve dekara verim özellikleri incelenmiştir. Çalışmada, incelenen çörekotu
çeşit ve popülasyonların ortalama bitki boyu 47.77-68.63 cm, dal sayısının
2.77-4.63 adet bitki^-1, kapsül sayısının 4.03-7.63 adet bitki^-1,
1000 tohum ağırlığının 1.81-3.16 g, sabit yağ oranı % 36.42-40.17 ve tohum
verimleri 28.23-107.41 kg da^-1 arasında olduğu görülmüştür. Ayrıca,
araştırmanın ilk yılında Şanlıurfa 2, ikinci yılında Eskişehir 1 ve iki yıllık ortalamalara
göre ise Şanlıurfa 2 popülasyonunun ön plana çıktığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çörekotu (Nigella sativa L.), Popülasyon, Verim

Kaynakça

• Anonymus (2015). http://faostat.fao.org/sie/567/DesktopD efault.aspx?PageID=567#ancor
• Anonim (2016). Şanlıurfa iklim verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
• Anonim (2016). Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr
• Akgören, G. (2011). Bazı Çörek Otu (Nigella sativa L.) Populasyonlarının Tarımsal Özellikleri. (Basılmamaış Yüksek Lisans Tezi) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Akgül, A. (1993). Baharat Bilimi ve Tekolojisi. Gıda Teknolojisi Yayınları, No:15, Sayfa 72-74, Ankara.
• Arslan, N. (2015). Dünyada ve ülkemizde tıbbi–aromatik bitkilerin tarımı. Türk tarım Dergisi 223, 26-34.
• Atalay, İ. & Mortan, K. (2006). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Yayınları, İstanbul.
• Baydar, H., Karadoğan, T. & Çarkçı, K. (2001). Isparta Bölgesinde Kültüre Alınan Aromatik Bitkilerin Drog ve Uçucu Yağ Verimlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 60–71.
• Baydar, H. (2013). Tıbbi, Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 51, s.157-157,Isparta.
• Bayram, E., Kırıcı, E., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S. & Telci, İ. (2010). Tıbbi aromatik bitkiler üretiminin artırılması olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-1, Ankara.
• Baytop, T. (1984). Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul Üniversitesi Yayınları No:3255, İstanbul.
• Ceylan, A. (1983). Tıbbi Bitkiler (1. Genel Bölüm). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:312, Bornova-İzmir.
• D'Antuono, L.F., Moretti, A. & Lovato, A.F.S. (2002). Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and Nigella domescena L.. Industrial crops and products, 15(1), 59-69.
• İpek, A., Sarıhan, E. O. & Gürbüz, B. (2005). Bazı Çörekotu (Nigella sativa L.) Popülasyonlarının Ankara Koşullarına Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, s. 461-464. 5-9 Eylül 2005.
• Kan, Y. (2008). Ülkemizde Kültürü Yapılan Anti Aging Etkili Tıbbi Bitkiler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 28(6), 170-174.
• Karık, Ü. & Öztürk, M. (2009). Türkiye Dış Ticaretinde Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. Bahçe, 38(2), 21–31.
• Koşar, İ., Saraçoğlu, M., Özel, A., Alsan İ. & Coşkun, A. (2013). Determination of yield and some agronomic characters on populations of blackcumin (Nigella sativa L.) under the irrigation conditions in Harran plain. 1st Central Asia Congress on Modern Agricultuar Techniques and Plant Nutrition, Bişkek Kırgızistan.
• Koşar, İ., Alsan, İ., Özel, A., Saraçoğlu, M. & Coşkun, A. (2013). Harran Ovası Kuru Koşullarında Çörek otu (Nigella sativa L.) Populasyonlarında Verim ve Bazı Tarımsal Karekterlerin Belirlenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül 2013.
• Kulan, E.G., Turan, Y.S., Gülmezoğlu, N., Kara, İ. & Aytaç, Z. (2012). Kuru Koşullarda Yetiştirilen Çörekotunun (Nigella sativa L.) Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 177-181, Tokat.
• Küçükemre, D. (2009). Çörek Otunda (Nigella sativa L.) Farklı Sıra Aralıkları ve Ekim Normunun Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Danışman Prof. Dr. Güngör Yılmaz), Tokat.
• Özel, A. & Demirbilek, T. (2000). Harran Ovası koşullarında bazı tek yıllık baharat bitkilerinin verim ve bazı agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3-4), 21-32.
• Özel, A., Demirbilek. T. & Çopur. O. (2001). Determination of Yield and Agronomic Characters of Some Annual Spice Plants Under The Harran Plain Conditions. Workshop on agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants. May 29-June 01 2001, s. 151-158. Adana-TURKEY.
• Özel, A., Demirbilek, T. & Güler, İ. (2002). Harran Ovası kuru koşullarında farklı ekim zamanlarının çörek otu türleri (Nigella spp.)’nin verim ve bazı tarımsal karakterlerine etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(3-4), 81-84.
• Özel, A., Demirbilek, T., Erden. K. & Demirel. U. (2007). Harran Ovası Koşullarında Bazı Baharat Bitkilerinde Optimum Tohumluk Miktarının Belirlenmesi. Kesin Sonuç Raporu. HR.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü. Şanlıurfa.
• Özel, A., Demirel, U., Güler, İ. & Erden, K. (2009). Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörek otunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009 13(1), 17-25.
• Özyılmaz, B., Yılmaz, G. & Karataş, R. (2014). Farklı yörelerden temin edilen çörek otu popülasyonlarının karakterizasyonu. II. Tıbbi Aromatik Bitkiler Sempozyumu, Yalova.
• Randhawa, M. A. (2008). Black Seed, Nigella sativa, Deserves More Attention. J Ayub Med Coll Abbottabad 20(2),1-2.
• Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L. & Leblebici, E. (2000). Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116. İzmir.
• Şahin, B. (2013). Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Bazı Tıbbi Bitkilerin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Yüksel Kan), Konya.
• Taqı, H. (2013). Samsun Koşullarında Bazı Çörekotu (Nigela sativa L.) Popülasyonlarında Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Kudret Kevseroğlu), Samsun.
• Tavas, N., Katar, N. & Aytaç, Z. (2014). Eskişehir ekolojik koşullarında yetiştirilen çörek otu (Nigella sativa L.)’nda verim, verim özellikleri ve sabit yağ bileşenleri. II.Tıbbi Aromatik Bitkiler Sempozyumu, s. 623-629, Yalova.
• Tektaş, E. (2015). Harran Ovası Koşullarında Birim Alandaki Tohum Sayısının Çörek Otu (Nigella sativa L.)’nun Verim ve Bazı Bitkisel Özelliklerine Etkisi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Telci, İ. (1995). Tokat Şartlarında Farklı Ekim Sıklığının Çörekotu (Nigela sativa L.)’nda Verim Unsurları ve Bazı Bitkisel Özelliklerine Etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman Doç. Dr. Hüseyin Koç), Tokat.
• Tonçer, Ö. & Kızıl, S. (2004). Effect of seed rate on agronomic and technologic characters of Nigella sativa L., Internatıonal Journal of Agrıculture & Bıology 6(3), 529–532.
• Türker, L. (1996). Çörek Otu (Nigella sativa L.)’nun Sabit ve Uçucu Yağ Kompozisyonunun Araştırılması. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Türközü, D. & Yıldırım, B. (2007). Van Ekolojik Koşullarında Farklı Azot Dozlarının ve Ekim Zamanlarının Çörekotu (Nigella sativa L.)’nda Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 839–842. 25–27 Haziran 2007, Erzurum.
• Ürüşan, Z. (2016). Bazı Çörek Otu (Nigella sativa L., Nigella damascena) Genotiplerinde Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı,Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilim Dalı, Erzurum, 43s.
• Yılmaz, G. (2008). Tıbbi Aromatik Bitkiler Yetiştiriciliğinde Yeni Yaklaşımlar. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. Lisansüstü Ders Notları (Basılmamış), GOÜ Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.