Tarım sektöründe çalışan kadınların işe bakışları ve memnuniyetleri üzerine bir araştırma

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 4, 380 - 390, 23.12.2019

Mustafa Hakkı Aydoğdu

https://doi.org/10.29050/harranziraat.555463

Cited By: 1

Öz

Kadınlar, her dönemde ekonomik ve toplumsal yaşamın önemli bir
yanını oluşturmuştur. Tarım, ülkemizde kadınların oransal olarak en fazla
istihdam edildiği sektördür. TRC2 Bölgesinde, Şanlıurfa ve Diyarbakır, tüm
sektörlerde istihdam edilen kadınların %59.2’isi, tarımda çalışmaktadır.
Kadınlar tarımsal üretimin esas unsurları olup, çoğunlukla ücretsiz aile içi
işgücü, gündelikçi ve mevsimlik tarım işçisi olarak, ağır koşullarda
çalışmaktadırlar. Bu araştırmanın amacı Şanlıurfa’da tarımda çalışan kadınların
tarım işçiliğine bakışları, memnuniyetleri ve beklentilerinin, medeni durum,
eğitim ve yaş değişkenine bağlı olarak belirlenmesidir. Araştırma 2017 yılında,
basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen, kırsalda tarımda çalışan
kadınlarla yüz yüze görüşmeler yoluyla anketler yapılmıştır. Örneklem hacmi %95
güven sınırında ve %5 hata payı ile belirlenmiştir. Analizler SPSS’de Ki-kare
testi kullanılarak, 369 anket ile yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre,
katılımcının medeni durumu, eğitim seviyesi ve yaşı ile tarım işçiliğine bakışı
ve düşünceleri, tarım işçisi olmaktan memnun olma durumu ve eğer tarım işçisi
olmasıydı ne olmak veya yapmak isterdi değişkenleri arasında istatistiki olarak
anlamlı bir ilgileşim tespit edilmiştir. Bunların istatistiki önem seviyesi
p<%1’dir. Bekâr olanlar, genç yaş grubunda yer alanlar ile ortaokul ve lise
mezunları tarım işçiliğinden en fazla memnuniyetsizler olup, bunlar daha çok
SGK’lı başka bir işte çalışmak istemektedirler. İleri yaş grubunda ve evli
olanlar ise tarım işçiliğini kader olarak görmektedirler. Bunlar bölgenin
ataerkil yapısı nedeniyle önce babalarına, sonra kocalarına ve sonrada erkek
çocuklarına bağımlı kılınan kadınlardır. Kırsal da yaşayan ve çalışan
kadınların, yaşam standartlarının yükseltilmesini sağlayacak, sosyal ve
ekonomik yapılarının iyileştirilmesi ve arttırılmasına yönelik politikalar ve
uygulamalar fazlalaştırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tarım İşçiliği, Kadın İşgücü, İş Memnuniyeti, Kırsalda Kadın Beklentisi, Şanlıurfa

A Research on the perspectives and satisfactions of women working in agriculture sector

Öz

Women have always been an important part of
economic and social life. In Turkey, agriculture is the sector where most women
are employed. In TRC2 Region, 59.2% of women employed in all sectors of
Şanlıurfa and Diyarbakir work in agriculture. Women are the main elements of
agricultural production and they work in severe conditions. The aim of this
study is to determine the views, satisfaction and expectations of the women
working in agriculture in Şanlıurfa based on the marital status, education and
age variable. The surveys were conducted through face-to-face interviews with
women working in rural agriculture, selected by simple random sampling method
in 2017. Sampling volume was determined by 95% confidence limit and 5% error
margin. The analyzes were performed using the Chi-square test in SPSS with 369
questionnaires. According to the results, a statistically significant relationship
was found between the participants' marital status, education level and age,
their views and opinions on agricultural labor, their satisfaction with being
agricultural workers, and what they wanted to be or would be if they were not
agricultural workers with importance level of p<1%. The singles,  the  young
 age  group  and
 the  middle  and
 high  school  graduates
  are 
 the   most dissatisfied with agricultural labor, and they want to work in
another job with social security. The older age group and married people who
are dependent due to patriarchal status, see agricultural labor as destiny.
Policies and practices for the improvement of socio-economic structures of
women living in rural areas should be increased.

Anahtar Kelimeler

Agricultural labor, Female labor force, Job satisfaction, Women expectancy in rural, Şanlıurfa

Kaynakça

• Arıkan, G. (1988). Kırsal Kesimde Kadın Olmak. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 1-16.
• Aydogdu, M. (2017). Evaluation of Farmers’ Willingness to Pay for Agricultural Extension Services in GAP-Harran Plain, Turkey. Journal of Agricultural Science and Technology, 19(4), 785-796.
• Bayram, N. (2015). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Berber, M. ve Eser, B. Y. (2008). İş, Güç. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 1-16.Biçerli, M, K. (2000). Çalışma Ekonomisi. 135s. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Cançelik, M., Aydoğdu, M. H., Sert, M., Sevinç, M. R., Eren, M. E. ve Mancı, A. R. (2017). A Research On The Satisfaction Of Working Conditions Of Women Employee In Rural Areas: Şanlıurfa Sampling-Turkey, IBANESS, International Balkan and Near Eastern Social Sciences Conference Series, March 4-5, 677-683s. Edirne.
• Dikmen, A. A. (1995). Kamu Çalışanlarında iş doyumu ve Yaşam Doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Ana bilim dalı, Ankara.
• Eğinli, A. T. (2009). Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
• Gökdemir, L. ve Ergün, S. (2012). Kırsal Kalkınmada Kadının Rolü. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 67-80.
• Gülçubuk, B. (2017). Tarımda kadının kendisi var ama adı yok. Erişim Adresi: https://businessht.bloomberght.com/yorum/haber/1164163-tarimda-kadinin-kendisi-var-ama-adi-yok (Erişim Tarihi: 25.02.2019)
• Günkör, C. (2017). Eğitim ve Kalkınma İlişkisinin İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3(1), 14-32.
• Keskin, G., Kaplan, G. ve Başaran, H. (2017). Türkiye’de Aile Çiftçiliği, İşgücü Prodüktivitesi ve Sürdürülebilirlik. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(2), 209-218.
• Lorcu, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı. 179s. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Orhunbilge, N. (2000). Tanımsal İstatistik Olasılık ve Olasılık Dağılımları. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Özbekmezci, Ş. ve Sahil, S. (2004). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal, Ekonomik Ve Barınma Sorunlarının Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), 261-274.
• Peker, A. E. ve Kubar, Y. (2012). Türkiye’de Kırsal Kesimde Kadın İstihdamına Genel Bir Bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(2), 173-188.
• Pınar, F. (2008). Barbara Frischmuth’ta Çalışan Kadının Sorunları ve Kültürel İlişkiler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• TUİK. (2018a). Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Kadın, 2017. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27594 (Erişim Tarihi: 03.03.2019).
• TUİK. (2018b). Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2017. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27587 (Erişim Tarihi: 01.02.2018).
• TUİK. (2019a). Türkiye İstatistik Kurumu, İş gücü İstatistikleri. Erişim Adresi: www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.02.2019)
• TUİK. (2019b). Türkiye İstatistik Kurumu, İstihdam edilen yıllar ve cinsiyete göre işteki durumu. Erişim Adresi: http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007 (Erişim Tarihi: 02.03.2019)
• TZOB. (2018). Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Dünya Kadın Çiftçiler Günü, Erişim Adresi: https://ekmekvegul.net/gundem/tarimda-calisan-kadinlarin-yuzde-90i-kayit-disi (Erişim Tarihi: 26.02.2019)
• Ünüvar, P. ve Tagay, Ö. (2015). Çalışan Evli Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Yaşam, İş Doyumu ve Evlilik Uyumlarının İncelenmesi. Kadın/Woman 2000, 16(1), 21-44.
• Yalçın, G. ve Öcal Kara, F. (2016). Kırsal Göç ve Tarımsal Üretime Etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(2), 154-158.