Harran Ovası Koşullarında Şeker Otu (Stevia rebaduiana Bertoni)’nun Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 4, 410 - 421, 23.12.2019

Abdülhabip Özel Münevver Işıkgöz İslim Koşar

https://doi.org/10.29050/harranziraat.594997

Öz

Bu çalışma, Harran
Ovası koşullarında Şeker otu (Stevia
rebaduiana Bert.)’nun verim ve bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi
amacıyla; 2016 yılı yaz yetiştirme döneminde GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Koruklu Talat Demirören Araştırma İstasyonunda, kurulan denemenin 2. yılında
yürütülmüştür. Denemenin sonuçlarına göre 1. Biçimde, çiçeklenme gün sayısı
127.32 gün, bitki boyu 68.90 cm, ocakta sürgün sayısı 6.82 adet ocak^-1,
yandal sayısı 5.72 adet bitki^-1, yeşil herba ağırlığı 256.92 g bitki^-1,  yeşil yaprak ağırlığı 161.52 g bitki^-1,
kuru yaprak ağırlığı 53.13 g bitki^-1, kuru yaprak oranı % 66.47,
suda çözünmüş kuru madde oranı yaprakta %2.93, sapta %2.26 olarak, 2. biçimde
ise; çiçeklenme gün sayısı 30.83 gün, bitki boyu 31.14 cm, ocakta sürgün sayısı
5.59 adet ocak^-1, yandal sayısı 2.67 adet bitki^-1, yeşil
herba ağırlığı 29.82 g bitki^-1, yeşil yaprak ağırlığı 21.70 g bitki^-1,
kuru yaprak ağırlığı 6.71 g bitki^-1, kuru yaprak oranı %76.25, suda
çözünmüş kuru madde oranı yaprakta % 1.86, sapta % 1.57 olarak saptanmıştır.
Korelasyon analizine göre ise, kuru herba verimi üzerine; bitki boyu, yeşil
herba verimi, kuru yaprak verimi, kuru yaprak oranı ve suda çözünmüş kuru madda
oranı özelliklerinin önemli ve olumlu etkileri olduğu saptanmıştır. Çalışmadan
elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde; şeker otu bitkisinden
Harran Ovası koşullarında, yılda 2 biçim alınabileceği ancak, birinci bicimde
solgunluk hastalığının görülebileceği ve ikinci biçimde bitkilerin sıcaktan
olumsuz yönde etkilenebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Stevia rebaduiana Bertoni, Şeker otu, Bitkisel özellikler, Verim

Destekleyen Kurum

HÜBAK

Proje Numarası

17033

Determination of yield and some agricultural characters on stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) under the Harran Plain condition

Öz

This study was carried out in the 2^nd year
of the experiment, which was established in 2016 summer gowing period, at the
GAP Agricultural Research Institute, Talat Demirören Research Station, to
determine the yield and some agricultural characters on Stevia rebaduiana Bert. under the Harran Plain conditions.
According to results of the trial the 1^st harvest, average flowering
days number was 127.32 day, plant height 68.90 cm, branches number 5.72 pieces
plant^-1, green herb
weight 256.92 g plant^-1,
green leaf weight 161.52 g plant^-1,
dry leaf weight 53.13 g plant^-1,
dry leaf ratio 66.47%, water dissolved dry matter ratio in leaf 2.93% and in
stem 2.26%. In the second harvest, flowering days number was 30.83 day, plant
height 31.14 cm, number of main branches 5.59 pieces plant^-1, green herb weight 29.82 g
plant^-1, green leaf
weight 21.70 g plant^-1,
dry leaf weight 6.71 g plant^-1,
dry leaf ratio 76.25%, water dissolved dry matter ratio in leaf 1.86% and in
stem 1.57%. As a result of the correlation, it was positive and significant relationship
between the dry herb weight and plant height, number of leaves per plant, stems
number, green herb weight, dry leaf ratio and dissolved matter in water ratio. When
the results were evaluated in general; It could be said that two harvests can
be taken annually the Stevia plant, but wilt disease can be seen before in the
first harvest and the plants can be adversely affected by the high tepmparature
in the second harvest period in the Harran Plain conditions.

Anahtar Kelimeler

Stevia rebaduiana Bertoni, Plant characterizes, Yield

Proje Numarası

17033

Kaynakça

• Aladakatti, Y.R. (2011). Response of stevia (Stevia rebaudiana Bertoni.) to irrigationschedule, planting geometry and nutrient levels. Department of Agronomy College of Agrıculture. Ph.D. Thesis, Dharwad University of Agricultural Sciences
• Allam A.I., Nassar, A. & Besheti, S.Y. (2001). Nitrogen fertilizer requirements of Stevia rebaudiana under Egyptian conditions. Egyptian Journal of Agricultural Research, 79(3): 1005-1018.
• Andolfi, L., Macchia, M., & Ceccarini, L. (2006). Agronomic Productive Characteristics of Two Genotype of Stevia Rebaudiana in Central Italy. Ital. J. Agrn. 2: 257-262.
• Angeliana, L.G. & Tavaranini S. (2014). Crop Productivity, Steviol Glycoside Yield, Nutrient Concentration and Uptake of Stevia rebaudiana Bert. under Mediterranean Field Conditions, Department of Agriculture, Food and Environment, The University of Pisa , İtaly
• Anonim (2010). https://www.tarimorman.gov.tr/konu/957/bitki-listesi. Erişim Tarihi : 01.04.2019
• Atalay, İ. & Mortan, K. (2006). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Yayınları, İstanbul.
• Baydar, H. (2013). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:51, Isparta
• Bondarev, N.I., Sukhanova, O.V., & Nosov, A.M. (2003). Steviol Glycoside Content in Different Organs of Stevia rebaudiana and It´s Dynamics During Ontogeny. Biologia Plantarun, 47(2): 261-264.
• Carakostas, M.C., Curry, L.L., Boileau, A.C. & Brusick, D.J. (2008). Overview: the history, technical function and safety of rebaudioside A, a naturally occurring steviol glycoside, for use in food and beverages, Toxıcol., 46(7S):1-10.
• Ceylan, A. (1994). Tarla Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 491, 107 s.
• Dinç. U., Şenol. S., Sayın. M., Thompson. D.S., Sobeih W. & Rodriguez. G. (1988). Güneydoğu Anadolu Topraklar (GAT) 1. Harran Ovası. Tübitak Tarım ve Ormancılık Araştırma Projesi. No: TOAG –433. Adana.
• Francisco, F., Pereira, G.P., Machado, M., Kanis, L.A. & Deschamps, C. (2018). Characterization of Stevia rebaudiana Bertoni Accessions Cultived in Southern Brazil , Journal of Agricultural Science; Vol. 10, No. 3; 2018.
• İnanç, L. & Çınar, İ. (2009). Alternatif doğal tatlandırıcı : Stevya. Gıda Dergisi 34(6): 411-415.
• Kang, K., & Lee, E.W. (1981). Physio-ecological studies on Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni). Korean J. Crops Sci., 26: 69-89.
• Kumar, R., Sharma, S., Ramesh, K., & Singh, B. (2012). Effects of Shade Regimes and Planting Geometry on Growth, Yield and Quality of Natural Sweetener Plant Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) in North Western Himalaya. Agronomy and Soil Science, 59 (7): 963-979.
• Lee, J.I., Kang, K.H., Park, H.W., Ham, Y.S. & Park, C.H. (1980). Studies on the new sweetening source plant, Stevia rebaudiana in Korea II. Effects of fertilizer rates and planting densities on dry leaf yields and various agronomic characteristics of Stevia rebaudiana. Research Reports of the Office of Rural Development, Suwan, 22: 138-144.
• Lubbe, A. & Verpoorte, R. (2011). ultivation of Medicinal and Aromatic Plants for Specialty Industrial Materials. Industrial Crops and Products, 34: 785-801.
• Maniruzzaman, M.D., Chowdhury, A.H., Chowdhury, T. & Hasan, A.B.M. (2016). Critical leaf concentration and requirement of stevia grown in two different soils of Bangladesh. Crop Science 1(3): 106-111 Fund Appl Agric 2016.
• Maheshwar, H.M. (2005). Effect of Different Levels of Nitrogen and Gates of Planting on growth and Yield of Stevia (Stevia rebaudiana Bert.). Master thesis, Department of Horticulture College of Agriculture, Dharwad Univerity of Agricultural Sciences.
• Megeji, N.W., Kumar, J.K., Sıngh, V., Kaul, V.K. & Ahuja, P.S. (2005). Introducing Stevia rebaudiana a Natural Zero-Calorie Sweetener. Curr. Sci., 88(5): 31-35.
• Ramesh, K., Sıngh,V. & Megejı, N. (2006). Cultivation of Stevia (Stevia rebaudiana (Bert) Bertoni): A comprehensive review. Advances in Agronomy, 89: 137– 177.
• Rashid, Z., Rashid, M., Inamullah, S., Rasool, S. & Bahar, F. (2013). Effect of Different Levels of Farmyard Manure and Nitrogen on the Yield and Nitrogen Uptake by Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni). African Journal of Agricultural Research, 8(29): 3941-3945.
• Serfaty, M., Ibdah, M., Fisher, R., Saranga, Y. & Nativ, D. (2013). Dynamics of yield components and stevioside production in Stevia rebaudiana grown under different planting times, plant stands and harvest regime. Industrial Crops and Products, 50:731-73.
• Shyu, Y.T., Lu, H.Y., Wu, W.K. & Su, C.G. (1994). Effects of harvesting dates on the characteristics, yield, and sweet components of stevia lines. Journal of Agriultural Research China, 43: 29-39.
• Sıngh, S. D. & Rao, G. P. (2005). Stevia: The herbal sugar of the 21st century. Sugar Technol. 7:17-24.
• Tansı, S.L., Samadpourrigan, E., Gedik, S. & Soltanbeigi, A. (2017. Ontogenetik varyabilite ve bitki yoğunluğunun şeker otu verimine etkisi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20: 323-326.
• Uçar S.E. (2015). Şeker otu (Stevia rebaudiana Bertoni) Bitkisinin Bazı Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Farkli Azot Dozlarının Etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Fen Filimleri Ensitüsü, Doktora Tezi S:111, Antalya.
• Yadav, A. K., Singh, S., Dhyani, D. & Ahuja, P. S. (2011). A review on the improvement of stevia [Stevia rebaudiana (Bertoni)]. Can. J. Plant Sci., 91:1-27.
• Zaidan, L.B., Dietrich, S.M. & Felippe, G.M. (1980). Effect of Photoperiod on Flowering and Stevioside Content in Plants of Stevia rebaudiana Bert. Journal Crop Sci., 49(4): 569-574.