Konya kapalı havzası sulama şebekelerinde tarımsal su ayak izinin değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 2, 239 - 252, 23.06.2023

Belgin Çakmak , Elifnaz Torun

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1272930

Cited By: 1

Öz

Su, gıda güvenliğinin sağlanmasında en önemli unsurdur. İklim değişikliğinin su kaynaklarına en önemli etkilerinden biri de kuraklık ve su kıtlığı olarak belirtilmektedir. Özellikle artan sıcaklıklar ve azalan yağışlar sonucu sulama suyu ihtiyacının karşılanamayacağı ve gıda erişilebilirliği ve yeterliliği ve istikrarının tehdit altına girebileceği öngörülmektedir. Sürdürülebilir gıda ihtiyacının karşılanması ve sanayinin ihtiyacı olan tarım ürünlerinin üretilebilmesi için suyun verimli kullanılması gerekmektedir. Son yıllarda suyun verimli kullanımının değerlendirilmesinde su ayak izi analizleri kullanılmaktadır. Tarımda, su ayak izi düşük olan ürünlerin üretilmesi, mavi su ayak izinin düşürülmesi veya yeşil su ayak izinin yükseltilme olanakları araştırılmaktadır. Bu çalışmada Konya Kapalı Havzasındaki sulama şebekelerinde bitkisel üretimde mavi ve yeşil su ayak izi hesaplanarak değerlendirilmiştir. Araştırma alanında, yeşil net sulama suyu ihtiyacı 13059-1280 m3 da-1 arasında, mavi net sulama suyu ihtiyacı ise 166025.81-30950 m3 da-1 arasında elde edilmiştir. Mevsimlik yeşil toplam sulama suyu ihtiyacı 608765.89-59048617.84 m3, mevsimlik mavi toplam sulama suyu ihtiyacı 6529366.65-492393320.21 m3 arasında tespit edilmiştir. Yeşil su ayak izi 605130.28-59048617.84 m3 mavi su ayak izi de 6492626.51- 492393320.21 m3 arasında bulunmuştur. Mavi su ayak izini azaltmak için araştırma alanında yağmur sularının su hasadı teknikleri ile toprakta tutulması sağlanmalı, tarımda suyun verimli kullanımına yönelik önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Sulama şebekesi, Konya kapalı havzası, tarım, su ayak izi

Evaluation of agricultural water footprint in Konya closed basin irrigation schemes

Öz

Water is the most important element in ensuring food security. One of the most important effects of climate change on water resources is stated as drought and water scarcity. Especially because of increasing temperatures and decreasing precipitation, it is foreseen that the irrigation need will not be met, and food availability, adequacy and stability may be threatened. It is necessary to use water efficiently in order to meet the need for sustainable food and to produce agricultural products that the industry needs. In recent years, water footprint analysis has been used to evaluate the efficient use of water. In agriculture, the possibilities of producing crops with a low water footprint, reducing the blue water footprint, or increasing the green water footprint are being investigated. In this study, blue and green water footprints in irrigation schemes in Konya Closed Basin in plant production were calculated and evaluated. The need for green net irrigation water was between 13059-1280 m3 da-1, and the need for blue net irrigation water was between 166025,81-30950 m3 da-1. The seasonal green total irrigation water requirement was determined as 608765.89-59048617.84 m3, and the seasonal blue total irrigation water requirement was determined between 6529366.65-492393320.21 m3. Green water footprint was found between 605130.28-59048617.84 m3 and blue water footprint was found between 6492626.51- 492393320.21 m3. To reduce the blue water footprint, rainwater should be kept in the soil with water harvesting techniques in the research area, and measures should be taken to save water and reduce water losses in agriculture.

Anahtar Kelimeler

Irrigation scheme, Konya closed basin, agriculture, water footprint

Kaynakça

• Aküzüm, T., & Çakmak, B. (2008). Gıda güvenliği açısından su yönetiminin değerlendirilmesi. Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, Y/47, (549), 55-63.
• Anonim, (2022). DSİ 2021 Faaliyet Raporu. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ankara.
• Avanoz, Z. (2020). Türkiye’de tarımsal üretimin su ayak izinin hesaplanması (Master's thesis, Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Avcı, S., Torun, E., Çolak, M.S. & Yıldırım, A.C. (2022). New approaches in agricultural water management: Water footprint. 7th Ankara International Congress on Scientific Research, (pp. 278-284). 02-04 December 2022, Ankara,Turkey.
• Chapagain, A. K., & Hoekstra, A. Y. (2004). Water footprints of nations.
• Chapagain, A. K., Hoekstra, A. Y., Savenije, H. H., & Gautam, R. (2006). The water footprint of cotton consumption: An assessment of the impact of worldwide consumption of cotton products on the water resources in the cotton producing countries. Ecological economics, 60(1), 186-203.
• Çakmak, B. (2016). Küresel İklim Değişikliği ve Etkileri: Küresel İklim Değişikliği ve Tarımda Su Kullanımına Etkisi (pp. 197-227). Türkiye Çevre Vakfı Yayınları.
• Çakmak, B., & Gökalp, Z. (2011). İklim Değişikliği ve Etkin Su Kullanımı. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 87-95.
• Hoekstra, A. Y. (2003). Virtual water: An introduction. Virtual water trade, 13, 108.
• Hoekstra, A. Y., & Hung, P. Q. (2003). Virtual water trade. International expert meeting on virtual water trade (Vol. 12, pp. 1-244). December, 2003.
• Iraz, E. (2021). Fırat havzasının su ayak izinin hesaplanması (Master's thesis, Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• KTOM, (2022). T.C. Konya Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Konya Tarımı. Retrieved from:https://konya.tarimorman.gov.tr/Belgeler/konyatarim2022%2007062022.pdf
• Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2011a). National Water Footprint Accounts: The Green, Blue and Grey Water Footprint of Production and Consumptıon Volume 2: Appendices Value of Water Research Report Series No: 50. UNESCO-IHE, Netherlands.
• Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2011b). The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products. Hydrology and Earth Systems Science, 15, 1577–1600.
• Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2012). A global assessment of the water footprint of farm animal products. Ecosystems, 15(3), 401-415.
• Muratoğlu, A. (2018). Dicle Havzasının Su Ayak İzinin Hesaplanması. 1st International Potable Water and Waste Water Symposium, (475-486). 06-07 December 2008, Afyonkarahisar, Turkey.
• Muratoglu, A. (2019). Water footprint assessment within a catchment: A case study for Upper Tigris River Basin. Ecological Indicators, 106, 105467. https://doi.org/10.1016ZJ.ECOLIND.2019.10546
• Muratoğlu, A. (2020). Üretimin su ayak izinin incelenmesi: Diyarbakır ili için bir vaka çalışması. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35(2) ,845-85
• UNICEF, (2017). UNICEF Basın Bülteni. Retrieved from: https://www.unicef.org/turkiye/bas%C4%B1n-b%C3%BCltenleri/21-milyar-insan-temiz-i%C3%A7me-suyundan-bu-say%C4%B1n%C4%B1n-iki-kat%C4%B1ndan-fazlas%C4%B1-da-g%C3%BCvenli
• WWF Türkiye, (2014). Türkiye’nin Su Ayak İzi Raporu. Retrieved from: http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/su_ayak_izi_raporweb.pdf
• Yerli, C., Üstün Ş., Kızıloğlu, F.M., Tüfenkçi, Ş., Örs, S. (2019). Van İlinde Silajlık Mısır, Patates, Şeker Pancarı ve Yoncanın Su Ayak İzi. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 29(2), 195-203.