The effects of different cutting times on morphological, agronomic and quality characteristics of wooly-pod vetch (Vicia villosa Roth ssp. dasycarpa (Ten) Cavi.)

Yıl 2025, Cilt: 29 Sayı: 1, 23 - 34

Ziya Mutlu , Sabahaddin Ünal , Berna Efe

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1587468

Öz

In arid and semi-arid regions, vetch species are typically cultivated in row crop rotation or in the fallow year for the purpose of forage production. In order for vetch to be incorporated more effectively into this agricultural system, it is essential that it does not negatively impact the yield of the subsequent main crop. Therefore, vetches need to leave the field as soon as possible. For this reason, the morphological traits (main stem length, natural plant height), agronomic traits (forage yields) and quality traits (ADF and NDF ratio, digestible dry matter ratio, relative feed value) at four different growth periods were investigated in woolly pod vetch, Seğmen-2002 variety. This study was conducted at the Gölbaşı/İkizce research farm of the Central Research Institute of Field Crops between 2010 and 2013 in a randomised block design with four replications. The results indicated that the main stem length varied between 56.2 and 118.9 cm, while the natural plant height varied between 41.5 and 63.3 cm. The highest yields of fresh and dry forage were obtained at full flowering, with 2157.7 kg ha-1 and 354.1 kg ha-1, respectively. While crude protein content was 19.7% at the beginning of flowering, it decreased gradually throughout the growth periods and decreased to 16.4% at the pod setting period. The highest crude protein yield was obtained at full flowering, with 67.0 kg ha-1. The relative feed value was found to be the highest at the beginning of flowering (111.3) and to decrease to the lowest level (98.5) at full flowering. This research indicates that it is appropriate to cut wooly-pod vetch at full flowering in terms of yield, quality, and early completion of the harvesting process.

Anahtar Kelimeler

Wooly-pod vetch, forage yield, crude protein yield, relative feed value

Tüylü meyveli fiğde (Vicia villosa Roth ssp. dasycarpa (Ten ) Cavi.) farklı biçim zamanlarının morfolojik, agronomik ve kalite özelliklerine etkileri

Öz

Kurak ve yarı–kurak bölgelerde fiğ türleri nadas yılında ya da ekim nöbeti içerisinde genellikle ot amaçlı olarak yetiştirilmektedir. Fiğlerin bu tarım sistemi içerisinde daha fazla yer bulması için, kendinden sonra gelen ana bitkinin verimini olumsuz etkilememesi önemlidir. Bu nedenle fiğlerin tarlayı mümkün olduğunca erken terk etmesi gereklidir. Bu çalışmada, tüylü meyveli fiğ 4 farklı dönemde biçilerek, morfolojik (ana sap uzunluğu, doğal bitki boyu), agronomik (yeşil ve kuru ot verimi) ve kalite özellikleri (ADF ve NDF oranı, sindirilebilir kuru madde oranı, nisbi yem değeri) incelenmiştir. Bu araştırmada, tüylü meyveli fiğin (Vicia villosa Roth ssp. dasycarpa (Ten ) Cavi.) Seğmen çeşidi kullanılmış, 2010-2013 yılları arasında Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsünün Gölbaşı/İkizce araştırma çiftliğinde tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucunda, ana sap uzunluğu 56.2-118.9 cm, doğal bitki boyu 41.5-63.3 cm arasında değişmiştir. En yüksek yeşil ot ve kuru ot verimi 2157.7 kg da-1, 354.1 kg da-1 ile tam çiçeklenme döneminde elde edilmiştir. Ham protein oranı çiçeklenme başlangıcında %19.7 iken, biçim dönemlerinde azalarak, bakla bağlama döneminde % 16.4’e düşmüş, en yüksek HPV 67.0 kg da-1 ile tam çiçeklenme döneminde alınmıştır. Nisbi yem değeri çiçeklenme başlangıcında en yüksek (111.3) olmuş ve tam çiçeklenme döneminde de en düşük (98.5) seviyeye inmiştir. Bu araştırma sonucunda, verim, kalite ve tarlanın erken boşaltılması açısından tüylü meyveli fiğin tam çiçeklenme döneminde biçilmesinin uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüylü meyveli fiğ, ot verimi, ham protein verimi, nisbi yem değeri

Kaynakça

• Açıkgöz, E. (2021). Yem Bitkileri. Ankara:Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü.
• Altınok, S., & Hakyemez, B. H. (2000). İç Anadolu koşullarında bazı yalancı tüylü fiğ (Vicia villosa ssp.dasycarpa (Ten) Cav.) hatlarında yem verimi ve kalitesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 6.(3); s.,122-125.
• Anlarsal, A. E. (2009). Adi fiğ (Vicia sativa L.). Avcıoğlu, R., Hatipoğlu, R., Karadağ, Y., (Ed.), Yem Bitkileri C-II, (sy. 404-409). İzmir: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
• Anonymous (2024). http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=45&ust_id=13 Erişim Tarihi: 7.02.2024.
• Avcı, M., Meyveci, K., Akar, T., Özdemir, B., Yürürer, A., Karakurt, E., Sürek, D., & Karaçam, M. (2007). Turkish experience on dryland agronomy: Lessons from the past and the recent experıments. Journal of Agriculture Research, 45(1): 33-44.
• Balabanlı, C. (1992). Değişik ekim sıklığı ve ekim zamanının Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.)’nin verim ve verim öğelerine etkileri üzerinde araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balabanlı, C. (2009). Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.), Avcıoğlu, R., Hatipoğlu, R., Karadağ, Y., (Ed.), Yem Bitkileri C-II, (sy.417-425). İzmir: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
• Bedir, S. (2010). Karaman ili şartlarında yetiştirilecek macar fiği+arpa karışımında uygun karışım oranının saptanması üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Coşkun, N., & Çaçan, E. (2019). Tüylü fiğde (Vicia Villosa Roth.) ekim zamanlarinin bazi verim ve kalite özelliklerine etkisi. Uluslararasi Tarim ve Kırsal Kalkınma Kongresi, (pp.1-9) 10-12 Haziran 2019, Siirt
• Demirbağ, N. Ş., Ozkan, U., & Ekiz, H. (2015). Determining of some cell wall compenents on alfalfa’s cultivars in central anatolian conditions. Journal of Applied Biological Sciences, 9 (2): 68-76.
• Desalegn, K., & Hassen, W. (2015). Evaluation of Biomass Yield and Nutritional Value of Different Species of Vetch (Vicia) Academic Journal of Nutrition, 4 (3): 99-105, DOI: 10.5829/idosi.ajn.2015.4.3.96130
• Doğan, H. (2014). Ankara koşullarında yalanci tüylü fiğ (Vicia dasycarpa Ten.) ve arpa (Hordeum vulgare L.) karışım oranlarının ve ekim yöntemlerinin yem verimine etkisi (DoktoraTezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eser, D., Adak, M. S., Akbay, G, Biensantz, A., Atalay, A., & Limberg, P. (1997). Ankara koşullarında ön bitkiler-buğday ekim nöbeti sisteminde, toprakta nem durumu ve ortaya çıkan değişiklikler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 20, 561-566.
• Fırıncıoğlu, H. K., Erbektaş, E., Doğruyol, L, Ünal, S., & Menteş, Ö. (2009). Enhanced winter hardiness in common vetch (Vicia sativa L.) or autumn sowing in the central highlands of Turkey. Journal of Central European Agriculture, 10 (3): 271 -282.
• Hakyemez, H., Altınok, S., & Sevimay, C. S. (1997). Yalancı Tüylü Fiğ (Vicia villosa ssp. dasycarpa (Ten.) Cav.) Hatlarının Ankara Koşullarına Adaptasyonu. Tarım Bilimleri Dergisi, 1997, 3 (1) 1-5.
• Hakyemez, B. H., Gökkuş, A., Hakyemez, Ö., & Baytekin, H. (2005). Çanakkale kıraç koşullarında farklı fenolojik devrelerde biçmenin ve farklı ekim oranlarının tüylü fiğ (Vicia villosa Roth.)’de verim ve verim öğelerine etkileri. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi, (Cilt: II; s.,785-789), Antalya.
• Kalkan, F. (2019). Ön bitki olarak ekilen bazı baklagil yem bitkileri ve farklı azot dozlarının silajlık mısırın verim ve verim unsurlarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kaplan, O., & Gökkuş, A. (2018). Kışlık ara ürün olarak yetiştirilen yem bitkilerinin biberin (Capsicum annuum var. annuum) verim ve verim unsurlarına etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2): 1-6.
• Kaya, H. (2009). Buğday-ayçiçeği nöbetleşe ekiminde yer alacak bazı baklagil yem bitkilerinin, ana ürünlerin verim ve kalite unsurlarına etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Kutlu, R. H. (2008). Yem değerlendirme ve analiz yöntemleri (Ders Notu). Ç.Ü. Ziraat Fak. Zootekni Böl., s., 10, Adana.
• Liebmana, A. M., Grossman, J., Brownb, M., Wellsc, M. S., Reberg-Hortond, S. C., & Shie, W. (2018). Legume cover crops and tillage ımpact nitrogen dynamics in organic corn production. Agronomy Journal, 110,3, p.1046-1057.
• Mihailoviç, V., Mikiç, A., & Ćupina, B. (2007). Potential of annual legumes for utilisation ın animal feeding. Biotechnology in Animal Husbandry, 23 (5-6); p. 573 – 581.
• Munzur, M. (1982). Ankara koşullarında uygun tahıl-fiğ karışım oranlarının saptanması ile otlatmaya elverişlilik ve ot verimleri üzerine araştırmalar (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Munzur, M., Tan, A., & Kabakçı, H. (1995). Bazı Tek Yıllık Baklagil Yem Bitkileri Ekim Oranının Ot ve Tohum Verimine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (TARM) 1995 yılı çalışma raporları, Ankara.
• Mutlu, Z. (2012). Bazı kışlık fiğ türlerinde biçim zamanının ot verimine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ova, M., & Uslu, Ö.S. (2021). Akdeniz ekolojik şartlarındaki Kahramanmaraş’ta farklı olgunlaşma dönemlerinde biçmenin bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin ot verimi ve kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi. Ziraat Mühendiliği, (371), 99-112.
• Özdemir, S., Uçar, R., Kökten, K., Kaplan, M., & Çaçan, E. (2021). Ekolojik Koşullarinda Bazi Tüylü Fiğ (Vicia villosa Roth.) Çeşitlerinin Ot Verimi Ve Kalitesi Açisindan Değerlendirilmesi. Ispec 8th International Conference On Agriculture, Animal Sciences And Rural Development, (pp.314-327) 24-25 December 2021 Bingol, Turkey.
• Özpınar, H., & Sabancı, C. S. (2014). Tüylü fiğ (Vicia villosa Roth.) populasyonlarının agronomik özelliklerinin değerlendirilmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (2) 2014, 1 - 9.
• Şahar, A. K. (2006). Bazı fiğ tür ve çeşitlerinin ot ve tohum verimleri üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Starkey, D. L., Shroyer, J. P., Fick, W. H., & Harbers, L. H. (1993). Effects of early-cutting management on forage yield and quality of alfalfa in Northeast Kansas. (V This publication from the Kansas State University Agricultural Experiment Station and Cooperative Extension Service has been archived. Current information is available from http://www.ksre.ksu.edu)
• Tekkanat, A., & Soylu, S. (2005). Cin mısırı çeşitlerinin tane verimi ve önemli kalite özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19 (37); 51-60.
• Tenikecier, H. S., Orak, A., Tekeli, A. S., & Gültekin, B. (2020). Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinde farklı biçim zamanlarının ot verimi ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7 (4): 833-847.
• Ünal, S., Mutlu, Z., & Fırıncıoğlu, H. K. (2011). Performances of some winter hungarian vetch accessions (Vicia pannonica Crantz.) on the highlands of turkey. Turkısh Journal of Field Crops, 16(1); 1-8.