Varlık Dergisinde Dil Yazıları

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 163 - 183, 31.12.2018

Emine Şenlikoğlu

Öz

Süreli
yayınlar dönemin siyasî, toplumsal, ekonomik, kültürel ve edebî hayatına ışık
tutmaktadır. Bu anlamda dergiler dil tarihine kaynaklık ederek dilin gelişim
sürecini yansıtması açısından da önemlidir. Günümüzde de yayın hayatına devam edenVarlık dergisi, 15 Temmuz 1933
tarihinde Yaşar Nabi Nayır tarafından “hakiki sanat mecmuası eksikliğini
gidermek” amacıyla çıkarılmaya başlanmış ve Türk kültürünün uzun soluklu
dergilerinden biri olmayı başarmıştır.

Bu çalışmada Varlık dergisinin 1933-1980
yılları arasında 1-868 sayıları aralığında yayınlanan dil yazıları
incelenmiştir. Bu incelemeyle belirtilen tarihler arasında dergide bulunan dil
yazılarından hareketle dönemin dil tarihine, dilin gelişim ve değişim sürecine
ışık tutmak aynı zamanda daha sonra bu alanda yapılabilecek çalışmalara katkı
sağlamak amaçlanmıştır. Dergide bulunan dil yazılarına bakıldığında derginin
kendi içerisinde bir dil politikası oluşturduğu ve dil hassasiyetine sahip
olduğu görülmektedir. Bu bağlamda dergi, kemikleşmiş yazar kadrosuyla
istikrarlı bir dil görüşü sergilemiştir. Varlık dergisi Cumhuriyet
Türkiye’sinin kabul ettiği dil anlayışını benimsemiş ve dönemin dil davasına
destek vermiştir. Böylesi bir sürece tanıklık eden Varlık dergisi incelenmeye
değer önemli bir kaynak olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Varlık dergisi, dil, edebiyat, kültür

Kaynakça

• Ahmet Cevat (15 Mart 1939), “Türkçe Hint Avrupa Dilleriyle Akraba Mıdır?”, Varlık, S. 137, s. 162-165.Akay, İhsan (1 Mart 1959), “Dil Sevgisi”, Varlık, S. 497, s. 7.Akay, İhsan (1 Nisan 1955), “Yazı Dili-Konuşma Dili”, Varlık, S. 417, s. 7.Albert Malche (1 Nisan 1934), “Lisan Tedrisatı Hakkında Bazı Mülahazalar”, (Çev. Ahmet Necdet), Varlık, S. 18, s. 273-274.Dilaçar (1 Nisan 1941), “Dilin Özleşmesi”, Varlık, S. 186, s.418-423.Dilci (1 Ocak 1955), “Değişen Kural”, Varlık, S. 414, s.19.Dilmen, İbrahim Necmi (15 Temmuz 1933), “Karşılık Ararken İki Yoldan Hangisine Gitmeli?”, Varlık, S. 1, s. 9.Diyorlar ki (1 Ekim 1954), “Konuşma Dili”, Varlık, S. 411, s. 5.Dizdaroğlu, Hikmet, (1 Ocak 1978), “Yazma İlkeleri”, Varlık, S. 844, s. 13.Ercin, Melih (Haziran 1978), “Türkçe Yazım Kuralları III”, S. 849, s. 11.Ercin, Melih (Şubat 1978), “Üç Saptama Bildirisi”, Varlık, S. 845, s. 5.Ertunç, Muhsin (1 Ekim 1937), “Dil ve Kültür”, Varlık, S. 103, s. 481-482.Gazimihal, Mahmut Ragıp (1 Nisan 1938), “Dil ve Musikiye Dair”, Varlık, S. 114, s. 660.Gazimihal, Mahmut Ragıp (15 Şubat 1938), “Dilimiz ve Müzik”, S. 111, s. 611.Hisar, Abdülhak Şinasi (1 Mart 1934), “Liselerimizde Bir Garp Dili”, Varlık, S. 16, s. 243.İmzasız (1 Haziran 1935), “Öz Dil İçin”, Varlık, S. 46, s. 337.İmzasız (1 Ocak 1941), “Türk Dili”, Varlık, S. 180, s. 287-288. Kansu, Ceyhun Atuf ( Temmuz 1972), “Türk Dili”, Varlık, S. 778, s. 3.Köklügiller, Ahmet (Eylül 1979), “Türkçeyi Özleştirme Çabaları”, Varlık, S. 864-865, s. 12.Köserarif, Fuat (15 Haziran 1943), “Türkçemizde Şedde Var Mı?”, Varlık, S. 239, s. 466-467.Kurbanoğlu, Şerif Hulisi (15 Mayıs 1941), “Edebiyat ve Dil Bilgisi”, Varlık, S. 189, s. 486-487.Mehmet Fuat (1 Şubat 1959), “Yanlışsız Yazmak”, Varlık, S. 495, s. 5.Nayır, Yaşar Nabi (1 Aralık 1948), “Dil Bahsinde Hakikat”, Varlık, S. 341, s. 3.Nayır, Yaşar Nabi (1 Temmuz 1946), “Dil Bahsinde Ölçü”, Varlık, S. 312, s. 8.Nayır, Yaşar Nabi (15 Mayıs 1941), “Dil Bilgisi”, Varlık, S. 189, s. 481-482.Nayır, Yaşar Nabi (Nisan 1978), “Dil Kavgası”, Varlık, S. 847, s. 18.Nayır, Yaşar Nabi (15 Şubat 1963), “Dil Konusu”, Varlık, S. 592, s. 2.Nayır, Yaşar Nabi (15 Aralık 1934), “Dil Özleşmesi İçin Düşünceler”, Varlık, S. 35, s. 162.Nayır, Yaşar Nabi (1 Ekim 1934), “Dil Özleşmesi”, Varlık, S. 30, s. 81.Nayır, Yaşar Nabi (15 Temmuz 1941), “Dil Üzerine Çalışmalar”, Varlık, S. 193, s. 23.Nayır, Yaşar Nabi (15 Haziran 1941), “İmlamız Tespit Edilirken”, Varlık, S. 191, s. 529-530.Nayır, Yaşar Nabi (15 Ocak 1941), “İnönü Ansiklopedisi”, Varlık, S. 181, s. 289-290.Nayır, Yaşar Nabi (15 Ocak 1941), “Keyfi İmlalar”, Varlık, S. 181, s. 305.Nayır, Yaşar Nabi (15 Ağustos 1941), “Kongre Tiryakiliği”, Varlık, S. 195, s. 71.Nayır, Yaşar Nabi (15 Mart 1941), “Öz Dil Alakasını Yeniden Uyandırmalıyız”, Varlık, S. 185, s. 385-386.Nayır, Yaşar Nabi (15 Mayıs 1941), “Sıfat Eki Meselesi”, Varlık, S. 189, s. 502.Nayır, Yaşar Nabi (15 Ekim 1938), “Türk Kültürü ve Türkçe”, Varlık, S. 127, s. 97-98.Nayır, Yaşar Nabi (1 Mart 1941), “Yabancı Kelimeler Meselesi”, Varlık, C 11, S 184, s. 383.Nayır, Yaşar Nabi, Solok, Cevdet Kudret, Ozansoy, Halit Fahri, Çağlar, Behçet Kemal, Çağlar, Necmettin Halil (1 Ekim 1933), “Aruz, Hece Meselesi”, Varlık, S. 6, s. 82-83.Özdemir, Emin (Ekim 1978), “Dil ve İçerik”, Varlık, S. 853, s. 6.Süleymanpasiç, Mehmet (15 Mart 1941), “Türk Liselerinde Latin Dili”, Varlık, S. 185, s. 400-401.Şardağ, Rüştü (15 Ocak 1941), “Edebi Darlık”, Varlık, S. 181, s. 296-297.Vardar, Berke (1 Ağustos 1963), “Toplumsal Yönden Dil”, Varlık, S. 603, s. 11.