AVRUPA’DA İSLAMOFOBİ VE TÜRKOFOBİ: GÜMÜLCİNE’DE YENİCEMAHALLE CAMİİ’NİN KUNDAKLANMASI ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 131 - 149, 31.12.2018

Mevlüt Kaya

Öz

Yabancı
düşmanlığı tüm toplumlarda belli oranda rastlanılan bir durumdur. Eski Yunan’da
zenofobi olarak bilinen “yabancı korkusu” tarihsel süreçte “öteki”ye dönüşerek
yerini Avrupa’nın bugünkü yabancı düşmanlığına bırakmıştır. Batı ve Doğu
kültürlerinin temel çatışma alanlarında Hıristiyanlık ve İslamiyet belirleyici
olmuştur. Özellikle Avrupa’da gerçekleştirilen Türk fetihlerinden bugüne dek
Avrupa’da Hıristiyan kutbu, gitgide keskin bir çizgiyle diğer etnik ve sosyal
grupları dışsallaştırarak, kendi tarihsel misyonunu oluşturma, geliştirme ve
koruma yoluna gitmektedir. Avrupa’da bugün Türk-İslam topluluklarına karşı
ciddi bir dışlama, baskı, ayrıştırma yapılmakla birlikte İslamofobik ve
Türkofobik provokatif eylemler gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada, Avrupa
merkezli İslamofobik ve Türkofobik eylemlerden hareketle 2015 yılında
Gümülcine’de gerçekleşen bir cami kundaklama olayı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkofobi, İslamofobi, Gümülcine, Yunanistan, Almanya, yangın

Kaynakça

• Adıgüzel, Ahmet (2013). “Doğu Batı Algısında Attilâ”. Turkish Studies, C. 8, S. 5, s. 1-29.
• Ahmad, Faroz (2000). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akdemir, Erhan (2007). “Avrupa Aynasında Türk Kimliği”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, C. 7, S. 1, s. 131-148.
• Akgün, Birol (2015). “Paris Saldırısı: Avrupa Kendisiyle Yüzleşebilecek mi?”. Stratejik Düşünce, S. 63, s. 24-30.
• Akıllıoğlu, Tekin (1994). “Batı Trakya Türk Azınlığının Karşılaştığı Güncel Sorunlar”. İnsan Hakları Merkezi Dergisi, C. 2, S. 3, s. 28-36.
• Akıncı Çötok, Nesrin ve Taşdelen, H. Musa (2013). “Avrupa Ekseninde Yabancı Korkusu ve İslamofobi Algısının Değerlendirilmesi”. Turkish Studies, C. 8, S. 6, s. 1-13.
• Aktaş, Murat (2014). “Avrupa’da Yükselen İslamofobi ve Medeniyetler Çatışması Tezi”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, C. 13, S. 1, s. 31-54.
• Barın, Hilal (2015). “Daeş’ten Önce ve Sonra İslamofobi”. Kamuda Sosyal Politika, Y. 9, S. 34, s. 15-24.
• Baydaş, Ali (2009). 68’den 11 Eylül’e, Özgürlükçülükten Irkçılığa. Anti-Homofobi Kitabı-Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma (Mayıs 2006-2009). (Haz. Ali Erol), Ankara: Kaos G.L. Derneği Yayınları.
• Bıçakçı, İsmail (2002). Selanik’te Türk Mimari Eserleri. Balkanlarda İslam Medeniyeti Milletlerarası Sempozyum Tebliğleri. (Ed. Ali Çaksu), İstanbul: IRCICA Yayınları.
• Bıçakçı, İsmail (2003). Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri. İstanbul: IRCICA Yayınları.
• Buehler, Arthur F. (2014). “İslamofobi: Batı’nın ‘Karanlık Tarafı’nın Bir Yansıması”. (Çev. Mehmet Atalay), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 55, S. 1, s. 123-140.
• Cengiz, Semran (2010). “Göç, Kimlik ve Edebiyat”, Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, C. 2, S. 3, s. 185-193.
• Coşan, Leyla (2009). 16. Yüzyılda Almanların Türklerden Korunmak İçin Yazdığı Dualar. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Emiroğlu, Hüseyin (2013). “Uluslararası Politikada Yaşanan Dönemsel Gelişmelerin Balkanlar Bölgesine Etkisi ve Yarattığı Güvenlik Sorunları”. Avrasya Etüdleri, C. 44, S. 2, s. 111-140.
• Er, Tuba ve Ataman, Kemal (2008). “İslamofobi ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine”, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 2, s. 747-770.
• Güvenç, Bozkurt (2000). Türk Kimliği. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• İnceoğlu, Yasemin (2012). Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kam, Rüştü (2015). “Biraz da Empati Gerekmez mi?”. Kamuda Sosyal Politika, Y. 9, S. 34, s. 74-79.
• Kaya, Mevlüt (2013). 1922 İzmir Yangını ve Yapı Bunalımı. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Kiel, Machiel (1996). “Gümülcine”, TDV İslam Ansiklopedisi. C. 14. Ankara: TDV Yayını, s. 268-270.
• Kiel, Machiel (2013). “Yenice-i Karasu”, TDV İslam Ansiklopedisi. C. 43. Ankara: TDV Yayını, s. 443-445.
• Kiprovska, Mariya (2004). The Military Organization Of The Akıncis In Ottoman Rumelia. Master Of Arts. Ankara: The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University.
• Kirman, M. Ali (2010). “İslamofobinin Kökenleri: Batılı mı, Doğulu mu?”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 21, S. 1, s. 21-39.
• Kumrular, Özlem (2010). İslâm’ın Kılıcı-Hıristiyanlığın Kalkanı: XVI. Yüzyılda Avrupa’da Türk, Müslüman ve Hz. Muhammed İmgesi. Erken Klasik Dönemden XVIII. Yüzyıl Sonuna Kadar Osmanlılar ve Avrupa Seyahat, Karşılaşma ve Etkileşim. (Ed. Seyfi Kenan), İstanbul: İSAM Yayınları.
• Kumrular, Özlem (2016). Türk Korkusu. İstanbul: Doğan Kitap Yayınları.
• Külahçı, Ahmet (2016). “Yabancı Düşmanlığı Görmezden Geliniyor”. Kamu’da Sosyalpolitika, Y. 9, S. 34, s. 38-42.
• Lowry, Heath W. ve Erünsal, İsmail E (2010). “The Evrenos Dynasty Of Yenice Vardar”. Osmanlı Araştırmaları, S. 32, s. 9-192.
• Mandacı, Nazif (2012). “Avrupa’daki Radikal Sağ Partiler ve Balkanlı Kuzenleri: Çanlar Türkiye İçin Çalıyor”, Uluslararası İlişkiler, C. 9, S. 33, s. 41-71.
• Mavrommatis, George (2006). Yunanistan-Balkanlar: Çokkültürlülük ve Anti-Etnik Eylemlerin Sebebi. Pisagor-II Araştırma Projesi, Makedonya Üniversitesi Balkan, Slav ve Doğu Çalışmaları Bölümü. (Ed. George Angelopoulos), Selanik: (yayıncı yok).
• Mert, Talip (2009). “Kısakürekzade Hilmi Efendi (1841-1916)”. Osmanlı Araştırmaları, S. 33, s. 209-219.
• Miroğlu, Orhan (2015). “Paris Katliamı Bağlamında: Demokratik Avrupa’nın Suç Eğilimleri”. Stratejik Düşünce, S. 63, s. 45-54.
• Özoğlu, Hakan (2011). Cumhuriyetin Kuruluşunda İktidar Kavgası. (Çev. Zuhal Bilgin), İstanbul: Kitap Yayınları.
• Rathmann, Lothar (1982). Berlin-Bağdat Alman Emperyalizminin Türkiye’ye Girişi. (Haz. Ragıp Zarakolu), İstanbul: Belge Yayınları.
• Tacar, Pulat (2014). “2015’te Türkiye’nin Başına “Ermeni Tsunamisi” Çökecekmiş!”. Yeni Türkiye, Y. 20, S. 64, s. 3618-3702.
• Üçüncü, Kemal (2012). “Mehmed Esad Serezli’nin Kayıt ve Tanıklığıyla Serez Yöresi Türk Kültür Geleneği”. Türkbilig, S. 24, s. 187-208.
• Üvez, Fetih (2014). Medya Ve Risk Toplumu İlişkisi Bağlamında Terör Haberlerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, Yalçın ve Kaya, Mevlüt (2012). “Atatürk; Türk Kimliği ve Ötekileştirme”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, C. 1, S. 1, s. 117-136.
• “ABTTF Batı Trakya’daki Nefret Saldırılarını AGİT’e Rapor Etti” (2015). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2015a), S. 106.
• “Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi 3. Yunanistan Raporu’nu Yayımladı” (2015). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2015b), S. 106.
• “Bayram Namazı İçin Cami Talebine Yine Ret”. Gündem, 24.06.2016.
• “Calais’teki Mülteci Sorununa Avrupa’nın ‘Barbar’ Çözümü”. Haber (Londra), 09.09.2016.
• “Çipras: Önümüzdeki Dönem İçerisinde Atina’da Cami ve Müslüman Mezarlığı İnşasına Doğru İlerliyoruz”; “Çipras’tan Atina’ya Cami Müjdesi”. Gündem, 24.06.2016.
• “Danışma Kurulu’ndan DEB Partisi’ne Geçmiş Olsun Ziyareti”. Gündem, 18.12.2015.
• “Dimetoka Müslümanları Derneği’ne Saldırı” (2015). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2015c), S. 106.
• “Filibe’de Tarihi Cami Kundaklandı”. Kırcaali Haber, 14.01.2015.
• “FPÖ’den Endişemiz Yok”. Yeni Vatan (Avusturya), Aralık 2015.
• “Fransızca Konuşulan Avrupalı Ülkelerde İslamofobi ve Irkçılık Üzerine Hazırlanan Rapor” (ORIW2014E) (Ekim 2014). Strasbourg: ORIW Yayını.
• “Fransızca Konuşulan Avrupalı Ülkelerde İslamofobi ve Irkçılık Üzerine Hazırlanan Raporu” (ORIW2015N) (Nisan 2015). Strasbourg: ORIW Yayını.
• “Fransızca Konuşulan Avrupalı Ülkelerde İslamofobi ve Irkçılık Üzerine Hazırlanan Raporu” (ORIW2014-2017) (2017). Strasbourg: ORIW Yayını.
• “Fransızca Konuşulan Avrupalı Ülkelerde İslamofobi ve Irkçılık Üzerine Hazırlanan Raporu” (ORIW2017-2018) (2018). Strasbourg: ORIW Yayını.
• “Geylani Hizmet Vakfı’na Ait Camiye Çirkin Saldırı”. Yeni Vatan (Avusturya), Temmuz 2016.
• “Gümülcine’de Cami ve Mescide Aynı Günde İki Saldırı!” (2015). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2015f), S. 106.
• “Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı Mevcut Durum Analizi (Ortak Değerlerin Avrupa Barışına Etkileri)” (IYDMDA) (2015). (Haz. Osman Aydınlı ve ark.), Ankara: TÖYEV Yayını.
• “İrfan Hacıgene Mustafçova Belediyesi’ne İtfaiye İstasyonu İstedi”. Gündem, 12.02.2016.
• “Levski Kasabasında Türk Mezarlığına Saldırı”. Kırcaali Haber, 29.10.2010.
• “Nefret saldırıları BM Azınlık Sorunları Forumu’nda”. Gündem, 02.12.2016.
• “Nefret Temelli Saldırılar AGİT Raporunda”. Gündem, 16.12. 2016.
• “Otko’ya Saldırı”. Post (İsviçre), Ekim 2015.
• “Selanik Mektubu-7”. Tasvir-i Efkâr, 29.09.1913.
• “Sıkıntılı Günler Geçirdiğimizi İfade Ettik”. Gündem, 11 Mart 2016.
• “Türk Azınlığın Dini Sorunları AGİT Zirvesinde Ele Alındı”. Gündem, 10.07.2015.
• “Viyana Belediye Başkanı Häupl, Avusturyalı Türklere Kapıyı kibarca niye gösterdi?”. Yeni Vatan (Avusturya), Eylül 2016.
• “Witten’deki Merkez Cami Kundaklandı” (2015). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2015d), S. 106.
• “Yenicemahalle Camii’nde Şüpheli Yangın…”. Gündem, 24.04.2015.
• “Yunanistan’da Orman Yangınları Can ve Mal Kaybına Neden Oldu” (2007). ABTTF Haber Bülteni (ABTTFHB2007e), Sayı: 29.
• 2014 Dünya Hak İhlalleri Raporu (DHİR2014) (2015). (Haz. Fadime Türkölmez ve ark.), İstanbul: UHIM Yayını.
• 2015 Dünya Hak İhlalleri Raporu (DHİR2015) (2016). (Haz. Hüseyin Türkan ve ark.), İstanbul: UHIM Yayını.
• Ahmetoğlu, Ozan (2015). “Hayatın İçinden: ‘Ekstremist Azınlık’”. Gündem, 08.05.2015.
• Ahmetoğlu, Ozan (2015). “Hayatın İçinden: Atina’ya Cami, Selanik’te Bayram Namazı ve Seçim Kanunu”. Gündem, 24.06.2016.
• Ahmetoğlu, Ozan (2015). “Hayatın İçinden: Vakıflar, Atama, Seçim”, Gündem, 01.05.2015.
• Batı Trakya Azınlığı Yüksek Tahsilliler Derneği Faaliyet Raporu (BTAYTDFR) (2015). Vestern Thrace Minority Universty Grtaudates Association Annaual Report.
• Bilgilendirici Guard Komotini Rehberi (BGKR) (2016). 29. M/P. Kappas XXI. Zırhlı Piyade Tugayı.
• Çıtak, Cesur (2015). “Arafta Kalmış İsviçreli Türkler”. Post, Nisan 2015.
• Elbir, Hazel Çağan (2016). “Avrupa’nın Aşırı Sağ Haritası: Zenofobi, İslamofobi ve Türkofobi”. Avrasya İncelemeleri Merkezi, 14.05.2016.
• T.C. Resmi Gazete, 28.03.1966, S. 12262, s. 29,31,32,79.
• Sarısakal, Baki. “Selanik Mektubu-7”. (2016). http:// www.bakisarisakal.com/selanikmektubu7.pdf (URL 1) Erişim: 01.09.2016.
• “Απάντηση ΥΠΕΞ στην Άγκυρα: Από βραχυκύκλωμα η πυρκαγιά στο τέμενος Μαχμούντ Αγά”. 18.04.2015. http:// newpost.gr/politiki/ 457040/ apanthsh-ypeks-sthn-agkyra-apo-braxykyklwma-h-pyrkagia-sto-temenos-maxmoynt aga?utm_source= related&utm_medium= site&utm_campaign= articles (URL 7) Erişim: 04.09.2016.
• “Gümülcine Camii’inde Yangın”. http://www.escapemedia.gr/fotia-se-tzami-stin-komotini/ (URL 8) Erişim: 02.09.2016. “Azınlık Ortaokulu’nda Resim Dersi Kaldırıldı, Türkçe Ders Saati Azaltıldı!..”. 08.09.2016. http:// www. gundemgazetesi.com/ haberyunanistan/detay/2071(URL 9) Erişim: 10.09.2016.
• “Azınlık Okullarının Kapatılmaya Devam Edilmesi Kabul Edilemez”. 01.09.2016. http:// www. gundemgazetesi.com/ haberyunanistan/ detay/ 2042 (URL 10) Erişim: 09.09.2016.
• Hatzidimitriou, Constantine G. “The Genocide of Anatolian Christians and the Destruction of Smyrna: Scholarship and the Evidence, Ninety Years Later (Conference text)”. Chicago 2012. http://hellenicresearchcenter.org/wp-content/uploads/2016/04/2012-09-15-Genocide_of_Anatolian_Christians_by_Dr_Constantine_Hatzidimitriou.pdf (URL 11) Erişim: 25.11.2018.Tarakçı, Nejat. “Avrupa’daki Türk İmajı ve Algısı Nasıl Düzeltilir?”. 13.05.2013. http:// www.tasam.org/ tr-TR/ Icerik/ 5031/ avrupadaki_ turk_imaji_ve_ algisi_nasil_duzeltilir (URL 12) Erişim: 27.10.2016.
• “Almanya’da Mevlana Camii’nde Yangın”. Gündem (TRT Türk). 13.08.2014, https:// www.youtube.com/ watch?v=wY8Yf9H2PNU (URL 2) Erişim: 02.08.2016.
• “Nefret Karşıtı Protesto”. Gündem (TRT Türk). 23.09.2014. https:// www. youtube.com/ watch?v= h4XP1lL79 Dg&feature= youtu.be (URL 3) Erişim: 01.09.2016.
• “Avrupa’da Irkçı Saldırılar”. Gündem (TRT Türk). 13.01.2015. https:// www.youtube.com/ watch?v= Es4y2jtn4cE (URL 6) Erişim: 07.08.2016.
• “Almanya’da Camilere Saldırılar Artıyor”. 16.05.2015, http://www.amerikaninsesi.com/a/almanya-da-camilere-saldirilarin-sayisi-artiyor/2772659.html (URL 5) Erişim: 08.08.2016.
• “Kopenhag’da Camiye Ait Kütüphane Kundaklandı”. 16.08.2015. http://www.trthaber.com/haber/dunya/kopenhagda-camiye-ait-kutuphane-kundaklandi-199082.html (URL 4) Erişim: 12.09.2016.