FAHRİ CELÂL ’İN ÇANAKKALE’DEKİ KELOĞLAN HİKÂYESİ -Metinlerarasılık Bağlamında Değerlendirme Denemesi-

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 118 - 126, 01.05.2019

Şükran Kırık

Öz

Özet

Fahri
Celâl Göktulga, nöro psikiyatri ve edebiyat alanlarında önemli çalışmalara imza
atan bir yazardır. Modern Türk hikâyeciliğinin önemli isimlerinden biri olan
Göktulga, eserlerinde realist bakışını gözlem gücüyle bütünleştirir. Asıl
mesleğinin ve edebiyatın ortak çalışma ürünü olan insan, müşahede kuvvetiyle
daha gerçekçi bir konumda incelenir. İçinde yetiştiği toplumun geleneklerini ve
sosyal düzen içindeki örfi değerlerini hikâyelerinde perdesiz bir şekilde okuyucuya
aktarır. Bir yazarın doğduğu ve yetiştiği cemiyetin kültürel kodlarını
eserlerine yansıtırken aynı değerler içinde yetişmiş başka isimlerden,
eserlerden etkilenmesi tabii bir durumdur. 
Edebi eserler, belli bir maddi, manevi değerler birikimi üzerine inşa
edildiği için bu etkilenme istemsiz olabildiği gibi yazar tarafından bilinçli ve
açık bir bağ şeklinde de var olabilmektedir. Fahri Celâl,“Çanakkale’deki
Keloğlan” adlı hikâyesinde Türk askerinin I. Dünya Savaşı’nda çekmiş olduğu
sıkıntıyı ve gösterdiği fedakârlığı milli karakterli bir halk ürünü olan
Keloğlan masallarının baş tipi özellikleriyle kendi hikâyesindeki ana kişiyi
bütünleştirerek yeni bir kahraman ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Türk halk
kültürünün önemli bir parçası olan Keloğlan’la hikâyedeki Mehmet kişisi
arasındaki benzerlik ilişkisi dikkat çekicidir. Bu çalışmada hikâyedeki
izlerden yola çıkarak metinlerarasılık bağlamında bir değerlendirme denemesi
yapma amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fahri Celal, metinlerarasılık

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay.(2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankar: Öteki Yayınevi, 2. Baskı.
• Aktulum, Kubilay.(2013). Folklor ve Metinlerarasılık, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Alangu, Tahir.(1959). Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman 1919-1930, İstanbul: İstanbul Matbaası.
• Alangu, Tahir.(2009).Keloğlan Masalları, İstanbul: YKY
• Aytaç, Gürsel.(1999). Genel Edebiyat Bilimi, İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Boratav, Pertev, Naili.(2002).Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Ekiz, Tevfik.(2002). Almanca Yazan Türklerde Metinlerarasılık, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekiz, Tevfik.(2007). Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı?, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (47)2, s.124
• Göktulga, Fahri Celâl.(2017). Kedinin Kerameti. İstanbul: YKY.
• Güzel, Abdurrahman; Torun, Ali.(2005). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Issı, A. Cüneyt.(2011). Fahri Celâl’in Hikâyeciliği II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Taşan Duyarlılık, İstanbul: Roza Yayınevi.
• Şimşek, Esma.(2017). Türk Masallarının Milli Tipi: Keloğlan, AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, S.11, s.41.
• Tevfikoğlu, Muhtar.(1993). Fahri Celâl Göktulga. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.