HALK EDEBİYATINDAKİ AT MOTİFİNİN ÖMER SEYFETTİN'İN “AT” ADLI ÖYKÜSÜNE YANSIMALARI

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1 - Özel Sayı, 98 - 106, 29.10.2020

Türkan Yeşilyurt

Öz

Ömer Seyfettin'in "At" adlı öyküsünü Türk mitolojisinde, destanlarında, halk hikâyelerinde, halk şiirlerinde, masallarında, atasözleri ve deyimlerinde silinmez izleri bulunan at motifi üzerine kurması oldukça anlamlıdır. "Millî edebiyat" anlayışı içinde hareket eden edebiyatçılar, Türk halk kültürünü edebiyatın temel kaynaklarından biri olarak kabul etmiştir. Ömer Seyfettin de halk edebiyatındaki at motifinden yararlanarak "Türklük bilinci"ni idrak etmiş bir öykü kişisi yarattır. Atın Türklerin hayatında önemli bir yere sahip olduğu bilinen bir gerçektir. Bu bakımdan binicinin at aracılığıyla millî duygularının coşması boşuna değildir. Ayrıca akıllı ve erdemli binici ile duyarlı ve tecrübeli at arasındaki paralellik dikkate değerdir. At, somut anlamda binicisini kasabaya ulaştırırken, soyut manada onun millî duygularını uyandırır.

Anahtar Kelimeler

at, milli edebiyat, Ömer Seyfettin, öykü, Türk halk kültürü

Kaynakça

• Aksoy, Ömer Asım (1971). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü: 1 Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• __ (1976). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü: 2 Deyimler Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Beydili, Celal (2005). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Çev. Eren Ercan. Ankara: Yurt Kitap-Yayın.
• Bezirci, Asım (1993). "Köroğlu". Türk Halk Şiiri Cilt I: Tarihçesi, Kaynakları, Şairleri ve Seçme Şiirleri. İstanbul: Say Yayınları, s. 187-195.
• Boratav, Pertev Naili (2011). "Türk Masalı Üzerine". Az Gittik Uz Gittik. Ankara: İmge Kitabevi, s. 66-74.
• Çınar, Ali Abbas (1993). Türklerde At ve Atçılık. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Enginün, İnci (1985). “Ömer Seyfeddin’in Hikâyeleri”. Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 37-49.
• Kaşgarlı Mahmut (2015). Dîvânu Lugâti’t-Türk (Giriş,Metin, Çeviri, Notlar, Dizin).Haz. Ahmet B. Ercilasun-Ziya Akkoyunlu, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ömer Seyfettin (2012). “At”. Hikâyeler I. Haz. Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 117-119.
• __ (2010) “Mektep Çocuklarında Türklük Mefkûresi”. Türk Ülküsü. Haz. Arslan Tekin. İstanbul: Bilge Kültür-Sanat, s. 109-125. Yardımcı, Mehmet (2007). Destanlar. Ankara: Ürün Yayınları.