ORHAN PAMUK'UN KIRMIZI SAÇLI KADIN ADLI ESERİNİN METİNLERARASILIK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 6, 304 - 317, 31.12.2020

Deniz Hacıhaliloğlu

Öz

Postmodern tekniklerden biri olan metinlerarasılık, bir metnin kendinden önce yazılmış olan metinlerle ilişkisini inceler. Önce Baktin tarafından "söyleşimcilik" kavramıyla ortaya atılan bu teknik, daha sonra Kristeva ile "metinlerarasılık" olarak tanımlanmıştır. Postmodern anlatımdaki "çokseslilik" ilkesiyle koşut olan bu teknikte, metinlerin özgünlüğü tartışılır; yazarın bilerek veya bilmeyerek mutlaka diğer metinlerden etkilenebileceği üzerinde durulur. Orhan Pamuk'un Kırmızı Saçlı Kadın adlı eserinde, efsanelerin, destanların, trajedilerin hayatımıza etkileri üzerinde durulmuş, bu bağlamda Firdevsi'nin Şehname adlı eseri ile Sophokles'in Kral Oidipus adlı eseri, kitapta sıkça adı geçen eserler durumuna gelmiştir. Bu çalışmada Kırmızı Saçlı Kadın adlı eser, eserde adı geçen diğer metinlerden hareketle, metinlerarasılık açısından incelenmiştir. Eserde alıntı-gönderge öğeleri ile oluşturulan ilişkiler göz önüne alındığında, adı geçen metinlerin (Şehname ve Kral Oidipus), Kırmızı Saçlı Kadın'da anlatılan olaylarla benzerlik gösterdiği, bundan hareketle de eserin; tarihin ve efsanelerin ortak bilinçaltına yaptığı etkileri gözler önüne serdiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Metinlerarasılık, Kral Oidipus, Şehnâme, Kırmızı Saçlı Kadın

Kaynakça

• Kaynakça Balık, Macit (2013). Latife Tekin'in Romancılığı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Doltaş, Dilek (2003). Postmodernizm ve Eleştirisi. Ankara: İnkılap Yayınları.
• Emre, İsmet (2006). Postmodernizm ve Edebiyat. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Firdevsi (1967). Şehnâme. (Çev. Necati Lugal). Cilt: 2, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Gümüş, Semih (2015). Modernizm ve Postmodernizm, Edebiyatın Dünü ve Yarını. İstanbul: Can Yayınları.
• Kaya, Muharrem (2004). Türk Romanında Destan Etkisi. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Kur'ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (2005). Yayın No: 86/A. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Moran, Berna (2002). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-3. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, Orhan (2016). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: YKY Yayınları.
• Sophokles (2014). Kral Oidipus. (Çev. Cüneyt Çetinkaya), İstanbul: BS Yayıncılık.
• Şeylan, Gencay (2002). Postmodernizm. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Üner, A. Melda (Haziran 2010). "Metinler ve Metinlerarası Okuma: Suskunlar". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:13. Sayı:23.