TÜRK ROMANINDA ALANYA’YA DAİR ÜÇ BAHİS

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 7, 31 - 50, 30.06.2021

Mustafa Dere

Öz

Türkiye’nin güney sahilinde bulunan ve günümüzde idarî olarak Antalya iline bağlı olan Alanya, hem kültürel hem de stratejik bakımdan önemli bir yerdir. Bu önem, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarından beri süregelen köklü bir siyasi ve tarihsel geçmişe dayanmaktadır. Kültür bir bütün olarak düşünülürse, kültürün bir şubesi olan edebiyat cephesinde de Alanya’ya dair birtakım izler bulmak mümkündür. Daha özele inilecek olursa Türk roman yazarları nadiren de olsa Alanya’ya dair birtakım unsurları eserlerinde söz konusu etmişlerdir. Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf’u (1937), Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Sahnenin Dışındakiler’i (1950) ve Refik Halid Karay’ın 2000 Yılın Sevgilisi (1954) adlı romanı buna örnek gösterilebilir.
Bu incelemede Kuyucaklı Yusuf romanında yer alan Alanyalı Kâzım, Sahnenin Dışındakiler romanındaki Alâiyeli (Alanyalı) Ahmet ve 2000 Yılın Sevgilisi’ndeki Alanya ile ilgili mekâna dayanan tarihsel anlatım değerlendirilecektir. Ayrıca sözü edilen karakterler ve mekânla ilgili unsurlar, kurgudaki yerleri bakımından tematik olarak yorumlanmaya/tahlil edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk romanı, Alanya, Sabahattin Ali, Ahmet Hamdi Tanpınar, Refik Halid Karay

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (1986). Refik Halid Karay. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Albayrak, Nurettin (2016). Tanpınar’ın Türküsü / Tanpınar’dan Anadolu’nun Yazılmamış Romanlarına. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Bostan, İdris (1989). “Alanya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C II). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 339-341.
• Cevdet Kudret (2004). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman III. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
• Çetin, Nurullah (2011). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Sahnenin Dışındakiler Adlı Romanına Millî Mücadele’nin Yansıması”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, S. 6, s. 43-59.
• Dere, Mustafa (27-29 Kasım 2015). “Mahur Beste Romanında II. Abdülhamid ve Dönemi”, III. Milletlerarası Tarihî Roman ve Romanda Tarih Bilgi Şöleni’nde Sunulmuş Bildiri. Türkiye Yazarlar Birliği, Konya.
• Enginün, İnci (2012). “Sahnenin Dışındakiler”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları I. İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 250-254.
• Fethi Naci (2012). Yüz Yılın 100 Türk Romanı. İstanbul: İş Bakası Kültür Yayınları.
• Genç, Serdar (2009). “1835 Yılı Esnaf Sayımı Çerçevesinde Edremit Esnaf Teşkilatı”. U. Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 10, s. 277-293.
• Genç, Serdar (2013). “XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Edremit’te Yabancılar”. Prof. Dr. Mustafa Çetin Varlık Armağanı. (Ed. Ahmet Şimşirgil vd.). İstanbul KTB Yayınları, s. 358-379.
• Göde, Kemal (2004). “Selçuklu Türkiye’sinde Alâiye’nin Yeri ve Önemi”. Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III. Alanya: Alanya Kültür Sanat ve Turizm Vakfı, s. 107-108.
• Gönüllü, Ali Rıza (2008). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Alanya (1908-1938). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Güneş, Mehmet (2016). Sabahattin Ali’nin Eserlerinin Kaynakları / Roman, Hikâye ve Şiirlerinde Biyografik Unsurlar. İstanbul: Hece Yayınları.
• İleri, Selim (2008). “Sahnenin Dışındakiler”. “Bir Gül Bu Karanlıklarda” Tanpınar Üzerine Yazılar. (Haz. Abdullah Uçman-Handan İnci). İstanbul: 3 F Yayınları, s. 221-224.
• Karay, Refik Halid (2009). 2000 Yılın Sevgilisi. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Kerman, Zeynep (Haz.) (2017). Tanpınar’ın Mektupları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Koç, Murat (2014). Ahmet Hamdi Tanpınar Araştırmaları / Ömrün Gecesinde Sükût. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Konyalı, İbrahim Hakkı (1946). Alanya / Tarihî-Turistik Kılavuz. İstanbul: Ayaydın Basımevi.
• Korkmaz, Ramazan (2016). Sabahattin Ali / İnsan ve Eser. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Lloyd, Seton; Rice, D. Storm (1989). Alanya (ʿAlāʾıyya). (Çev. Nermin Sinemoğlu). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Moran, Berna (2005). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış II. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özkan, Süleyman (2004). “M.Ö. II. Binde Alanya ve Civarı”. Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III. (Ed. Faruk Nafiz Koçak). Alanya: Alanya Kültür Sanat ve Turizm Vakfı, s. 115-116.
• Sabahattin Ali (2007). Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2003). Sahnenin Dışındakiler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Törenek, Mehmet (2009). Başka Hayatlar Peşinde / Tanpınar’ın Romanları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Uğurcan, Sema (2010). “Tanpınar’ın Romanlarında Sıradan İnsanlar”, Ahmet Hamdi Tanpınar. (Ed. Abdullah Uçman-Handan İnci). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 235-254.