PEYAMİ SAFA’NIN KİTAPLARINA GİRMEMİŞ İKİ HİKÂYESİ: “RANDE-VU!” ve “YEŞİL ANADOLU’DA”

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 87 - 103, 15.07.2021

Hasan Çelik

Öz

Türk edebiyatında daha ziyade romanlarıyla öne çıkan Peyami Safa, Türk hikâyeciliğinde de önemli bir mevkidedir. 1919 yılında ağabeyi ile beraber çıkardığı Yirminci Asır gazetesinde “Asrın Hikâyeleri” üst başlığı ile yazdığı hikâyeleri ile döneminde dikkatleri üzerine çekmiştir. Daha önce şiir ve roman denemeleri olmasına rağmen Mütareke dönemi ile birlikte ilk ününü “Asrın Hikâyeleri” ile bu türde kazanmıştır.

Peyami Safa’nın kitap olarak neşredilen Bu Kitabı Okumayın!, Bir Mekteplinin Hatıratı (1913), Gençliğimiz (1922), Siyah Beyaz Hikâyeler (1923), Ateş Böcekleri (1925), İstanbul Hikâyeleri (tarihsiz) adlı eserlerinde ve Halil Açıkgöz tarafından ilk olarak Hikâyeler: İlk Defa Bütün Hikâyeleri Bir Arada (1980), daha sonra ise aynı eserin Ötüken Neşriyat’tan –İlk Defa Bütün Hikâyeleri ibaresi çıkarılarak- Hikâyeler (2019) adıyla çıkan yeni baskısında bu iki hikâyeye rastlanmamıştır. Tespit edilen “Rande-vu!” (1919) ve “Yeşil Anadolu’da” (1920) isimli hikâyelere İsmail Hami [DANİŞMEND]’in çıkardığı Memleket ve Ahmet Cevdet [ORAN]’ın İkdam gazetelerinde tesadüf edilmiştir. Bu hikâyelerin ortaya çıkması, Peyami Safa hikâye külliyatına bir ek olacak ve edebiyat tarihinde noksan kalan küçücük bir boşluğu dolduracaktır.

Çalışmada “Rande-vu!” ve “Yeşil Anadolu’da” hikâyeleri, 1919 ve 1920’de yayımlandıklarından sonra ilk defa ortaya çıkarılmış; hikâyeler genel olarak incelenmiş ve metinler, yazarın üslubuna müdahale edilmeden Latin harflerine aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, Hikâye, Rande-vu!, Yeşil Anadolu’da, Memleket, İkdam.

Kaynakça

• Avyazoğlu, Beşir (1998). Peyami: Hayatı, Sanatı, Felsefesi, Dramı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Her Ay (Mart-Nisan 1937). “Peyami Safa diyor ki”. Her Ay, S. 1, s. 119-123.
• İmzasız (Mart 1340). “Bugünkü Türk Kadınları”. Resimli Ay, S. 2, C. 1, s. 27-30.
• İmzasız (22 Kânunusani 1919). “İaşe Meselesi”, Sabah, S. 10483, s. 2.
• Karay, Refik Halid (29 Mart 1921). “Anadolu’da Bahar”, Peyam-Sabah, S. 833, s. 3.
• Mehmet Ali (2 Ağustos 1919). “Mevad-ı Gıdaiye ve Sıhhat-i Umumiye”, Sabah, S. 10673, s. 2.
• Şen, Can (Aralık 2008). “Peyami Safa’nın Hikâyeciliği Üzerine Bir İnceleme”. Türk Dili, S. 684, s. 577-581.
• Tarancı, Cahit Sıtkı (1940). Peyami Safa: Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Semih Lüfti Kitabevi.
• Tekin, Mehmet (2014). Romancı Yönüyle Peyami Safa. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Toprak, Zafer (2014). Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Toprak, Zafer (2019). Türkiye’de Yeni Hayat: İnkılap ve Travma (1908-1928). İstanbul: Doğan Kitap.