RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINA EKOFEMİNİST BİR YAKLAŞIM: HAYVAN HAKLARINA GİRİŞ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 270 - 285, 30.12.2023

Merve Esra Özgürbüz , Ayşegül Koz

Öz

Yaşanılan dünyada hegemonik kıstaslar çerçevesinde canlılar birtakım gruplara ayrılarak kendi aralarında hiyerarşik bir derecelendirmeye tabi tutulmaktadır. Cins, cinsiyet, cinsel yönelim, ırk, yaş şeklinde çeşitli kriterlerle kurgulanan ayrımcılığın kutsadığı grup beyaz heteroseksüel erkektir. Erkeği kutsayan ataerkil ideolojileri eleştiren birçok kuram vardır. Bu kuramlardan biri olan ve kadın ile doğaya yönelik baskının kaynağının aynı olduğunu savunan ekofeminizm, özellikle doğaya odaklanarak erkek dışında kalan cins ve cinsiyetler üzerinde yaratılan tahakküm hakkında politikalar üretmektedir. Söz konusu politikalar doğrultusunda doğal çevrenin tahribatını, ağaçların, denizlerin, hayvan türlerinin yok edilmesini, aşağı bir konumda görülmesini engellemek; ataerkil sistemin neden olduğu olumsuzluklar üzerinde düşünmek ve çözümler üretmek hedeflenmektedir. Çalışmada ekofeminizmin ne olduğu, kadın ve doğa arasındaki ilişki, ekofeminizmin ortaya çıkışı ve gelişimi konularına yer verilmektedir. Çözümleme bölümünde Meav Yayıncılıktan Hayvan Haklarına Giriş Seti kapsamında çıkan Hayvan Kurtarma ve Senin Gibi adlı iki resimli çocuk kitabı ekofeminist eleştiri bağlamında değerlendirilmektedir. İnsanın doğaya, hayvanlara, diğer insanlara karşı muamelesinin eleştirildiği kitaplarda cins ve cinsiyetler arasındaki eşitsizliğin sorgulanması temel mesele olarak gündeme getirilmektedir. Bununla beraber türcülük ve cinsiyetçiliğe eleştirel bir anlayışla yaklaşan çalışma, çocuk kitaplarının ekofeminist bir bakışla ve karşılaştırmalı bir şekilde incelenerek bu konuda var olan çalışmaların desteklenmesine de katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Resimli kitap, ekofeminizm, türcülük, cinsiyetçilik, hayvan hakları.

AN ECOFEMINIST APPROACH TO CHILDREN'S PICTUREBOOKS: INTRODUCTION TO ANIMAL RIGHTS

Öz

In our world, living beings are divided into groups within the framework of hegemonic criteria and subjected to a hierarchical classification among themselves. The group blessed with discrimination based on various criteria such as sex, gender, sexual orientation, race, and age are white heterosexual males. There are many theories that criticize patriarchal ideologies that bless men. Ecofeminism, which is one of these theories and argues that the source of oppression of women and nature is the same, develops policies that address the domination of genders other than men by focusing specifically on nature. In order to prevent the destruction of the natural environment, the destruction of trees, oceans and animal species, and to fight the inferiority of women, it tries to reflect on the negative effects of the patriarchal system and find solutions. The study addresses the question of what ecofeminism is, the relationship between women and nature, and the emergence and development of ecofeminism. In the analysis section, two illustrated children's books called Animal Rescue and Comme Toi, published by Meav Publishing as part of the Introduction to Animal Rights set, are evaluated in the context of ecofeminist critique. The questioning of gender inequality is taken up as a fundamental theme in the books, which critique man's treatment of nature, animals, and other humans. Furthermore, approaching speciesism and sexism with a critical understanding, this study aims to contribute to the support of existing studies on this topic by examining children's books with an ecofeminist perspective and comparatively.

Anahtar Kelimeler

Picturebook, ecofeminism, speciesism, sexism, animal rights.

Kaynakça

• Adams, Carol J. (2021). Etin Cinsel Politikası. (Çev. Günay Tezcan, Mehmet Emin Boyacıoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Avcil, Ceren (2021). “'Ekofeminizmin Düşünsel Temelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, World Women Conference (11-12 Şubat). İstanbul: Ispec Yayınevi. s. 937-947.
• Aytaş, Murat; Ulutaş, Selçuk (2021). “Yuva ve Yersiz Yurtsuzlaşma Kavramları Çerçevesinde Kız Kardeşler Filmi Üzerine Bir Çözümleme”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, C. X. s. 53-62.
• Bacon, Francis (2012). Novum Organum: Tabiatın Yorumu ve İnsan Âlemi Hakkında Özlü Sözler. (Çev. Sema Önal). Ankara: Say Yayınları.
• Berktay, Fatmagül (1996). “Ekofeminizm ya da Yüreğin İyimserliği”, Kadın Araştırmaları Dergisi, C.V. s.73-76.
• De Beauvoir, Simone (1956). The Second Sex. Trans. H. M. Parshley. London: Lowe and Brydone.
• Del Amo, Jean Baptiste (2020). Senin Gibi. (Res. Pauline Martin). (Çev. Sara Adakan). İstanbul: Meav Yayıncılık.
• George, Patrick (2021). Hayvan Kurtarma. (Çev. Dila Altındiş Balcı). İstanbul: Meav Yayıncılık.
• Gezgin, Elif (2017). “Kadın ve Doğa Üzerindeki Tahakküme Alternatif Bir Bakış: Ekofeminizm Üzerine Bir Değerlendirme”, Border Crossing, C.V. s. 396-412.
• Kuzu, Yaren (2021). Ekofeminizm Perspektifinden Doğa Kadın Tahakkümü ve Petra Kelly Bağlamında Ekofeminizme Bakmak. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özdemir, Hacı; Aydemir, Duygu (2019). “Ekolojik Yaklaşımlı Feminizm / Ekofeminizm Üzerine Bir Değerlendirme: Kavramsal Analiz, Tarihi Süreci ve Türleri”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, C.V/2. s. 262-278.
• Özgenç Erdoğdu, Neslihan; Karaalioğlu, Onur; Ömür, İhsanur (2020). “Kadın ve Doğa İlişkisi Bağlamında Ekofeminizmin Sanata Yansıması”. Sanat Dergisi, (36). s. 33-50.
• Özgürbüz, Merve Esra; Gedikli, Büşra (2022). “Kurbağa Prens Masalının Yeniden Yazımı: Prenses Olmak İstemeyen Prenses İsimli Resimli Çocuk Kitabının Eleştirel Bir Çözümlemesi”. Filoloji Alanında Teori ve Araştırmalar içinde. (Ed. Gülnaz Kurt). İzmir: Serüven Yayınevi. s. 73-101.
• Plumwood, Val (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. (Çev. Başak Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
• Uzel, Esra (2006). Feminizm ve Doğa Ekseninde Ekofeminizm. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Warren, Karen (1996). Ecological Feminist Philosophies. Indiana: University Press.