Muş İlinde Kaba Yem Üretimi ve Yeterlilik Durumu

Yıl 2022, Cilt: 63 Sayı: 2, 152 - 161, 30.12.2022

Hülya Hanoğlu Oral

https://doi.org/10.29185/hayuretim.900005

Öz

Bu çalışmada, Muş ilinde kaba yem üretimi ve bu üretimin mevcut hayvan varlığına yeterlilik durumu incelenmiştir. 2019 yılında ilin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı toplam 307.660 hayvan birimi olup, bunların sadece yaşama payı besin maddesi gereksinimlerini kaba yemlerle karşılamak için 1.403.699 ton kaliteli kaba yeme ihtiyaç duyulduğu hesaplanmıştır. İlde çiftlik hayvanlarının temel kaba yem kaynağını doğal çayır ve meralar oluşturmaktadır. Ancak uzun yıllardır sürdürülen erken ve ağır otlatmalar meraların verim güçlerinin azalmasına yol açmıştır. Çayır meralar dışında kaliteli kaba yemin diğer önemli bir kaynağı olan yem bitkileri tarımı ise yeterli düzeyde değildir. 2019 yılında Muş ilinde çayır mera ve yem bitkileri tarımından elde edilen kaba yem üretimi 748.160 ton olarak hesaplandığından, mevcut kaliteli kaba yem üretiminin hayvanların yaşama payı besin maddesi gereksinimlerinin ancak %53.3’ünü karşıladığı sonucuna varılmıştır. Oysa rasyonel bir hayvan besleme için hayvanların yalnız yaşama payı gereksinimlerinin değil, yaşama payına ek olarak en az 5-7 kg süt üretiminin kaliteli kaba yemlerden karşılanması gerekmektedir. İlde kaliteli kaba yem açığı sap saman ve anız gibi niteliksiz yem kaynaklarından (507.369 ton) karşılanmakta ve yem değeri düşük olan bu yemler rasyonların temel bileşenini oluşturmaktadır. İlde hayvancılığın geliştirilmesi için öncelikle kaliteli kaba yem ihtiyacının yeterli, ucuz ve düzenli olarak karşılanması gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çayır ve mera, yem bitkileri, saman ve anız, hayvan varlığı

Status of Roughage Production and Sufficiency in Muş Province

Öz

In this study, the roughage production and its status of sufficiency for the presence of current livestock in Muş province were examined. The large and small ruminant existence of the province was a total of 307.660 animal units in 2019 and, it was calculated that 1.403.699 tons of quality roughage was needed to meet only the maintenance requirements of these animals. The main roughage source for the farm animals in the province is composed of natural meadows and rangelands. However, early and heavy grazing having been continued for a long time has led to the weakening of the yield potential of rangelands. Moreover, the cultivation of forage crops, another important source of quality roughage apart from the meadows and the rangelands, is not at sufficient level. Since the roughage production obtained from the meadows, rangelands and forage crops cultivation was calculated to be 748.160 tons in 2019 in the province, it was concluded that the existing quality roughage production met only 53.3% of the maintenance requirements of animals. However, for a rational animal feeding, not only their maintenance requirements should be taken into account but also at least 5-7 kg of milk production should be met from quality roughages. In the province, quality roughage deficit is met from such poor quality feed sources as hay, straw and stubble (507.369 tons) and these feeds with poor quality feed value compose the basic component of rations. In order to develop livestock farming, firstly, the need for quality roughage should be available sufficiently, cheaply and regularly

Anahtar Kelimeler

Meadow and rangeland, forage crops, straw and stubble, animal stock

Kaynakça

• Referans1 Acar Z. 2017. Kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye’nin Hayvansal Üretimi (Mevcut Durum ve Gelecek) Sempozyumu, s. 159-169, 10-11 Ocak 2017, Ankara.
• Referans2 Acar Z, Tan M, Ayan İ, Aşçı Ö, Mut H, Başaran U, Gülümser E, Can M, Kaymak G. 2020. Türkiye’de yem bitkileri tarımının durumu ve geliştirme olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği 9. Teknik Kongresi, s. 529-554, 13-12 Ocak 2020, Ankara.
• Referans3 Alçiçek A, Kılıç A, Ayhan V, Özdoğan M. 2010. Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Cilt:2, s. 1071-1080, 11-15 Ocak 2010, Ankara.
• Referans4 Alçiçek A. 2012. Türkiye’de kaba yem üretimi ve yeterlilik durumu. Tarım ve Mühendislik Dergisi, 101: 36-39.
• Referans5 Altın M, Gökkuş A, Koç A. 2011a. Çayır ve mera yönetimi (Genel ilkeler) Cilt: 1. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayınları, Ankara, 376 s.
• Referans6 Altın M, Gökkuş A, Koç A, 2011b. Çayır ve mera yönetimi (Temel ilkeler) Cilt: 2. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayınları, Ankara, 314 s.
• Referans7 Anonim, 2010. Mera yönetmeliği. https://www.mevzuat. gov.tr/Metin.Aspx?Mevzuat Kod=7.5.5057& MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch, (10.07.2020)
• Referans8 Anonim, 2015. Kırmızı et stratejisi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara, 76 s.
• Referans9 Anonim, 2019. Muş İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Brifingi, Muş.
• Referans10 Anonim, 2020a. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel üretim istatistikleri veri tabanı, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr, (10.07.2020)
• Referans11 Anonim, 2020b. Türkiye İstatistik Kurumu, Hayvansal üretim istatistikleri veri tabanı, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr, (10.07.2020)
• Referans12 Bıçakçı E , Açıkbaş S. 2018. Bitlis ilindeki kaba yem üretim potansiyelinin hayvan varlığına göre yeterliliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1): 180-185.
• Referans13 DAKA (Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı), 2014. TRB2 Bölgesi mevcut durum analizi (1. Tarım). www.daka.org.tr, Erişim tarihi 10.07.2020
• Referans14 Deniz İ, Tutuş A, Ateş S, Okan OT. 2010. Buğday sapının hasat indeksi ve soda-oksijen-aq pişirmesi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, 5: 2052-2060.
• Referan15 Flachowsky G, Kamra DN, Zadrazil F. 1999. Cereal straws as animal feed-possibilities and limitations. Journal of Applied Animal Research, 16:105–118.
• Referans16 Genç İ. 1978. Tahıllarda tane veriminin fizyolojik ve morfolojik esasları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 8(1): 1-26.
• Referans17 Gökkuş A. 2019. Organik hayvancılığın kaba yem kaynakları: Çayır-mera ve çalılı alanlar. VI. Organik Tarım Sempozyumu Bildirileri, 15-17 Mayıs 2019, İzmir.
• Referans18 Gökkuş A. 2020. Muş ilinde çayır-mera alanlarının verim durumları. 20 Eylül 2020 tarihli yazışma.
• Referans19 Kılıç A. 2000. Kaba yem üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, s. 845-858, 17-21 Ocak 2000, Ankara.
• Referans20 Kutlu HR, Çelik L. 2018. Yemler bilgisi ve yem teknolojisi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 266, Adana, 378 s.
• Referans21 Mermer A, Ünal E, Aydoğdu M, Urla Ö, Yıldız H, Torunlar H, Avağ A, Tuğaç MG, Özaydın KA, Dedeoğlu F, Aydoğmuş O. 2012. Uydu görüntüleri kullanılarak mera alanlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5 (2): 107-110.
• Referans22 Okcu M. 2020. Türkiye ve Doğu Anadolu Bölgesi çayır-mera alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının mevcut durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(3): 321-330.
• Referans23 Özkan U. 2020. Türkiye yem bitkileri tarımına karşılaştırmalı genel bakış ve değerlendirme. Türk Ziraat Mühendisliği Araştırmaları Dergisi, 1(1): 29-43.
• Referans24 Serin Y, Tan M. 2001. Yem bitkileri kültürüne giriş. 2. Baskı, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayın No: 206, Erzurum, 206 s.
• Referans25 Tan M. 2017. Muş tarımında yem bitkilerinin önemi ve alternatif yem bitkileri. Muş Ovası Tarım ve Hayvancılık Çalıştayı, s. 97-110, 15-16 Mayıs, Muş.
• Referans26 Temel S, Şahin K. 2011. Iğdır ilinde yem bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1): 64-72.
• Referans27 Turan N, Özyazıcı MA, Tantekin GY. 2015. Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 69-75.
• Referans28 Yaylak E, Alçiçek A. 2003. Sığır besiciliğinde ucuz bir kaba yem kaynağı: Mısır silajı. Hayvansal Üretim Dergisi, 44 (2):29-36.