A Study on the Technical and Structural Characteristics of Nomadic Sheep Breeding Enterprises: Diyarbakır Province Example

Yıl 2024, Cilt: 65 Sayı: 2, 162 - 171, 31.12.2024

Saliha Ayan , Ayhan Yılmaz

https://doi.org/10.29185/hayuretim.1510724

Öz

Objective: In this study it was investigated the structural, social and economic situations of the livestock activities of the nomads who use Diyarbakır as a winter shelter.
Materials and methods: The research group of this study consisted of 80 nomadic breeders engaged in nomadic livestock in the province of Diyarbakir. The places where the nomadic families stayed as winter quarters were visited, their lifestyles were observed, livestock activities were observed and surveys were made in the enterprises face to face.
Results: The presence of animal in the flocks evaluated were 560±12.73 for sheep; 36±0.77 for ram, 140±2.96 for female; 90±3.06 for male and 182±4.48 for lamb. The responses regarding twinning rate (%), two lambings per year (%), daily milk yield (l), lactation milk yield, and lamb market weight were 3.48±0.43, 1.74±0.24, 1.36±0.06, 210.38±11.02 and 39.86±0.82 respectively. In the research, especially the costs related to feed, market and animal health, and the problems related to their social life such as electricity, water and housing (88%), transportation (63%), education and health (30%) and market (14%) problems were prioritized. This brings with it many problems during migration. In addition, since nomads have not a marketing system, they have difficulties in marketing the animal products they obtain at a reasonable price.
Conclusion: Nomads encounter greater problems day by day while carrying out their livestock activities, existing production systems are ignored, and nomads have difficulty adapting to settled life. Thus, it becomes impossible for the social, cultural and economic characteristics of this branch of animal production, which is basically characterized by a lifestyle, to continue its existence

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır city, nomadic sheep breeding, nomadic routs, pasture, highland.

Proje Numarası

-

Göçer Koyunculuk Isletmelerinin Teknik ve Yapısal Özellikleri Üzerine Bir Çalısma: Diyarbakır Ili Örnegi

Öz

Amaç: Bu çalışmada Diyarbakır ilini kışlak olarak kullanan göçerlerin hayvancılık faaliyetlerinin yapısal, sosyal ve ekonomik durumları araştırılmıştır.
Materyal ve Metot: Araştırmanın çalışma grubunu Diyarbakır ilinde göçer hayvancılık yapan 80 göçer (Koçer) yetiştirici oluşturmuştur. Göçer ailelerin kışlak olarak kaldıkları yerlere gidilmiş, yaşam tarzları ve hayvancılık faaliyetleri gözlenmiş ve yüz yüze anket yapılmıştır.
Bulgular: Değerlendirmeye alınan sürülerdeki koyun varlığı anaç koyun için 560±12.73; koç 36±0.77, dişi toklu 140±2.96; erkek toklu 90±3.06 ve kuzu 182±4.48 olarak belirlenmiştir. Koyunlarda ikizlik oranı (%), yılda iki kuzulama (%), günlük süt verimi (l), laktasyon süt verimi ve kuzu pazarlama ağırlığı (kg) ilişkin yanıtları sırasıyla 3.48±0.43, 1.74±0.24, 1.36±0.06, 210.38±11.02 ve 39.86±0.82 olmuştur. Araştırmada göç nedeniyle yaşanan sıkıntılarda ekonomik koşullara yönelik yem, pazarlama ve hayvan sağlığı öne çıkarken elektrik, su ve barınma (%88), ulaşım (%63), eğitim-sağlık (%30) ve pazar (%14) gibi problemlerine yönelik yanıtları öncelikli olmuştur. Bu da göç sırasında birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Ayrıca göçerler bir pazarlama sistemine sahip olmadıklarından elde ettikleri hayvansal ürünleri değer fiyatta pazarlamakta güçlük yaşamaktadır.
Sonuç: Göçerler hayvancılık faaliyetlerini yürütürken her geçen gün daha büyük sorunlarla karşılaşmakta, mevcut üretim sistemleri görmezden gelinmekte, yerleşik hayata uyumda zorlanmakta. Böylece özgün yapısıyla bu hayvansal üretim kolunun sosyal, kültürel ve ekonomik özelliklerinin varlığını devam ettirmesi imkânsız hale gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır ili, göçer koyunculuk, göç yolları, mera, yayla

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Aksoy, B. 2020. Anadolu arkeolojisinde göçebeler ve görünürlükleri. Anadolu 46: 187-213.
• Alagöz, CA. 1993. Türkiye’de yaylacılık araştırmaları. Türkiye Coğrafyası Dergisi, 2: 1-5.
• Aygün T, Sezgin Y. 2020. Ülkemizde göçer küçükbaş hayvancılık faaliyetleri: Bitlis ili örneği. 6. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 24-26 Haziran, Erzurum, s. 398-406.
• Bazin, M. 1994. Orta Toros yörüklerinden Sarı Keçili aşireti. Türkiye Coğrafyası Dergisi, s. 323-351.
• Beşikçi, İ. 2005. Doğu Anadolu’da göçebe Kürt aşiretleri. Yurt Kitap, Ankara.
• Beysanoğlu, Ş. 1992. Ziya Gökalp Kürt aşiretleri hakkında sosyolojik tetkikler. Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Bilginturan, S., Ayhan, V., 2009. Burdur ili Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği üyesi koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 50 (1): 1-8.
• Büyükcan Sayılır, Ş. 2012. Göçebelik, konar-göçerlik meselesi ve coğrafî bakımdan konar-göçerlerin farklılaşması. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 12 (1): 563-580.
• Ceyhan A, Ünalan A, Akyol E. 2020. Yörüklerin başlıca ekonomik faaliyetleri ve gelecekten eklentileri üzerine bir saha çalışması. Tarım, Gıda, Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi 1(1): 14-27.
• Coşgun U, Yılmaz M. 2018. The pasturing routes of nomadic people and their problems (Case Study: Konya and Muğla Regional Directorates of Forestry). 1st International Symposium on Silvopastoral Systems and Nomadic Societies in Mediterranean Countries, 22-24 October 2018, Isparta, s. 70-76.
• Çelik HT, Tüfekçi, H. 2024. Socio-economic structure, production practices, observations and suggestions in Nomadic sheep production in Ordu province located in Black-Sea Region of Türkiye. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 14 (1): 1-10.
• DTİM, 2013. Diyarbakır ili master planı. Diyarbakır Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü. 2005. http://www.lidyadanismanlik.com/default.aspx?x=cokluo ku&id=77.
• Ekiz E, Yazıcı H. 2014. Kültürel coğrafya açısından Burdur’un Bucak ilçesi ve köylerindeki yörük göçleri. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi, 4-6 Haziran 2014, s. 175-184, Muğla, Türkiye.
• Gültekin, M, Tan, M. 2017. Siirt Dudêran aşireti: yapı ve değişim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27 (1): 187-205.
• Güney, E. 1993. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da göçer-konar aşiretlerin kışlak ve yaylakları. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi GAP Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Kaşıkçı, D., Türkoğlu, T., Tolunay, A., Özmiş, M., Daşkıran, İ. 2021. Analysis on nomadic communities ınvolved in animal production in western mediterranean region and their social structures. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 66-73.
• Kılıç, T. 2014. Karacadağ’da göçebe hayvancılık ve göçerler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (2): 1-12.
• Koyuncu E, Pala A, Savaş T, Konyalı A, Ataşoğlu C, Daş G, Ersoy İE,Uğur F, Yurtman İY, Yurt HH. 2006. Çanakkale koyun ve keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinde teknik sorunların belirlenmesi üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 47(1): 21-27.
• Kutlu, M. M. (2000). Göçerlerde mekânsal düzenleme: çadır-ev ilişkisi. Anadolu’da ve Rumeli’de Yörükler ve Türkmenler Sempozyumu Bildirileri İçinde, Yörük Türkmen Vakfı, s. 211-216.
• Savaş, İ. Yılmaz, İ. Yanar, M. 2019. Iğdır ilinde göçer hayvancılık ve bazı yapısal özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 552-561.
• Somuncu, M. 2005. Aladağlar: yaylacılık ve dağ göçebeliği konusunda bir araştırma. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• SPSS, 2020. IBM Corp. Released 2020. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 27.0. Armonk, NY: IBM Corp Tapur T. 2009. Abanoz yaylası. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21: 473-487.
• Taşdelen, HM. 1997. Göçerlerin Şehirleşmesi (Beritanlı Aşireti Örneği). Turan Yayıncılık, İstanbul.
• Tozlu Çelik, H. Tüfekci, H. 2024. Socio-Economic Structure, Production Practices, Observations and Suggestions in Nomadic Sheep Production in Ordu province located in Black-Sea Region of Türkiye. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences. 14 (1): 1-10.
• Yılmaz O, Karaca O. İnce, D. 2014. Batı Anadolu göçer koyunculuğu ve ıslah planlamalarındaki rolü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (2): 5-13.
• Yılmaz, A. Aktuğ, SS., 2022. İnsan, Hayvan ve Dağ: Ekolojik ve Ekonomik Bir Yaşamın (Koçeri) Kaybolmaya Yüz Tutan İzleri. Editör: Aktaş A, Tayanç M. Sosyal, Kültürel ve İktisadi Yönleriyle Göçebelik (Koçeri). Çizgi kitapevi, İstanbul s. 63-87.