Hemşirelik Öğrencilerinde Benlik Saygısı ve Empatik Düzey Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 3, 21 - 26, 31.01.2019

Mehmet Cihad Aktaş , Bahattin Bulduk , Dilara Çelik Kübra Ensarioğlu

Öz

Giriş:

Benlik saygısı bireyin çocukluktan itibaren
diğer insanlarla etkileşimi sonucu oluşmaktadır. Benlik saygısı bireyin
kendisine olan tutumunu belirlediği kadar başkalarıyla ilişkisinde de son
derece önemli bir kavramdır.  Diğer
insanların bireye yönelik olumlu değerlendirmeleri, geribildirimleri ve empatik
yaklaşımları olumlu ve yüksek benlik yapısının oluşmasında belirleyici
olmaktadır. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinde benlik saygısı ve empatik
düzey  arasındaki ilişkinin çeşitli
değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmaktadır.

 

Yöntem:

Araştırmanın örneklemini Van Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde okuyan 127 öğrenci
oluşturmuştur. Araştırmanın verilerinin toplanmasında; sosyodemografik
verilerin yer aldığı kişisel bilgi formu, “Temel Empati Ölçeği” ve “Rosenberg
Benlik Saygısı Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 20.0
paket programından yararlanılmıştır. Tanımlayıcı özellikleri incelemek amacıyla
yüzdelik, aritmetik ortalama ve standart sapma, tanımlayıcı özelikler ile ölçek
puanları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla da t-testi ve varyans
analizi, ölçekler arasındaki ilişkinin incelenmesinde ise pearson korelasyon
analizi yapılmıştır.

 

Bulgular:

Çalışmamıza 87 (%68.5) kadın, 40 (%31.5)
erkek olmak üzere 127 hemşirelik lisans öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların
benlik saygısı ölçeği toplam puanı 29.51±4.49, bilişsel empati alt ölçek
puanı  30.94±6.54, duyuşsal empati alt
ölçek puanı  37.29±7.03, temel empati
ölçeği toplam puanı 68.23±12.13 bulunmuştur. Katılımcıların empati ve alt
ölçeklerinden aldıkları puanların cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği
saptanmıştır (P<0.05). Benlik saygısı ölçeğinde ise cinsiyete göre
anlamlılık tespit edilememiştir (p>0.05). Benlik saygısı ile empati ve alt
ölçekleri arasında anlamlılık olmadığı görülmüştür (p>0.05).

 

Sonuç:

Sağlık bakım sisteminde olumlu kişiler arası
ilişkiler ve iletişim oldukça önemlidir. Bunun için empatik becerinin ve benlik
saygısının yeterince gelişmiş olması gerekmektedir. Hemşirelik bakımında
empatik beceri bakım kalitesini etkileyen bir faktördür. Çalışma sonucuna göre
katılımcıların orta-yüksek düzeyde benlik saygısı ve empatik beceri düzeyine
sahip olduğu görülmektedir. Hemşirelik eğitiminin benlik saygısını ve empatik
beceri düzeyini geliştirici yöntemlerle desteklenmesinin yararlı olacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Benlik kavramı, Empati

Kaynakça

• 1. Ağaçdiken, S., & Aydoğan, A. Hemşirelerde Empatik Beceri ve Etik Duyarlılık İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 122-129.
• 2. Akbulut, E., & Sağlam, H. İ. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1068-1083.
• 3. Arthur D, Thorne S. Professional self-concept of nurses: A comperative study of four strata of nursing students in a Canadian university. Nurse Education Today [online]. 1998;18:5380-388.URL: http://www.sciencedirect.com.
• 4. Aştı N, Bilgin H. Hemşirelik yüksekokulu ile diğer üniversiteli kız öğrencilerde benlik saygısının karşılaştırılması. In: IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu; 10-12 Eylül 1997; Kıbrıs, KKTC. Çevik Matbaacılık:İstanbul;1999.s.250-258.
• 5. Arthur D. Measuring the professional self-concept of nurses: A critical review. Journal of Advanced Nursing [online]. 1992;17:6712-719.
• 6. Begley CM, Glacken M. Irish nursing students’ changing levels of assertiveness during their pre-registration programme. Nurse Education Today [online]. 2004;24:7501-510.URL: http://www.sciencedirect.com.
• 7. Birol, L, Akdemir, N. (2011). Ġç hastalıkları ve hemŞirelik bakımı. Ankara: Sistem.
• 8. Burnard P, Hebden U, Edwards D. Self-esteem and student nurses: An account of a descriptive study. Nursing & Health Sciences [online]. 2001; 3:19-13.URL: http://www3.interscience.wiley.com/journal/118985107/issue.
• 9. C. Topcu, Ö.Erdur-Baker, Y.Çapa-Aydın:Temel Empati Ölçeği Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi (2010) 4.(34).
• 10. Çam O, Khorshid L, Özsoy S A. Bir hemşirelik yüksekokulundaki öğrencilerin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Hemşirelik Araştırma Dergisi 2000 Ağustos;1: 33-40.
• 11. Cuhadaroğlu (1986):.Adölasanlarda Benlik Saygısı Yayımlanmış Uzmanlık Tezi Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi .
• 12. Dinçer, U. H. F., & Öztunç, G. (2009). Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Atılganlık Düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16(2), 022-033.
• 13. Çelik, E. (2008). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
• 14. Deveci, S. E., Yasemin, A. Ç. I. K., Ozan, A. T., & Oğuzöncül, A. F. (2013). Sağlık eğitimi alan bir grup öğrencinin empatik eğilim ve becerisi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 7-13.
• 15. Du Toit D. A sociological analysis of the extent and influence of professional socialization on the development of a nursing identity among nursing students at two universities in Brisbane, Australia. Journal of Advanced Nursing [online]. 1995;21:1164-171.
• 16. Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında empati-yardım etme eğilimi ilişkisi ve yardım etme eğiliminin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12, 21-36.
• 17. Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• 18. Erkayıran, O., Şenocak, S. Ü., & Demirkıran, F. Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Beceri Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Kesitsel Bir Çalışma. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 1(2), 1-4.
• 19. Jolliffe D.&Farrington D.P (2006): Development And Volidation Of The Basic Empathy.
• 20. Karataş, Z. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin empatik becerileri ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 97 – 114.
• 21. Leory, M.R. (1996). Self-presentation, impression, management and interpersonal behavior, New York: Harper Collins Publishers.
• 22. Öner Altıok, H., Ek, N. ve Koruklu, N. (2010). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı düzeyi ile ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 99-120.
• 23. Öz, F. (2010) Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: Mattek.
• 24. Öz F. Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ; 2004.
• 25. Özdağ Ş. Psikodrama gruplarının hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik saygısı atılgan davranış empatik eğilim ve empatik beceri düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara:1999.
• 26. Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam, 7(3), 4-9.
• 27. Pektekin Ç. İstanbul Üni. Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulunda uygulanan eğitimin öğrencilerin davranışları ve benlik saygısı üzerine etkisi. In: III. Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu, 8-13 Eylül; İstanbul-Türkiye. İstanbul Üni. Basımevi: İstanbul;1993.s.38-45.
• 28. Rogers C.(1980): A Way Of Being Boston Houghton Mifflin Company.
• 29. Rosenberg M.& Turner R.H (1990): The Self Concept Social Product An Social Force Social Psychology New Brunswick: Transaction Publisher
• 30. Rosenberg M.(1965):Society And The Adolescent Self İmage New Jersey: Princeton Unıvercity Press.
• 31. Salmivalli, C. , Kaukiainen, A. , Kaistaniemi, L., & Lagerspetz, K.M.J. (1999). Self-evaluated self-esteem, peer-educated self-esteem and defensive egoism as predictor of adolescents participation in bullying situation. Pers Soc Psychol Bull, 25(10), 1268- 1278.
• 32. Şimşek, Ö.F. ve Bozanoğlu, İ. (2011). Benlik saygısından ruh sağlığına: aracı değişken olarak empati. Eğitim Araştırmaları, 42, 225-242.
• 33. Turnage, B.F., Hong, Y.J., Stevenson, A.P. & Edwards, B. (2012). Social work students’ perceptions of themselves and others: self-esteem, empathy, and forgiveness. Journal of Social Service Research, 38, 89–99.
• 34. Tutuk, A., Al, D., & Doğan, S. (2002). Hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerisi ve empati düzeylerinin belirlenmesi. CÜ Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 36-41.
• 35. Uyanık Balat, G. ve Akman, B. (2004). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 175-183.
• 36. Yılmaz S. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ,Erzurum:2000.
• 37. Yılmaz S. Atılganlık eğitiminin hemşirelik öğrencilerinin atılganlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum:2005.