Hemşirelik Öğrencilerinin Psikolojik Yardım Almaya Yönelik Tutumları: Kendini Damgalama ve Sosyal Damgalanmanın Rolü

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 24 - 30, 11.11.2019

Nihal Bostancı Daştan , Fadime Kaya , Tuğçe Şık

Öz

Giriş: Bu araştırmanın amacı, sosyal damgalanma ve kendini
damgalamanın hemşirelik öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik
tutumlarına etkisini incelemektir. 

Yöntem: Katılımcıları 2015-2016 eğitim öğretim yılında Kafkas
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nin hemşirelik programındaki 398 öğrenci
oluşturmuştur. Veriler Profesyonel Psikolojik Yardım Arama Tutum Ölçeği
(PPYATÖ), Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Kendini Damgalama Ölçeği ve
Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Sosyal Damgalanma Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin
istatistiksel analizinde bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi
(ANOVA), pearson korelasyon analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Cinsiyet, kendinin ve aileden birinin psikolojik yardım alma
öyküsü ile PPYATÖ Zorlanma, Danışmaya Olan İnanç, İhtiyaç
Hissetme ve Sosyal Kabul alt-ölçek puanları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Kendini Damgalama (KD) ve Sosyal Damgalanma (SD) Ölçekleri
ile Kişilerarası Açıklık (KD: r=.299; p <
0.001; SD: r=.252; p < 0.001),
İhtiyaç Hissetme (KD: r=.128; p < 0.05;
SD: r=.229; p < 0.001) ve Sosyal
Kabul (KD: r=.479; p < 0.001; SD: r=.187;
p < 0.01) alt boyutları arasında
pozitif yönde korelasyon; Zorlanma (r=.-430; p < 0.001) ve Danışmaya Olan İnanç (r=.-348; p < 0.001) alt boyutları ile sadece
Kendini Damgalama (KD)  arasında ise negatif
yönde korelasyon belirlenmiştir.

Sonuç: Hem
kendini damgalama hem de sosyal damgalama, profesyonel psikolojik yardım arama
tutumunu olumsuz yönde etkilemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Damgalama, Hemşirelik öğrencisi, Profesyonel psikolojik yardım

Kaynakça

• Alp Özdemir B. (2016). Lise öğrencilerinin benlik saygısı ile psikolojik yardım alma tutumu ve problem çözme davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Arslantaş, H., Dereboy, İ. F., Aştı, N., & Pektekin, Ç. (2011). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 12(1),17-23.
• Cankaya, P., & Duman, Z. C. (2010). Evaluation of nursing students' attitudes towards seeking psychological help and factors affecting their attitudes. Nurs Educ Today 30(8), 784-788. doi: 10.1016/j.nedt.2010.02.005
• Çatal, M. T. & Kumcağız, H. (2015). Üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerine göre psikolojik yardım alma tutumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 40, 45-60.
• Erdoğan, S., Şanlı, H.S., & Bekir, H.Ş. (2005). Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 479-496.
• Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z.C., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
• Ercan, L. E. (2010). An analysis of the relationship between attitudes towards seeking psychological help and problem solving among university students. Procedia-social and behavioral sciences, 2(2), 1814-1819.
• Gürsoy, O. (2014). Profesyonel psikolojik yardım alma deneyimlerine göre Mersin Üniversitesi öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, kendini açma, benlik saygısı ve cinsiyet değişkenlerinin rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Gürsoy, O., & Gizir, C. A. (2017). Öznel Sıkıntıları Açma Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 557-575. doi: 10.12984/egeefd.303312
• Gürsoy, O., & Gizir, C. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntıları açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137-155.
• Hammer, J. H., & Vogel, D. L. (2013). Assessing the utility of the willingness/prototype model in predicting help-seeking decisions. J Couns Psychol., 60(1), 83. doi: 10.1037/a0030449.
• Heath, P. J., Vogel, D. L., & Al-Darmaki, F. R. (2016). Help-seeking attitudes of United Arab Emirates students: Examining loss of face, stigma, and self-disclosure. The Counseling Psychologist, 44(3), 331-352. doi: 10.1177/0011000015621149
• Health statistics and information systems. Erişim tarihi: 22.09.2018. http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates/en/index1.html.
• Ina, M., & Morita, M. (2015). Japanese university students’ stigma and attitudes toward seeking professional psychological help. Online Journal of Japanese Clinical Psychology, 2(1), 10-18. doi:10.2466/pr0.100.2.387-399.
• Johnson, S. L., Tharp, J. A., Peckham, A. D., Carver, C. S., & Haase, C. M. (2017). A path model of different forms of impulsivity with externalizing and internalizing psychopathology: Towards greater specificity. Br J Clin Psychol. , 56(3), 235-252. doi: 10.1111/bjc.12135.
• Kavas, A. B., Topkaya, N., & Gençoğlu, C. (2014). Psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma, denetim odağı, kendini damgalama ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 367-377. doi: 10.7822/omuefd.33.2.3
• Koydemir, S., Erel, Ö., Yumurtacı, D., & Şahin, G. N. (2010). Psychological help-seeking attitudes and barriers to help-seeking in young people in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 32(4), 274-289. doi: 10.1007/s10447-010-9106-0
• Meydan, B., & Pamukçu, B. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinde psikolojik yardım almaya ilişkin tutumun yordayıcısı olarak önceki psikolojik yardım alma deneyimi, algılanan sosyal destek ve yalnızlık. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(4), 45-56. doi: 10.14527/c3s4m3
• Nam, S. K., Choi, S. I., Lee, J. H., Lee, M. K., Kim, A. R., & Lee, S. M. (2013). Psychological factors in college students' attitudes toward seeking professional psychological help: A meta-analysis. Professional Psychology: Research and Practice, 44(1), 37-45. doi: 10.1037/a0029562
• Özbay, Y., Yazıcı, H., Şahin, B. (1999). Yardım Arama Tutum Ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. X. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 15-27 Eylül 1999, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S., & Çankaya, Z. C. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 59-71.
• Özdemir, S. (2012). Psikolojik yardım alma tutumu ile kişilik, kendini saklama, cinsiyet rolleri arasındaki ilişkiler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pace, K., Silk, K., Nazione, S., Fournier, L., & Collins-Eaglin, J. (2018). Promoting mental health help-seeking behavior among first-year college students. Health Commun., 33(2), 102-110. doi: 10.1080/10410236.2016.1250065.
• Prevalence of mental disorders. Erişim tarihi: 22.09.2018. http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/mental-health/data-and-resources.
• Preventing suicide “a global imperative” (2014)- World Health Organization. Erişim tarihi: 07.10.2019. https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/585331/retrieve
• Reynders, A., Kerkhof, A. J. F. M., Molenberghs, G., & Van Audenhove, C. (2014). Attitudes and stigma in relation to help-seeking intentions for psychological problems in low and high suicide rate regions. Soc Psychiatry Psychiatric Epidemiol., 49(2), 231-239. doi: 10.1007/s00127-013-0745-4.
• Seamark, D., & Gabriel, L. (2018). Barriers to support: a qualitative exploration into the help-seeking and avoidance factors of young adults. British Journal of Guidance & Counselling, 46(1), 120-131. doi: 10.1080/03069885.2016.1213372
• Sezer, S., & Gülleroğlu, D. (2016). Psikolojik yardım arama tutumlarını yordayan değişkenler: Kendini damgalama, özsaygı, psikolojik yardım almış olma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 75-93. doi: 10.19171/uuefd.52149
• Tarsuslu, B. (2018). Erkek üniversite öğrencilerinde depresyon rol normları ve psikolojik yardım arama tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Topkaya, N., & Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25-37.
• Topkaya, N. (2011a). Psikolojik yardım alma nedeniyle Kendini Damgalama Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. XI. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ekim 2011, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Topkaya, N. (2011b). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Topkaya, N. (2014a). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 1-17. doi: 10.12738/estp.2014.2.1799.
• Topkaya, N. (2014b). Psikolojik yardım alma niyetini yordamada demografik, bireysel ve çevresel faktörler. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 1-11.
• Topkaya, N., & Büyükgöze Kavas, A. (2015). Algılanan sosyal destek, yaşam doyumu, psikolojik yardım almaya ilişkin tutum ve niyet arasındaki ilişkiler: Bir model çalışması. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(2), 979-996. doi: 10.7827/TurkishStudies.7768
• Vogel, D. L., Wester, S. R., & Larson, L. M. (2007). Avoidance of counseling: Psychological factors that inhibit seeking help. J Couns Dev., 85(4), 410-422. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2007.tb00609.x
• Zeren, Ş. G., Erus, S. M. ve Amanvermez, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları ve yardım teklifine ilişkin cevapları. International Online Journal of Educational Sciences, 9(2), 439-453. doi: 10.15345/iojes.2017.02.011
• Wang, P. S., Lane, M., Olfson, M., Pincus, H. A., Wells, K. B., & Kessler, R. C. (2005). Twelve-month use of mental health services in the United States: results from the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psych., 62(6), 629-640. doi:10.1001/archpsyc.62.6.629