Birinci Derece Yakını Meme Kanserli Kadınların Korku Düzeyinin Erken Tanı Davranışlarına Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 22 - 29, 20.04.2022

Hatice Serap Koçak , Zeynep Olçar Ece , Zeynep Güngörmüş

https://doi.org/10.54189/hbd.1049877

Cited By: 4

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı birinci derece yakını meme kanseri olan kadınların meme kanseri korkusunun erken tanı davranışları üzerinde etkisini belirlemektir.
Yöntem: Veriler sosyo-demografik veri formu ve Meme Kanseri Korku Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 21.00 programı kullanılmıştır. Bulgular: İlerleyen yaşla birlikte meme kanseri korkusunun azaldığı belirlendi (p<0.05). Ortaokul mezunu olan kadınların meme kanseri korkusu ölçeğinden aldıkları puanlar ilkokul mezunu olan ve okuryazar olmayan kadınların meme kanseri korkusu ölçeğinden aldıkları puanlara göre daha yüksek olduğu görüldü (p<0.05). Annesi meme kanseri olan kadınların meme kanseri korkusu ölçeğinden aldıkları diğerlerine göre daha yüksek olduğu görüldü (p<0.05). Menopozdaki kadınların meme kanseri korkusunun daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Kadınların %57.4’ü yüksek düzeyde meme kanseri korkusu yaşadığı ve meme kanseri korkusu ile kadınların erken tanı davranışları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmadı (p<0.05).
Sonuç: Çalışmamıza katılan kadınların meme kanseri korkusunun orta düzeyde olduğu, bu durumun kadınların erken tanı davranışlarını etkilemediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Meme kanseri korkusu, erken tanı, hemşirelik

Destekleyen Kurum

Destekleyen Kurum Bulunmamaktadır

Proje Numarası

Proje numarası bulunmamaktadır

Kaynakça

• 1. Erhan Y, Kumar V, Cotran R. S, Robins S. L. (2013). Temel Patoloji. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• 2. Leysen, L., Beckwée, D., Nijs, J., Pas, R., Bilterys, T., Vermeir, S., & Adriaenssens, N. (2017). Risk factors of pain in breast cancer survivors: a systematic review and meta-analysis. Supportive care in cancer : official journal of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer, 25(12), 3607–3643. https://doi.org/10.1007/s00520-017-3824-3
• 3. Anderson, K. N., Schwab, R. B., & Martinez, M. E. (2014). Reproductive risk factors and breast cancer subtypes: a review of the literature. Breast cancer research and treatment, 144(1), 1–10. https://doi.org/10.1007/s10549-014-2852-7
• 4. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye Kanser İstatistikleri (2016). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2016.pdf. Erişim tarihi: 24.05.2021.
• 5. WHO. Breast Cancer. (2021). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer. 2021. Erişim tarihi: 25.05.2021.
• 6. Amerikan Kanser Birliği (2018). Breast Cancer Facts and Figures. https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/research/cancer-facts-and-statistics/breast-cancer-facts-and-figures/breast-cancer-facts-and-figures-2017-2018.pdf
• 7. Masoudiyekta, L., Rezaei-Bayatiyani, H., Dashtbozorgi, B., Gheibizadeh, M., Malehi, A. S., & Moradi, M. (2018). Effect of Education Based on Health Belief Model on the Behavior of Breast Cancer Screening in Women. Asia-Pacific journal of oncology nursing, 5(1), 114–120. https://doi.org/10.4103/apjon.apjon_36_17
• 8. Türk Tıbbi Onkoloji Derneği. Meme Kanseri (2019) Erişim tarihi: 03 Mart 2019. https://www.kanser.org/saglik/toplum/kanser-turleri-alt-kategori/meme-kanseri-erken-tani
• 9. Talbert, P. Y. (2008). The Relationship of Fear and Fatalism with Breast Cancer Screening Among a Selected Target Population of African American Middle Class Women. Journal of Social, Behavioral, and Health Sciences, 2(1), 96-110.
• 10. Yavan, T., Akyüz, A., Tosun, N., & Iyigün, E. (2010). Women's breast cancer risk perception and attitudes toward screening tests. Journal of psychosocial oncology, 28(2), 189–201. https://doi.org/10.1080/07347330903570453.
• 11. Al-Naggar, R. A., & Bobryshev, Y. V. (2012). Practice and barriers of mammography among Malaysian women in the general population. Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP, 13(8), 3595–3600. https://doi.org/10.7314/apjcp.2012.13.8.3595
• 12. Miller, S. J., O'Hea, E. L., Lerner, J. B., Moon, S., & Foran-Tuller, K. A. (2011). The relationship between breast cancer anxiety and mammography: experiential avoidance as a moderator. Behavioral medicine (Washington, D.C.), 37(4), 113–118. https://doi.org/10.1080/08964289.2011.614291.
• 13. Öner, E., Girgin, S., Uslukaya, Ö., Bozdağ, Z., Gümüş, H., Urakçı, Z., Gümüş, M. (2015). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Meme Kanserinde Tanı ve Tedavide Gecikme Sebeplerine Yönelik Anket Çalışması. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6(4),375-381.
• 14. Başkale, H. A., Serçekuş, P., Günüşen Partlak, N. (2015). Kanser Hastalarının Bilgi kaynakları, Bilgi Gereksinimleri ve Sağlık Personelinden Beklentilerinin İncelenmesi, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(2), 65-70.
• 15. Seçginli, S. (2012). Meme kanseri taraması: son yenilikler neler? TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2),193-200.
• 16. Altunkan, H., Akın, B., Ege, E. (2008). 20-60 Yaş arası kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulama davranışları ve farkındalık düzeyleri. Meme Sağlığı Dergisi, 4,84-91.
• 17. Özçelik, E. K. (2019). Ailesinde Meme Kanseri Öyküsü Olan Kadınlarda Meme Kanseri Tarama Davranışları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• 18. Sohbet, R., Karasu, F. (2017). Kadınların Meme Kanserine Yönelik Bilgi, Davranış ve Uygulamalarının İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 113-121.
• 19. Karayurt, Ö., Coşkun, A., Cerit, K. (2008). Hemşirelerin Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesine İlişkin İnançları ve Uygulama Durumu. Meme Sağlığı Dergisi, 4(1), 15-20.
• 20. Jirojwong, S., & MacLennan, R. (2003). Health beliefs, perceived self-efficacy, and breast self-examination among Thai migrants in Brisbane. Journal of advanced nursing, 41(3), 241–249. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2003.02552.x
• 21. Özoğul, E., Sucu Dağ, G. (2019). Üniversitede Çalışan Kadınların Meme Kanserı̇nde Erken Tanıya Yönelı̇k Sağlık İnançları ve Sağlık İnançlarını Etkileyen Faktörler. DEUHFED, 12(4), 264-273.
• 22. Sağlık Bakanlığı Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi Cilt I (2005). http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/halksag/belge/mevzuat/ulusaile_plan_hizmet_rehberi1_cilt.pdf. Erişim Tarihi: 18.06.2021.
• 23. Kozan, R., Tokgöz V.Y. (2016). Türkiye'de Meme Kanseri Farkındalığı ve Tarama Programı. ACU Sağlık Bil Derg, 6(4), 185-188
• 24. Koca, B. (2010). Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilmenin Kadın Sağlığı Açısından Önemi. Yeni Tıp Dergisi, 27, 10-14.
• 25. Karayurt, Ö., Can,G. (2014). Meme Kanseri. Onkoloji Hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi
• 26. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Taramaları. (2021). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari. Erişim tarihi: 25.05.2021.
• 27. Dişçigil ,G, Şensoy, N., Tekin, N., Söylemez, A. (2007). Meme Sağlığı: Ege Bölgesinde Yaşayan Bir Grup Kadının Bilgi, Davranış ve Uygulamaları. Marmara Medical Journal, 20(1),29-36.
• 28. Uğur Gök, H., Avcı Aydın, İ. (2015). Kanser Tarama Merkezine Başvuran Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Erken Tanı Bilgi ve Uygulamalarına Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2),244-258.
• 29. Özçam, H., Çimen G., Uzunçakmak, C., Aydın, S., Özcan, T., Boran, B. (2014). Kadın Sağlık Çalışanlarının Meme Kanseri, Serviks Kanseri ve Rutin Tarama Testlerini Yaptırmaya İlişkin Bilgi Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. İstanbul Med J, 15, 154-60.
• 30. Çidem, F., Ersin, F. (2019). Kadınların Sosyal Destek ve Öz Etkililik Algılarının Meme Kanseri Erken Tanı Davranışlarına Etkisi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16 (3), 183-190.
• 31. Donnelly, T. T., Al Khater, A. H., Al-Bader, S. B., Al Kuwari, M. G., Al-Meer, N., Malik, M., Singh, R., Chaudhry, S., & Fung, T. (2013). Beliefs and attitudes about breast cancer and screening practices among Arab women living in Qatar: a cross-sectional study. BMC women's health, 13, 49. https://doi.org/10.1186/1472-6874-13-49
• 32. Kayan, S. (2019). Kadınların Meme Kanseri Bilgi Düzeyleri İle Meme Kanseri Korkuları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• 33. Çal, A., Kabataş Yıldız, M., Aydın Avcı, İ. (2018). Examination of Knowledge and Fear Levels of Breast Cancer With the Spiritual Characteristics of Nurses. Frontiers in public health, 6, 331-337.
• 34. Tehranifar, P., Rodriguez, C. B., April-Sanders, A. K., Desperito, E., & Schmitt, K. M. (2018). Migration History, Language Acculturation, and Mammographic Breast Density. Cancer epidemiology, biomarkers & prevention : a publication of the American Association for Cancer Research, cosponsored by the American Society of Preventive Oncology, 27(5), 566–574. https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-17-0885.
• 35. Lebel, S., Beattie, S., Arès, I., & Bielajew, C. (2013). Young and worried: Age and fear of recurrence in breast cancer survivors. Health psychology : official journal of the Division of Health Psychology, American Psychological Association, 32(6), 695–705. https://doi.org/10.1037/a0030186
• 36. Lee, J. B. (2011). Breast cancer fear, mammography fear, and mammography adherence of african american women in bridgeport, connecticut (Order No. 3478316). Available from ProQuest Central; ProQuest Dissertations & Theses Global. (902627484). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/breast-cancer-fear-mammography-adherence-african/docview/902627484/se-2
• 37. Seven, M., Bağcivan, G., Akyuz, A., & Bölükbaş, F. (2018). Women with Family History of Breast Cancer: How Much Are They Aware of Their Risk?. Journal of cancer education : the official journal of the American Association for Cancer Education, 33(4), 915–921. https://doi.org/10.1007/s13187-017-1226-3.
• 38. Altınbaş, B. (2019). Yeni Tanı Almış Meme Kanseri Hastalarının Kansere Tepkileriyle Dini Baş Etmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 39. Rızalar, S., Altay, B. (2010). Meme Kanseri Olan Kadınların Erken Tanı Uygulamaları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(14); 73-87.
• 40. Polat, P. (2015). Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların Meme Kanseri Korku Düzeylerinin Meme Kanseri Erken Tanı Davranışlarına ve Algılarına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.