Diyabetik Ayak Yarası Gelişen Hastaların Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarını Kullanma Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 94 - 100, 18.07.2022

Demet Gümüş , Sakine Boyraz

https://doi.org/10.54189/hbd.1104374

Öz

Giriş: Diyabetik ayak, diyabetli hastalarda, enfeksiyona yatkınlık, periferik arter hastalığı ve nöropatiye bağlı sık gelişen bir komplikasyondur.
Yöntem: Çalışma, tanımlayıcı-kesitsel tipte ve diyabetik ayak yarası olan hastaların, yarada kullandıkları geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemlerini saptamak amacıyla 180 hasta ile gerçekleştirilmiştir. “Yapılandırılmış Soru Formu” kullanılarak veriler toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; Pearson Chi- Square, Student t-testi, Fisher’s Exact test ve tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. p<0.05 anlamlı olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların; yaş ortalamasının 61.5±10.6, %59.4’ünün ilkokul mezunu, %85’inin evli ve %73.3’ünün erkek olduğu görülmüştür. Hastaların %35’i, ayak yaraları için en az bir geleneksel ve tamamlayıcı yöntemi kullandığını bildirmiştir. Bitkisel ürünlerden, sarı kantaron, zeytin yağı, çam, aloevera özü ve soğan kullanılırken; manipülatif ve zihin-beden yöntemlerinden en çok dua etme, yaraya vazelin ve buz uygulamanın kullanıldığı saptanmıştır. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanan hastaların %82.5’inin hekimlerine bilgi vermeden bu yöntemleri kullandıkları saptanmıştır.
Sonuç: Hekimlerine haber vermeden geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanan hastaların, yarayı enfekte etme ve tedavisini geciktirebilme riskleri bulmaktadır. Bu nedenle, diyabetik ayak yarasına bakım veren sağlık ekibinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları konusunda her hastayı sorgulaması ve eğitim vermesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Diyabet, Diyabetik Ayak Yarası, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi

Investigation of The Usage of Traditional and Complementary Medicine by Patients With Diabetic Foot Wounds

Öz

Aim: Diabetic foot is a frequent complication of diabetic patients due to susceptibility to infection, peripheral artery disease and neuropathy.
Methods: The research was conducted as a descriptive and cross-sectional type of study with 180 patients who developed diabetic foot wounds in order to determine their use of traditional and complementary medicine for wound healing. Data were collected using the “Structured Questionnaire”. In the evaluation of the data; Pearson Chi-Square, Student's t-test, Fisher's Exact test and descriptive statistics were used. p<0.05 was considered significant.
Results: Participants; it was seen that the mean age was 61.5±10.6, 59.4% of them were primary school graduates, 85% of them were married and 73.3% of them were male. 35% of patients reported using at least one traditional and complementary method for foot wounds. While using herbal products, St. John's Wort, olive oil, pine, aloe vera extract and onion; among the manipulative and mind-body methods, it was determined that praying, applying vaseline and ice to the wound were used the most. It was determined that 82.5% of the patients using traditional and complementary medicine methods used these methods without informing their physicians.
Conclusion: Patients who use traditional and complementary medicine methods without informing their physicians are at risk of infecting the wound and delaying its treatment. Therefore, it is important that the healthcare team caring for a diabetic foot wound question and educate each patient about traditional and complementary medicine practices.

Anahtar Kelimeler

Diabetes, Diabetic Foot Wound, Traditional and Complementary Treatment

Kaynakça

• 1. Acar, E., & Kacıra, B. K. (2017). Predictors of lower extremity amputation and reamputation associated with the diabetic foot. The journal of foot and ankle surgery, 56(6), 1218-1222.
• 2. Berk, A., Dokumacı, A., & Kaymaz, M. (2015). Yara iyileşmesi ve diyabetik yara tedavisinde kullanılan tıbbi bitkiler. Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(3).
• 3. Bulduklu, Y. (2015). Hedef kitle bağlamında tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(37), 607-627.
• 4. Dedeli, Ö., & Karadakovan, A. (2011). Yaşlı bireylerde ilaç kullanımı, tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamalarının incelenmesi. Spatula Dd, 1(1), 23-32.
• 5. Erdoğan, Z., Atik, D. Ö., & Çınar, S. (2014). Kronik böbrek yetmezliğinde tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerinin kullanımı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 23(4), 773-789.
• 6. Gül, V., & Dinler, B. S. (2016). Kumru (Ordu) yöresinde doğal olarak yetişen bazı tıbbi ve aromatik bitkiler. Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1), 146-156.
• 7. Gülgün C., P., D. (2014). Akciğer Kanserli Bireylerde Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Kullanımı ve Yaşam Kalitesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 71.
• 8. Güngörmüş, Z., & Kıyak, E. (2012). Ağrı yaşayan bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedaviye ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Ağrı Dergisi, 24(3), 123-129.
• 9. International Diabetes Federation. (2015). Diabetes Atlas Seventh Edition.
• 10. International Diabetes Federation. (2017). Diabetes Atlas Eighth Edition.
• 11. Kaynak, İ., & Polat, Ü. (2017). Diabetes mellitus'lu hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavileri kullanma durumları ve diyabet tutumları ile ilişkisi. Genel Tip Dergisi, 27(2).
• 12. Kılıç, Z., Şentürk, A., & Göriş, S. (2015). Kronik hastalığı olan bireylerde uyku sorunlarında tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin kullanımı. Spatula DD, 5(2), s69-77.
• 13. Kılıçarslan, M. (2012). Akciğer kanseri hastalarında tamamlayıcı-alternatif tedavi kullanımı (Uzmanlık Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 87.
• 14. Kramlich, D. (2014). Introduction to complementary, alternative, and traditional therapies. Critical Care Nurse, 34(6), s50-56.
• 15. Martin Ç, Bağlı B.S., Yücel S. (2017). Diyabetik ayak yaralı hastaların tamamlayıcı alternatif tedavi kullanım durumlarının araştırılması. 12. Ulusal Yara Kongresi, Antalya, 46.
• 16. Najafian, Y., Khorasani, Z. M., Najafi, M. N., Hamedi, S. S., Mahjour, M., & Feyzabadi, Z. (2019). Efficacy of aloe vera/plantago major gel in diabetic foot ulcer: a randomized double-blind clinical trial. Current drug discovery technologies, 16(2), 223-231.
• 17. Ovayolu, Ö., & Ovayolu, N. (2013). Onkolojide semptom yönetiminde kullanılan kanıt temelli tamamlayıcı yöntemler ve etkileri. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 83-98.
• 18. Public Health Institution of Turkey. (2014). Turkey diabetes program 2015-2020, Ankara.
• 19. Saltoğlu, N., Kılıçoğlu, Ö., Baktıroğlu, S., Oşar-Siva, Z., Aktaş, Ş., Altındaş, M., ... & Yılmaz, T. (2015). Diyabetik ayak yarası ve infeksiyonunun tanısı, tedavisi ve önlenmesi: ulusal uzlaşı raporu.
• 20. Turkey Endocrinology and Metabolism Society. (2017). Diabetes Mellitus and its complications, diagnosis, treatment and follow-up guide, Ankara, 9, 149-157.
• 21. World HealthOrganization. Global Report on Diabetes. 2016.
• 22. Yücel, A., Kan, Y., Yesilada, E., & Akın, O. (2017). Effect of St. John's wort (Hypericum perforatum) oily extract for the care and treatment of pressure sores; a case report. Journal of ethnopharmacology, 196, 236-241.