Determination of Depression and Anxiety Symptom Levels and Related Factors in Individuals with Chronic Obstructive Pulmonary Disease

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 154 - 165, 22.08.2025

Şemsinur Abdulkerim Emet , Yeter Kitiş

https://doi.org/10.54189/hbd.1459280

Öz

Objective: This research was conducted to determine the levels of depression and anxiety symptoms and related factors in individuals diagnosed with COPD.
Methods: The research sample consisted of 250 individuals diagnosed with COPD. Data were collected through face-to-face interviews using a demographic information form, the KATZ Activities of Daily Living Scale, the Multidimensional Scale of Perceived Social Support, the Medical Research Council Dyspnoea Scale, the Beck Anxiety Inventory, and the Beck Depression Inventory. The data were analyzed using percentage distribution, arithmetic mean, ±standard deviation, and logistic regression analysis in SPSS 15.0 software.
Results: The average score of individuals on the Beck Depression Inventory was 13.91±4.99, while the average score on the Beck Anxiety Inventory was 12.34±4.29. The average score on the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was 60.77±12.21, with family support averaging 24.47±3.87, support from significant others averaging 20.14±6.71, and friend support averaging 14.28±7.36. According to the Medical Research Council Dyspnoea Scale, 63.2% of individuals experienced mild to moderate dyspnoea. Based on the KATZ Activities of Daily Living Scale, 84.4% of individuals were independent. Regression analysis identified that support from significant others in the MSPSS and the severity of dyspnoea are risk factors related to depression, while the severity of dyspnoea is also a risk factor for anxiety.
Conclusion: It should be noted that individuals with COPD, particularly those with inadequate social support and severe dyspnoea, are at risk for depression and anxiety. During routine check-ups, levels of depression and anxiety symptoms should also be assessed, and for those with high symptom levels, it is recommended to collaborate with psychiatry for consultation and liaison.

Anahtar Kelimeler

Anxiety , Depression , Dyspnea , Nursing , Social Support

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerde Depresyon ve Anksiyete Belirti Düzeylerinin Ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi

Öz

Amaç: Bu araştırma, KOAH tanılı bireylerde depresyon ve anksiyete belirti düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Araştırma örneklemini 250 KOAH tanılı birey oluşturdu. Araştırma verileri; tanıtıcı bilgiler formu, KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (KATZ GYAÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Medikal Araştırma Kurulu Skalası, Beck Anksiyete Ölçeği ve Beck Depresyon Ölçeği ile araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Veriler SPSS 15.0 programında yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama, ±standart sapma ve lojistik regresyon analizi ile değerlendirildi.
Bulgular: Bireylerin Beck Depresyon Ölçeği puan ortalaması 13,91±4,99, Beck Anksiyete Ölçeği puan ortalaması 12,34±4,29 dir. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (MSPSS) puan ortalaması 60,77±12,21, MSPSS’nin alt boyutlarından aile desteği puan ortalaması 24,47±3,87, özel kişi desteği puan ortalaması 20,14±6,71, arkadaş desteği puan ortalaması 14,28±7,36’dir. Medikal Araştırma Kurulu Skalasına göre bireylerin %63,2’sinde hafif ve orta şiddette dispne mevcuttur. KATZ GYA ölçeğine göre bireylerin %84,4’ü bağımsızdır. Regresyon analizi MSPSS özel kişi desteği alt boyutu ve dispne şiddetinin depresyon ile ilgili risk faktörleri olduğu, ayrıca dispne şiddetinin anksiyete için de risk faktörü olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Özellikle sosyal desteği yetersiz olan ve dispnesi şiddetli olan KOAH tanılı bireylerin depresyon ve anksiyete için risk grubu olduğu göz önünde bulundurulmalı; rutin kontroller sırasında depresyon ve anksiyete belirti düzeyleri de değerlendirilmeli, belirti düzeyi yüksek olanlar için konsültasyon liyezon psikiyatri ile iş birliği yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

Depresyon , Dispne , Hemşirelik , Kaygı , Sosyal Destek

Kaynakça

• Akwe J, Fair N. (2016). Chronic obstructive pulmonary disease: an overview of epidemiology, pathophysiology, diagnosis, staging and management. International Journal of Clinical and Experimental Medical Sciences, 2, 13-25.
• Alsaedi MH, Aldossari WS, Majrashi WH, Almagrby SM, Hazazi ZA, Aldossari ZE, et al. (2024). The role of nursing and respiratory therapy teams in managing respiratory disorders: a multidisciplinary approach. Journal of Ecohumanism, 3(8), 11569-11576.
• Anderson E, Wiener RS, Molloy-Paolillo B, McCullough M, Kim B, Harris JI, et al. (2023). Using a person-centered approach in clinical care for patients with complex chronic conditions: perspectives from healthcare professionals caring for veterans with COPD in the US veterans health administration’s whole health system of care. Plos One, 18(6), e0286326.
• Anzueto A, Miravitlles M. (2017). Pathophysiology of dyspnea in COPD. Postgraduate Medicine, 129, 366-374.
• Aranburu-Imatz A, López-Carrasco JDLC, Moreno-Luque A, Jiménez-Pastor JM, Valverde-León MDR, Rodríguez-Cortés FJ, et al. (2022). Nurse-led interventions in chronic obstructive pulmonary disease patients: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(15), 9101.
• Aravantinou-Karlatou A, Bouloukaki I, Christodoulakis A, Tsiligianni I. (2023). The influence of social support in PROMs of patients with COPD in primary care: a scoping review. In Healthcare, 11(24), 3141.
• Boers, E., Barrett, M., Su, J. G., Benjafield, A. V., Sinha, S., Kaye, L., et al. (2023). Global burden of chronic obstructive pulmonary disease through 2050. JAMA Network Open, 6(12), e2346598-e2346598.
• Bozkurt N, Bozkurt Aİ, Dirol H. (2022). Anxiety/depression scores and affecting factors in COPD patients. Eurasian Journal of Pulmonology, 24(2), 122.
• Buican IL, Gheorman V, Udriştoiu I, Olteanu M, Rădulescu D, Calafeteanu DM, et al. (2024). Interactions between cognitive, affective, and respiratory profiles in chronic respiratory disorders: a cluster analysis approach. Diagnostics, 14(11), 1153.
• Celli B, Fabbri L, Criner G., Martinez, F. J., Mannino, D., Vogelmeier, C, et al. (2022). Definition and nomenclature of chronic obstructive pulmonary disease: time for its revision. AM J Respir Crit Care Med.
• Christiansen CF, Løkke A, Bregnballe V, Prior TS, Farver-Vestergaard I. (2023). COPD-related anxiety: a systematic review of patient perspectives. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 1031-1046.
• Çam R, Asar AS. (2019). Total kalça protezli hastalara verilen taburculuk eğitiminin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(4), 220-233.
• Çevirme L. (2008). Kronik obtrüktif akciğer hastalığı olan olgularda solunum fonksiyonlarının, yaşam kalitesinin, anksiyete ve depresyonun alevlenme sayısına etkisi. (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Edirne.
• Di Nicola G, Julian L, Gregorich SE, Blanc PD, Katz PP. (2013). The role of social support in anxiety for persons with COPD. Journal of Psychosomatic Research, 74, 110-15.
• Ekenler, Ş. (2017). Kronik obstrüktif akciğer hastalarında hastalık algısı ve ilişkili faktörler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Eker D, Arkar H, Yıldız H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12, 17-25.
• Fatimah D, Rachmi SF, Indracahyani A. (2019). The relationship between social support and emotional status among patients with chronic obstructive pulmonary disease. Enfermería Clínica, 29, 134-138.
• Gardener, A. C., Ewing, G., Kuhn, I., Farquhar, M. (2018). Support needs of patients with COPD: a systematic literature search and narrative review. International journal of chronic obstructive pulmonary disease, 1021-1035.
• Gökçek Ö, Hüzmeli Doğru E, Katayıfçı N. (2019). Kronik obstrüktif akciğer hastalarında dispnenin yaşam kalitesi ve depresyona etkisi. ACU Sağlık Bil Derg, 10, 84-8.
• Hisli N. (1988). Beck depresyon ölçeğinin bir Türk örnekleminde geçerlilik ve güvenilirliği. Psikoloji Dergisi, 6, 118-26.
• Hosmer DW, Lemeshow S. (2000). Applied logistic regression: second edition. Canada: A- Wiley -İnterscience Publication, 95-7.
• Holla VV, Prasad S, Pal PK. (2022). Neurological effects of respiratory dysfunction. Handbook of Clinical Neurology, 189, 309-329.
• Hynninen MJ, Pallesen S, Nordhur IH. (2007). Factors affecting health status in COPD patients with co-morbid anxiety or depression. International Journal of COPD, 2, 323-28.
• Kapısız Ö. (2011). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde dispne algıları ile anksiyete ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• Katz S, Downs TD, Cash HR, Grotz RC. (1970). Progress in development of the index of ADL. The Gerontologist, 10, 20-30.
• Kara D, Yıldız H. (2013). Dispne Semptomunun Değerlendirilmesinde Dispne Ölçeklerinin Etkinlikleri ve Kullanım Sıklıkları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 137-49.
• Lee JH, Park M, Park MJ, Jo YS. (2018). Clinical characteristics and related risk factors of depression in patients with early COPD. International Journal of COPD, 13, 1583-90.
• Lin P, Li X, Liang Z, Wang T. (2022). Association between depression and mortality in persons with asthma: a population-based cohort study. Allergy, Asthma & Clinical Immunology, 18(1), 29.
• Martínez-Gestoso S, García-Sanz MT, Carreira JM, Salgado FJ, Calvo-Álvarez U, Doval-Oubiña L, et al. (2022). Impact of anxiety and depression on the prognosis of copd exacerbations. BMC Pulmonary Medicine, 22(1), 169.
• Mou Y, Shan L, Liu Y, Wang Y, He Z, Li X, et al. (2024). Risk factors for anxiety and its impacts on acute exacerbation in older patients with chronic obstructive pulmonary disease. Frontiers in Medicine, 11, 1340182.
• Moretta P, Cavallo ND, Candia C, Lanzillo A, Marcuccio G, Santangelo G, et al. (2024). Psychiatric disorders in patients with chronic obstructive pulmonary disease: clinical significance and treatment strategies. Journal of Clinical Medicine, 13(21), 6418.
• O’Donnell DE, Milne KM, James MD, de Torres JP, Neder JA. (2020). Dyspnea in COPD: new mechanistic insights and management implications. Advances in Therapy, 37, 41-60.
• Pick A, Gnanarajah S, Fraser E, Pattinson K. (2022). The neuroscience of breathlessness. Complex Breathlessness (ERS Monograph). European Respiratory Society, 15-23.
• Pooler A, Beech R. (2021). Examining the relationship between anxiety and depression and exacerbations of COPD which result in hospital admission: a systematic review. International Journal of COPD, 16, 837-850.
• Sigurgeirsdottir J, Halldorsdottir S, Arnardottir RH, Gudmundsson G, Bjornsson EH. (2019). COPD patients’ experiences, self-reported needs, and needs-driven strategies to cope with self-management. International Journal Of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 1033-1043.
• Ulubay G, Ulaşlı S, Akıncı B, Görek A, Akçay Ş. (2009). KOAH’lı olgularda depresyon durumu, solunum fonksiyon testi, egzersiz performansı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Turk J Tubercul Torax, 57, 169-76.
• Ulusoy M, Şahin NH, Erkmen H. (1998). The beck anxiety inventory: psychometric properties. Journal of Cognitive Psychotherapy, 12, 163-72.
• Volpato E, Toniolo S, Pagnini F, Banfi P. (2021). The relationship between anxiety, depression and treatment adherence in chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 2001-2021.
• World Health Organization (WHO). (2025). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chronic-obstructive-pulmonary-disease-(copd), Erişim Tarihi: 20.02.2025.
• Xie H, Jiang Y, Liu L, Peng H, Li J, Chen Z. (2023). Global prevalence and risk factors of depression in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis from 2000 to 2022. Journal of Psychosomatic Research, 175, 111537.
• Yardımcı AE. (1995). İstanbul’da yaşayan yaşlı öğretmenlerin sağlık sonuçlarının günlük yaşam aktiviteleri ve aletli günlük yaşam aktiviteleri ile ilişkisi. (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yayan J, Rasche K. (2023). Risk factors for depression in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Respiratory Physiology & Neurobiology, 315 (104110). doi:10.1016/j.resp.2023.104110
• Yohannes, A. M., Junkes-Cunha, M., Smith, J., Vestbo, J. (2017). Management of dyspnea and anxiety in chronic obstructive pulmonary disease: a critical review. Journal of the American Medical Directors Association, 18(12), 1096-e1.