Helal ve Güvenilir Gıda

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 85 - 97, 14.07.2020

Selman Türker

Öz

Bütün inanç sistemlerinde insan yaşantısını düzenlemeye yönelik bazı yazılı veya yazılı olmayan kurallar vardır. Örneğin, yiyecek ve içecekler ile ilgili çoğu inanışta uygun görülen, övülen ve reddedilen bazı gıdalar bulunmaktadır. Özellikle Müslümanlık, Musevilik ve Hıristiyanlık kapsamında incelendiğinde bu durum hakkında birçok farklı kaynağa ait incelemelerin olduğu görülmektedir. Farklı inanışlarda yasaklanan gıda maddeleri farklı ya da zaman zaman aynı da olabilmektedir. Günümüz teknolojisi, üretim teknikleri ve katkı maddeleri açısından durum değerlendirildiğinde İslam dininde ‘Helal Gıda’ ve Musevilikte ise ‘Koşer Gıda’ kavramlarının önemi belirginleşmektedir. Helal gıda, İslam dinine göre yenilmesine içilmesine izin verilen gıdalardır ki, çiftlikten ve tarladan alınan ürünlerin soframıza gelinceye kadar tümüyle İslami kurallara uygun olarak hazırlanmış olmasını ifade eder. Helal gıda; İslam dini, dolayı-sıyla hijyen ve sağlık bakımından mahzursuz anlamına da gelebilir. Kur’an, sünnet ve kıyas yolu ile birlikte günümüzde birçok gıda hammaddesi ya da katkı maddelerinin durumu netlik kazanabilmektedir. Helal gıda ve güvenli gıda arasında önemli bir ilişkinin olduğu da ortaya çıkmaktadır. Gıda katkı maddeleri, helal gıda kapsamında en sorunlu alanı oluşturmaktadır. Bu çalışmada, helal gıda, sağlıklı gıda ve güvenli gıda kavramları çerçevesinde semavi dinlere göre haram gıdalar ile İslam dininde helallik açısından en çok tartışılan gıda katkı maddeleri kısaca değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Helal Gıda, Sağlıklı Gıda, Gıda Güvenliği

Halal and Safe Food

Öz

In all beliefs, there are some written or non-written rules governing human life. There are some foods that are considered praiseworthy and forbidden in most beliefs among the food and beverages. Especially when examined in the context of Islam, Judaism and Christianity, it is seen that there are many judgments about these rules. Foodstuffs that are forbidden in different beliefs are usually different or are occasionally similar. When we evaluate the situation in terms of today's technology, production techniques and additives, the concepts of 'Halal Food' in Islamic religion and 'Kosher Food' in Judaism becomes clear. The definition of Halal food, according to the Islam; the foods that are allowed to eat. Halal refers to the preparation of foods under Islamic rules, from the field, to the dinner table. Halal food means that the item has no conflict in religious rules, hygienic and health aspects. Nowadays, the Halal status of many foodstuffs, raw materials or additives can be clarified by Qur'an, Sunnah and Comparison (qiyas), it also turns out that there is a significant relationship between Halal Food and Safe Food. Additionally, food additives are the most problematic area in the halal food area. In this review, Halal Food, Healthy Food and Food Safety concepts have been evaluated according to the divine religions, especially the Islam.

Anahtar Kelimeler

Halal food, healthy food, food safety

Kaynakça

• Aktan, H. (2013). Hakkında Nas Ol-mayan Gıda Maddelerinde Dini Hükmün Belirlenmesi. Güncel Dini Mese-leler İstişare Toplantısı-IV ‘Günümüzde Helal Gıda’ 26-28 Kasım 2011. Afyonkarahisar, T.C. Başbakanlık DİB, Kalkan Matbaacılık, Ankara.
• Anonim, (2010). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu. Kanun No. 5996. Kabul Tarihi: 11/6/2010.
• Anonim, (2012). TS OIC/ SMIIC 1, Aralık 2011, Helal Gıda Genel Kılavuzu. Ankara, TSE,1-2.
• Anonim, (2017). Helal ürün HAK’tan sorulacak. http://v.aa.com.tr/912297.
• Beşer, F. (2013). 1. Oturum Müzakere Konuşması. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-IV ‘Günümüzde Helal Gıda’ 26-28 Kasım 2011, Afyonkarahisar. TC Başbakanlık DİB, Kalkan Matbaacılık, Ankara.
• Döndüren, H. (2009). Kur’an ve Sünnete Göre Helal-Haram Gıdalar ve Kimyasal Değişim (İstihale ve Tegayyür). İslam Fıkhı Açısından Helal Gıda Sempozyumu, Bursa.
• Elgün, A. (2015). Helal ve Sağlıklı Gıda Üretiminde Güncel Problemler. Doğal'2015 Zirvesi. 20-23 Mayıs Sapanca/Sakarya.
• Elgün, A. (2016). Gıda Üretimi ve Tüketiminde Bilgi Kirliliği. 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi. Bildiri Kitabı II. Cilt s. 278-295. Semih Ofset Kızılcahamam, Ankara.
• Elgün, A. (2017). Helal Yaşamda Beslenmenin Rolü. 4. Uluslararası Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi. 03-05 Ka-sım 2017. Ankara.
• Eyiz, V. ve Türker, S. (2020). Kolajen ve ürünlerinin gıda endüstrisinde kullanım alanları. Doktora Semineri, 3 Haz. 2020, NEÜ Fen Bil. Enst., Konya.
• Gökhun, T. (2007). Helal Gıda Standardı-nın Türkiye’deki Durumu ve Genel Değerlendirme. World Halal Forum-Industry Dialogue, İstanbul.
• Görmez, M. (2013). Protokol (Açılış) Konuşması. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-IV ‘Günümüzde Helal Gıda’ 26-28 Kasım 2011, Afyonkarahisar. TC Başbakanlık DİB, Kalkan Matbaacılık, Ankara.
• Gültekin, F. (2016). Gıda Katkı Maddelerinin Sağlık ve Helallik Riskleri. 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi. Bildiri Kitabı II. Cilt s. 296-303. Semih Ofset Kızılcahamam, Ankara.
• Hashim, D. (2007). Malaysia: Global Ha-lal Hub. World Halal Forum- Industry Dialogue İstanbul, 2007.
• Karaman, H. (2009). Helal Gıda Sertifikası ile İlgili Problemler. Helal Gıda 2009 Türkiye Uluslararası Konferansı. 23-26 Nisan 2009, İstanbul.
• Kınalı, S. (2007). İhracatta Helal Sertifikasının Önemi. World Halal Forum Industry Dialogue İstanbul, 2007 (helalpazar.com).
• Küçüköner, E. (2011). Koşineal ve Şellak Üretimi. 1. Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi (Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri). 19-20 Kasım 2011. Ankara.
• Şenol, Y. (2014). Kur’an ve Sünnet Işığında Helal Gıda. Süleymaniye Vakfı Yayınları. Tuncel Ofset Matbaacılık, 435 s. İstanbul.
• Teke, B.E. (2013). Dünyada ve Türkiye’de Helal Gıda ve Helal Belgelendirme Sistemi, https://slideplayer.biz.tr/slide/1984562/.
• Topal, Ş. (2001). Gıda Endüstrisinde Risk Yönetimi Sistemi: HACCP. Taç Ofset, İstanbul.
• Türker, S., Ertaş, N., Demir, K., (2011). Helal Gıda Açısından Tahıl ve Tahıl Ürünlerine Bakış. Uluslararası 2. Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi. Konya.
• Türker, S. (2011). Gıda Katkı Maddelerinin Gıdalardaki Kullanım Miktar-ları. 1. Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi (Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri). 19-20 Kasım 2011. Ankara.
• Türker, S. (2014). Helal Gıda Konferansı. 30 Nisan 2014. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
• Türker, S. (2016). Helal ve Sağlıklı Gıda. 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi. Bildiri Kitabı II. Cilt s. 326-345. Semih Ofset Kızılcahamam, Ankara.
• Türker, S. (2017). Halal and Healthy Food. The Eurasian Agriculture And Natural Sciences Congress, 20-23 September 2017 Bishkek, Kyrgyzstan.
• Türker, S. (2018). Helal ve Sağlıklı Gıda Ders Notu. NEÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü. Konya.
• Yetim, H. (2011). Jelatin Üretimi, Özellikleri ve Kullanımı. 1. Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi (Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri). 19-20 Kasım 2011. Ankara.