Halal Nutrition and Obesity from the Islamic Lifestyle Perspective

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 19 - 38, 14.07.2020

Adem Elgün , Hasan Yetim

Öz

Obesity is an illness that is met by the reasons of genetic sources, unbalanced/malnutrition and sedentary lifestyle. In the sense of modern science, the reasons of obesity are surplus of energy intake, and the transform of the excess energy into the adipose tissue as fat accumulation. Diet habits are taken in leading position, and it is hoped help from medical treatment and functional nutrition to challenge the obesity. Islamic religion and cultural practices facilitate to prevent the obesity with preventive remedies by the Islamic lifestyle referenced from Qur’an and Sunnah, which also offers the medical treatments in case of emergency. Islam sees the obese individuals with compassion but characterize the obesity as wastage, and this status is assessed doubtful. It might be enough for the Islamic lifestyle if it is lived faithfully, in the struggle against the obesity except for the physiological reasons. It has been considered that physical activities, nutritional rules/approaches, and as well as moral, social and behavioral elements that Islamic lifestyle requires, have an important place to prevent overweight disorders. As a result, in this study, effects of the Islamic lifestyle and prevalence of the obesity was evaluated in terms of preventive activities and their treatments in the light of Islamic cul-tural heritage and the scientific literature.

Anahtar Kelimeler

Obesity, Healthy nutrition, Islamic lifestyle

İslam Perspektifinden Obezite ve Helal Hayat

Öz

Obezite genetik ve/veya yanlış/dengesiz beslenme ile hareketsiz bir yaşam tarzının sonucu olarak fazla enerjinin vücutta yağ dokusu halinde birikmesi ile ortaya çıkan yaygın bir hastalıktır. Obezite ve ilişkili kronik hastalıkların tedavisinde eğitim, beslenme tarzı, hareketli yaşam ve koruyucu hekimlik uygulamaları öne çıkmaktadır. İslam dini, genetik faktörler dışındaki obezite oluşum faktörlerini Kur’an-ı Kerim ve Sünnet’e dayalı bir hayat tarzı ile engellerken, acil durumlarda da tıbbi tedaviyi önermektedir. Yine, Tıbb-ı Nebevî kapsamında Peygamberimizle (s.a.v.) özdeşleştirilen inanç esaslı geleneksel yapımız, ibadet dışında ‘az yeme, az uyuma ve az konuşma’ vurguları ile yaşamda itidali benimsemektedir. Ayrıca İslam dini, obezlere merhametle yaklaşmakla birlikte aşırı kalori alımı ile gerçekleşen obeziteyi israf saymakta ve dolayısı ile helallik yönüne de şüphe ile yaklaşmaktadır. Biyolojik sebepler dışında, İslam toplumunun hem inancına göre yaşaması ve hem de obez olması, istisna bir durum olmalıdır. Bu çalışmada, İslami yaşam biçimi ve gereklilikleri arasında yer alan beslenme kuralları, vücudu koruma, hareketli yaşam ve diğer toplumsal duyarlılık/davranış unsurlarının toplum ve bireylerin sağlıklı beslenme ve obezite ile mücadelesi perspektifinden değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Obezite, Helal beslenme, İslami yaşam tarzı

Kaynakça

• Ahbab, S. ve Yenigün, M. (2011). Yağ Dokusu Hormonları; Genel Bir Bakış. Med Bull Haseki.49 (3): 96-98. SET: 06.04.2020. http://www.hasekidergisi.com/archives/archive-detail/article-preview/ya-dokusu-hormonlar-genel-bir-bak/6120.
• Ahmed b. Hanbel, E. A. (1981). el-Müsned (Kütübü’s-sitte içinde), Çağrı Yay., İstanbul
• Anonim, (2012). New Revelations Sup-port Diet and Exercise to Reverse Leptin Resistance, Thereby Promoting a Healthy Weight. October 292012. https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2012/10/29/leptin-resistance.aspx. SET: 21.02.2020.
• Anonim, (2014). What is the Islamic Stance on Obesity? e-aalim Institute, 6 years ago. https://www.eaalim.com/download/index.php/blog/entry/what-is-the-islamic-stance-on obesity.html/amp. SET: 22.03. 2020.
• Anonim, (2015). Türkiye’de Doğal Beslenme ve Yaşam Boyu Sağlık Zirvesi. https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/362/32234/turkiyede-dogal-beslenme-ve-yasam-boyu-saglik-zirvesi. SET: 23.03.2020.
• Anonim, (2017a). Çağımızın hastalığı. “Deniz Bayramoğlu sordu, Prof. Dr. Ah-met Gökhan Türkçapar, Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, Dr. Murat Kınıkoğlu, Dr. Fevzi Özgönül, Dr. Gürkan Kubilay, Yard. Doç. Dr. Oytun Erbaş, Diyetisyen Didem Kanca Üstay”. https://www.cnnturk.com/tv-cnn-turk/programlar/gundem-ozel/cagimizin-hastaligi-obezite. Yayın Tarihi: 04.02.2017 Yayın Saati: 00:05. SET: 18.02.2020
• Anonim, (2017b). Obezite geni bulundu. Çok yemeseniz de kilo almanızı sağlıyor. 16 Kasım 2017 Pb, 11:18. https://www.trthaber.com/haber/saglik/obezite-geni-bulundu-cok-yemeseniz-de-kilo-almanizi-sagliyor-341101.html. SET:23.03.2020.
• Anonim, (2019). Türkiye şişmanlık konusunda Avrupa şampiyonu. https://www.medimagazin.com.tr/guncel/genel/tr-prof-dr-ahmet-kaya-turkiyenin-sismanlik-konusunda-avrupa-sampiyonu-11-681-84373.html. Yayın tarihi: 22 Ka-sım 2019, SET:18.02.2020.
• Anonim, (2020a). Avrupa Obezite Günü, T.C. Sağlık Bakanlığı, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-haberler/avrupa-obezite-g%C3%BCn%C3%BC.html. SET:01.03.2020.
• Anonim, (2020b). Obezitenin yol açtığı 11 sağlık problemi! (Türkiye’de 16 mil-yon obez var) https://www.ntv.com.tr/saglik/obeziteninyolacti-gi11saglikproblemi.nKFQ26eVHUGb4aQf6KKTWQ. SET: 01.03.2020.
• Anonim, (2020c). Obezite ekonomiye de ağır geliyor: 20 milyar dolar. Finans Gündem: 3 Ocak 2020 - 14:30. SET: 23.03.2020. https://www.finansgundem.com/haber/obezite-ekonomiye-de-agir-geliyor-20-milyar-dolar/1462964.
• Ayyıldız, T. (2018). Obezite, Krallık ve Hekim. Lokman Hekim Dergisi, 8 (3):165-166.
• BBC, (2012). Obezite açlıktan çok ölüme yol açıyor, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/12/121214_health_obesity SET: 15.5.2020
• Buhârî, E. A. (1981). el-Câmiu’s-sahih (Kütübü’s-sitte içinde), Çağrı Yay., İstanbul.
• Crujeiras, A. B., Carreira, M.C., Cabia, B., Andrade, S., Amil, M., Casanueva, F. F. (2015). Leptin resistance in obesity: An epigenetic landscape. Life Science. 140 (11): 57-63. https://doi.org/10.1016/j.lfs.2015.05.003
• Damien, L., François, B., Jean-Baptiste, R.F, Brice, F. (2014). The risks of slee-ping “too much”, Survey of a National Repre¬sentative Sample of 24671 Adults (INPES Health Barometer), PLoS One, 9 (9): e106950. Doi: 10.1371/jour-nal.pone.0106950
• Dârimî, E. M. (1981). es-Sünen (Kütü-bü’s-sitte içinde), Çağrı Yayınları, İstanbul.
• Demir, H. (2015a). İslam hukuku açısından obeziteye yol açan yeme içme hakkında bazı tespitler. Cumhuriyet Üniver-sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, CÜİFD, Cilt: XIX, Sayı: 1 (Haziran 2015), Sayfa: 135-168.
• Demir, Ö. (2015b). Mideden Ruha Yol Var mıdır? İnsan ve Hayat Dergisi, 64/6, https://insanvehayat.com/mideden-ruha-yol-varmidir-sindirim/
• Demir, Ö.B. (2016). Tostlar ve Çocuklar: Obezitenin Biyososyopolitiği, Online Psi-koloji Dergisi http://www.ontoder-gisi.com/tostlar-ve-cocuklar-obezitenin-biyososyopolitigi/
• Demirci, M. (2018). Beslenme, 7. Baskı, Modanlı Mabaacılık, Zeytinburnu, İstanbul. 396 sh.
• Devlin, M.J. (2014). The “Skinny” on brown fat, obesity, and bone. Review. Yearbook of Physical Anthropology 156:98–115 (2015) First published: 11 November 2014 https://doi.org/10.1002/ajpa.22661
• Dölek, A. (2012). Hadisler ışığında mutluluğu kazandıran durumlardan bazıları. Erzincan Ünv. SBED 2012 [V] 1: 195-214. https://der-gipark.org.tr/en/download/article-file/68500. SET: 22.03.2020.
• Ebû Dâvûd, S. E. 1981. es-Sünen (Kü-tübü’s-sitte içinde), I-V, Çağrı Yay., İstanbul.
• Falkmarken, N. D. (2015). Uyku Fizyolojisi”. Uykuda Solunum Bozuklukları., Ankara: Toraks Kitapları, 2015.
• Harzadin, N.U. (2020). İnsülin direnci ile ilgili bilinmesi gerekenler. http://www.woto.com/insulin-direnci. SET: 26.02.2020.
• Hussain, A., Khan, T. (2016). An Islamic Perspective on the Obesity Crisis. 06/15/2015 04:56 pm ET Updated Jun 15, 2016. SET: 20.03.2020. https://www.huffpost.com/entry/an-isla-mic-perspective-on_b_7575984.
• İbn Mâce, E. A. (1981). es-Sünen (Kütü-bü’s-sitte içinde), I-II, Çağrı Yay., İstanbul.
• İslam, S. (2015). Beslenme ve Obezite Tevhid Dergisi Aylık İslami Eğitim Dergisi 90. Sayı. 2015-12-16. http://www.tevhidder-gisi.org/makale/beslenme-ve-obezite. SET: 05.03.2020.
• Köycü, E. (2015). Peygamberimizin İnsan Sağlığının Korunmasında Tavsiye Ettiği Güncel Tıpta da Uygulanabilecek Bazı Yöntemler. Adana Uluslararası İslam & Tıb Tıbb-ı Nebevî Kongresi, Adana, 2016 s. 105-120. http://isam-ve-ri.org/pdfdrg/G00139/2016/2016_KOYCUE.pdf
• Kutluay, H. (2016). Fazla Uyumanın Nedenleri ve Zararları. https://www.makale-ler.com/fazla-uyumanin-nedenleri-ve-za-rarlari. SET: 12.07.2018.
• Levine, J., Eberhardt, N. and Jensen, M. (1999). Leptin Responses to Overfeeding: Relationship with Body Fat and Nonexer-cise Activity Thermogenesis 1. The J. Clinic. Endocr. & Metabol. 84: 2751-2754.
• Li, J., Zhang, N., Hu, L., Li, Z., Li, R., Li, C., Wang, S. (2011). Improvement in chewing activity reduces energy intake in one meal and modulates plasma gut hor-mone concentrations in obese and lean yo¬ung Chinese men, The Amer. J. Clin. Nutr. 94 (3): 709–716, https://doi.org/10.3945/ajcn.111.015164
• Mâlik, E. A. (1981). el-Muvatta’ (Kütü-bü’s-sitte içinde), I-II, Çağrı Yay., İstanbul.
• Mermer, M.; Tek, N.A. (2017). Adipoz doku ve enerji metabolizması üzerine etkileri. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8(3): 40-46. https://der-gipark.org.tr/tr/download/article-file/402667.
• Müftüoğlu, O. (2010). Yağlarınız kahverengi mi, beyaz mı? https://www.hurri-yet.com.tr/yaglariniz-kahverengi-mi-be-yaz-mi-15319149. Hürriyet Gazetesi 15.07.2010. SET: 01.03.2020.
• Müftüoğlu, O. 2015. Ömrü uzatan ilaç bulundu mu? 6 Aralık 2015. SET: 20.03.2020. https://www.hurri-yet.com.tr/yazarlar/osman-muftu-oglu/omru-uzatan-ilac-bulundu-mu 40023664.
• Müftüoğlu, O. (2018). İnsülin direncinin tek çaresi metformin mi? 9 Kasım 2018. https://www.hurri-yet.com.tr/yazarlar/osman-muftuog-lu/insulin-direncinin-tek-caresi-metfor-min-mi-41013006. SET: 20.03.2020.
• Müslim b. el-Haccâc, E. K. (1981). el-Cami’u’s-sahih (Kütübü’s-sitte içinde), I-III, Çağrı Yay., İstanbul.
• Nadir, I. ve Oğuz, D. (2009). Adipokinler. Güncel Gastroenteroloji, 13 (2): 107-109. http://gun-cel.tgv.org.tr/journal/29/pdf/319.pdf SET: 10.5.2020.
• Paksu, M. (2010). İbni Sina'nın obezite formülü. Son Güncelleme: 09:15 19 Mart 2010, Cuma. SET: 20.03.2020. http://www.sonsay-fa.com/Haberler/Saglik/Ibni-Sinanin-obezite-formulu-148579.html.
• Nesâî, E. A. (1981). es-Sünen (Kütübü’s-sitte içinde), I-VIII, Çağrı Yay., İstanbul.
• Petridou, A., Siopi, A., Mougios, V. (2019). Exercise in the management of obesity. Metabolism. (92): 163-169. Doi: 10.1016/j.metabol.2018.10.009. Epub 2018 Oct 29.
• Robson, D. (2016). DERGİ-200 yaşına kadar yaşamanın sırrı. BBC Future,10 Mayıs 2016 https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/05/160510_vert_fut_omru_uzatmak. SET: 20.03.2020
• Sayón-Orea C., Bes-Rastrollo M., Carlos, S., Beunza, J.J., Basterra-Gortari, F.J., Martínez-González, M.A. (2013). Association between sleeping hours and siesta and the risk of obesity: the SUN Mediter-ranean Cohort. Obesity Facts. 6 (4): 337–347.
• Soysaldı, H.M. (2018). Kur’an ayetleri ve hadisler perspektifinden uyku hakkında bir değerlendirme. İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (2): 79-102.
• Sözen, M.A. (2006). Obezite ve Obezitenin Genetiği. Kocatepe Tıp Dergisi Koca-tepe Tıp Dergisi, 7 (3): 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/161446.
• Tekineş, A. (1998). Alternatif İslami Tıp. Divan (1): 57-72 “Tıbb-ı Nebevî” https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/254321. SET:19.03.2020.
• TEMD, (2018). Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu, TEMD - Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Miki Matbaacılık, 6. Baskı. 112 sh. http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_gruplar/20180525144116-2018-05-25tbl_gruplar144108.pdf SET: 15.5.2020.
• Tirmizî, E. İ. (1981). Sünenü’t-Tirmizî (kütübü’s-sitte içinde), I-V, Çağrı Yay., İstanbul.
• Törüner, B.F. (2010). Obezite tedavisi. http://www.turkhipertansiyon.org/kongre2010/03.FuSUN%20BALOs%20ToRuNER.pdf. SET: 19.03.2020.
• Uysal, N. (2020). Leptin direnciyle ilgili bilinmesi gerekenler. http://woto.com/leptin-direnci. SET: 20.02.2020
• Zafrir, B. (2013). Brown Adipose Tissue: ResearchMilestones of a Potential Player in Human Energy Balance and Obesity. Horm. Metab. Res. 45 (11): 774-785. DOI: 10.1055/s-0033-1348264. SET: 02.03.2020.
• Zeng, W., Roksana M., Pirzgalska, R.M., Pereira, M.M.A., Martins, G.G., Fried-man, J.M., Domingos, A.I. (2015). Sympathetic Neuro-adipose Connections Mediate Leptin-Driven Lipolysis. Cell 163 (1): 84-94. https://doi.org/10.1016/j.cell.2015.08.055.