Kurban İbadeti ve Bazı Güncel Meseleler

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 64 - 84, 14.07.2020

Mustafa Boran

Öz

Kurban, bütün ümmetlere meşru kılınmış, İslam dininin nişanelerinden sayılan mali bir ibadettir. Nisap miktarı malı olan her Müslümana kesmesi emredilen, asaleten veya vekâleten ifası mümkün olan bir vecibedir. Peygamber Efendimiz (s.a.v) kendisine farz olan kurban ibadetini hicretin ikinci yılı emredildikten sonra her yıl ifa etmiştir. Hatta ümmeti için de her sene bir kurban kesmiştir. Kurban kesmek, hüküm olarak Hanefi mezhebine göre vacip, diğer mezheplerde müekket sünnettir. Deve, sığır, manda, koyun ve keçi gibi evcil hayvanların erkeği de dişisi de kurban edilebilmektedir. Devenin beş yaşını bitirmiş, büyük başların iki yaşını doldurup üç yaşına basmış koyun ve keçinin ise bir yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Yalnız koyunlarda altı ayını doldurup büyükleri kadar gelişmiş olanlar da kurban edilebilmektedir. Ayrıca kurban edilecek hayvanların sağlıklı, organlarının tam, ağır kusurlardan azade olması gerekmektedir. Bazı hafif kusurlar kurbana engel sayılmamaktadır. Kurbanın, udhiyye, hac, şükür, adak, ceza, nafile gibi kısımları vardır. Bütün kurbanlarda aranan şartlar aynıdır. Kurbanın şartlarını taşıyan hayvanın usulüne uygun olarak kesilmesi gerekir. Kesildiği zaman kurban vecibesi yerine gelmiş olmaktadır. Etinin yenilmesi ve taksimi sonra gelir. Bin dört yüz seneden beri ifa edilegelen kurban ibadeti elbette diğer ibadetler gibi kıyamete kadar devam edecektir. Günümüzde dünden farklı fazla bir değişiklik olmamakla beraber günün getirdiği bazı uygulama ve problemler de bulunmaktadır. Yaşı dolmamış oğlakların adak diye kesilmesi, büyük baş hayvanların suni yemlerle çabuk geliştikleri için iki yaşını dol-durmadan kurban edilmeleri, kurban yerine bedelinin ödenmesi tartışmaları, kurban kesilirken şoklama yapılması, kilo ile kurban satılması, şehirleşmenin artmasıyla kurban kesimindeki zorluklar bazı güncel problemlerdir.

Anahtar Kelimeler

Kurban, İbadet, güncel meseleler

Sacrifice in Islam, Main Principles and Some Current Issues

Öz

Sacrificing is a prayer for all the ummahs. It is a financial worship, listed among the insignia of Islam for every Muslim, who has a certain amount of property, was ordered to sacrifice an animal. It is possible to fulfill this worship in person or by representative. Our Prophet fulfilled this worship, and asked for every year after he was ordered in the second year of He also sacrificed another animal for his ummah. Sacrificing is deemed a wajib in Hanafi sect while it is a strong sunnah according to others. Camels, cattle, buffalo, sheep and goats can be sacrificed irrespective of their gender. A camel must be five years old while bovine animals must be exactly two years old or more. Sheep and goat must be over one year old. But a 6 months old lamb can be sacrificed if it is perceived to be a-year old fellows. The animals must be healthy and should not have any severe defects. However, the presence of some minor defects could be overlooked. The worship of sacrificing can be categorized as the wajib, gratitude, votive, punishment, and just as a good deed. The conditions sought in this worship are the same. Eating and sharing the sacrificed animal is a practice that comes after the proper slaughter. The sacrifice worship, which has been carried out for 1400 years and will continue until the Day of Judgment. Today, there is not much change in this practice; however, there are some debates and issues too. The main problems are as follows: sacrificing very young goat kids as votive, the animals fed with artificial feeds to have them look older, discussions about the sacrifice payment without slaughtering the animal, using the stunning techniques during the slaughter and selling an sacrifice animal based on live weight. In this article, how to make sacrifice worship within the scope of Islamic jurisprudence, and the sacrifice issues in today's conditions are discussed.

Anahtar Kelimeler

Sacrifice, worship, contemporary issues

Kaynakça

• Abdülbâkî, M. F. (1982). el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzı’l-Kur’ani’l-Kerîm, Mektebetü’l-İslamiyye, İstanbul. 542-698.
• Aksoy, G. Süzergöz, F. Polat, P. (2020). Helal Kesimde Hayvanlar Acı Çekmiyor, Harran Üniversitesi, Erişim 15 Mart 2020 https://www.harran.edu.tr/sayfa.aspx?st=haber&sid=358
• Anonim. (2018). Kurban Sıkça Sorulan-lar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İstanbul. 18, 19, 20, 21, 27, 28.
• Alâaddin, Ş. M. (1984). el-Hediyyetü’l-Alâiyye, Kahraman Yay., İstanbul.
• Alişarlı, M. (2011). Kesim Yöntemleri, DİB, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-IV, Günümüzde Helâl Gıda, 26-28 Kasım, Afyonkarahisar.
• Ayengin, T. (2005). Kurban İbadeti, Diyanet İlmi Dergi, DİB Yay., Cilt: 41, Sayı:4, Ekim-Kasım-Aralık.
• Bardakoğlu, A. (2002). Kurban md. DİA, 26, 436.
• Bilgili, İ. (2006). İslam Hukukunda Ma’dûm’un Satışı, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 8, s. 211-238.
• Bilmen, Ö. N. (1986). Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yay., İstanbul. 299, 304, 370, 389, 390, 391, 394, 395, 438.
• Boran, M. (2015). Hanefi Mezhebinde Hayvan Kesimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 41, Aralık.
• Çalış, H. (2004). Kurbanın Dini Hükmü ve Fert Ya da Aile Adına Kesilmesi Tartışmaları, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, Konya. 230.
• Elmalı’lı, M. H. Y. (1979). Hak Dini Kur’ân Dili, I-X, Eser Neşriyat, İstanbul. 1, 558-560; 9 6196-6200.
• Erdoğan, M. (2013). Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, 4. Baskı, İstanbul.
• Dalgın, N. (2004). Gündemdeki Tartışmalı Konular, Kurban Kesmenin Dindeki Yeri, 2. Baskı, Etüt Yayınları, İstanbul. 142-148.
• Günenç, H. (1988). Büyük Şafii İlmihali, İlim Yayınları, İstanbul.
• Haddad, E. A. (1978). el-Cevheratü’n-Neyyira, Şerhu Muhtasaru’l-Kuduri, I-II, Fazilet Neşriyat, İstanbul. 2, 234, 237, 241, 245.
• İbn-i Âbidîn, M. E. (1987). Reddül-Muhtar ale’d-Dürri’l-Muhtar, Dâr’u İhyâ’i-t-türasi’l-arabî, Beyrut. 5, 198.
• İzgi, H. (2010). Mezhepler Açısından Kurbanın Fıkhi Boyutu, Din ve Hayat, TDV İstanbul Müftülüğü Dergisi Sayı:11.
• Karagöz, İ. (2007). Vekâleten Kurban Kesim Hizmetleri, Uluslararası Kurban Sempozyumu, 8-10 Aralık, İstanbul.
• Kâsânî, A. E. (1997). Bedâiu’s-sanâî fî tertîb’ş-şerâî (thk. Ali Muhammed Muavviz, Adil Ahmed Abdülmevcud), Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
• Keskin, M. (2018). Şafii Fıkhı, I-II, DİB Yayınları, 3. Baskı, Ankara. 1, 718, 719, 720.
• Kudûrî, E. A. (1966). el-Kudûrî fi’l-fıkhi’l-Hanefî, Eser Kitabevi, 2. Baskı, İstanbul. 41, 46, 48, 160-165.
• Mevsılî, A. M. (1989). el-İhtiyar li ta’lili’l-muhtar, Pamuk Yay., İstanbul. 698,699.
• Molla Hüsrev, M. F. (1979). Dureru’l-Hukkâm fî Şerh-i Gureru’l-Ahkâm, I-II, Fazilet Neşriyat, İstanbul. 1, 268-310.
• Nevevî, E. M. Y. (ts). el- Mecmu’ Şerhi’l-Mühezzeb, Daru’l-fikr, Beyrut ts. 8, 356.
• Özel, A. (1988). Adak, DİA, İstanbul, I, 340.
• Râzî, M. E. (1999). Muhtâru’s-sıhâh, Dâr’u İhyâ’i-Türâsi’-Arabî, Beyrut.
• Serahsî, E. M. (ts). Mebsût, I-XXXI, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut. 4, 76; 11, 371; 12, 5, 9, 10, 5, 29, 30.
• Serahsî, M. (2008). Mebsût, I-XXXI, (Trc. Editör, Mustafa Cevat Akşit), Gümüşev Yay., İstanbul 2008.
• Şentürk, L., Yazıcı, S. (1996). Diyanet İslam İlmihali, 2. Baskı, Ankara.
• Şirbînî, Ş.H. (1997). Muğni’l-muhtac ila ma’rifeti meani elfazi’l- Minhac, I-IV, Daru’l-Ma’rife, Beyrut. 4, 376, 379, 383, 391.
• Zihni, M. E. (ts). Nimet-i İslâm, Sönmez Neşriyat, İstanbul. 557, 695, 696, 699.