THE EFFECT OF HALAL NUTRITION AND HUMAN HEALTH

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 42, 30.06.2025

Ali Batu

https://doi.org/10.51973/head.1629563

Öz

The excessive intake of daily required energy may lead to the accumulation of excess energy in the body, potentially causing obesity. Consuming foods high in protein is essential for a balanced diet. In this context, this article discusses the lifestyle and advice of Prophet Muhammad regarding healthy and balanced eating. The benefits of eating two meals a day for health and the importance of halal food in raising children are highlighted in the methods of nutrition according to the Sunnah. According to the Sunnah, eating two meals a day and not overindulging during these meals may be more beneficial for a healthy life. The Prophet recommended skipping lunch and only eating in the morning (at forenoon) and evening. This practice is known as "Eating according to the Sunnah." The verses of the Qur'an regarding nutrition command the consumption of halal and pure foods and avoiding wastefulness. The Prophet placed great emphasis on maintaining physical health, which is based on the fundamental principles of nutrition as outlined in the Qur'an. It is important to study the Prophet's dietary habits and how these principles were applied in his life. The Prophet's lifestyle and worldview have been presented as a "beautiful example" for the believers. Therefore, reports related to nutrition and food have been carefully examined from a holistic perspective. Devout Muslims have always sought halal food and avoided consuming doubtful foods. Halal foods are those permitted according to Islamic dietary rules. According to the rules set forth in the Qur'an and Hadith, Muslims are prohibited from consuming pork and pork products, meat from animals not slaughtered in the name of Allah, blood and blood products, alcohol, and the meat of carnivorous animals. As a leader of the community, the Prophet served as an example to his Ummah in matters of nutrition, as in all aspects of life. In this regard, this study aims to emphasize the importance that the Prophet placed on balanced and healthy eating, identify the measures that should be taken in the light of the Qur'an and Sunnah to prevent diseases that may arise from unhealthy eating, such as obesity, and explain the importance of Muhammadan nutrition in raising children.

Anahtar Kelimeler

Halal Nutrition , Halal Food , Human Nutrition , Child Rearing , Obesity

Proje Numarası

Yok

HELAL BESLENMENİN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ

Öz

Günlük alınması gereken enerji miktarının fazla alınması, vücutta aşırı enerji birikimine yol açarak obeziteye neden olabilir. Sağlıklı ve dengeli beslenme için yüksek protein içeren gıdaların tüketilmesi önemlidir. Bu bağlamda makalede, Hz. Muhammed’in sağlıklı ve dengeli beslenme konusundaki yaşam tarzı ve tavsiyeleri ele alınmıştır. Sünnete uygun beslenme yöntemlerinde, günde iki öğün yemek yemenin sağlık açısından faydaları ve çocuk yetiştirmede helal gıdanın önemi belirtilmiştir. Sünnete uygun olarak, günde iki öğün yemek ve bu öğünlerde aşırıya kaçmamak, sağlıklı bir yaşam için daha faydalı olabilecek bir uygulamadır. Peygamber Efendimiz, öğle yemeğini terk ederek sadece sabah (kuşluk vakti) ve akşam yemek yemeyi tavsiye etmiştir. Bu uygulama, "Sünnete göre beslenme" olarak bilinmektedir. Kur'an-ı Kerim'de beslenme ile ilgili ayetler, helal ve temiz gıdaların tüketilmesi ve israftan kaçınılmasını emretmektedir. Hz. Peygamber, kendi beden sağlığını korumak için büyük bir özen göstermiştir. Bu özen, Kur'an’ın beslenme konusuna atfettiği temel prensiplere dayanmaktadır. Hz. Peygamber’in beslenme alışkanlıklarının ve bu ilkelerin, onun hayatında nasıl uygulandığının incelenmesi önemlidir. Hz. Peygamber’in yaşam tarzı ve dünya görüşü, inananlar için "güzel örnek" olarak sunulmuştur. Bu nedenle, çalışmada beslenme ve gıda konusuyla ilgili rivayetler, bütüncül bir bakış açısıyla dikkatlice incelenmiştir. Dindar Müslümanlar, sürekli helal gıda arayışında olmuş ve şüpheli gıdaları tüketmekten kaçınmışlardır. Helal gıdalar, İslami beslenme kurallarına uygun olarak izin verilen gıdalardır. Kuran ve Hadislerde belirtilen kurallara göre, Müslümanlara domuz eti, domuz yan ürünleri, Allah adına kesilmemiş hayvan eti, kan ve kan ürünleri ile alkol ve etçil hayvan etleri haram kılınmıştır. Peygamberimiz toplum lideri olarak, hayatının her alanında olduğu gibi beslenme konusunda ümmetine örnek teşkil etmiştir. Bu bağlamda çalışma, Hz. Peygamber’in dengeli ve sağlıklı beslenmeye verdiği önemi vurgulamayı, obezite gibi sağlıksız beslenme sonucu ortaya çıkabilecek hastalıklara karşı Kur’an ve sünnet ışığında alınması gereken tedbirleri ve çocuk yetiştirmede sünnete uygun beslenmenin önemini açıklamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Helal Beslenme , Helal Gıda , İnsan sağlığı , Çocuk Yetiştirme , Obezite

Etik Beyan

Yok

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Altunkaynak B. Z. and Özbek, E. (2006). “Obe-zite: Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri”, Van Tıp Dergisi, 13(4), 138-142.
• Anonim, (1948). İnsan Hakları Evrensel Bey-annamesi. 10 Aralık 1948. http://www.antalya.gov.tr/yukleme/dosya/e471283857783ee8bfba3cc888dec55
• Anonim, (1997). Prevention and Management of the Global Epidemic of Obesity. Report of the WHO Consultation on Obesity (Geneva, June, 3–5, 1997). Geneva: WHO.
• Anonim, (2013). Helal Gıda. Fen Danışmanlık Mühendislik. http://www.fendanismanlik.net/-?s=isguvenligisagligi&yid=22&k=Helal%20G%C4%B1da
• Ahmed, F., Jean-Baptiste, J., Thompson, A, Nwokorie, U., Nya, G.E. and Bassey, G.O. (2019). Effects of Maternal tobacco smoking on Breastmilk Composition and Infant develop-ment: a literature review. J Bacteriol Mycol Open Access 2019;7:107-10. doi: 10.15406/jbmoa.2019.07.00254. Akca, E. E., Çağındı, Ö. and Köse, E. (2023). Kurutulmuş Et ile Zenginleştirilmiş Tam Buğday Unlu Galetalarda in Vitro Demir Biyoerişilebilirliğin Saptanması. GIDA 48(6), 1216-1229.
• Akyüz, H. (2020). Rivayetler Işığından Hz Peygamber’in Beslenme Kültürü. Aşçı Dede Ateşbazı-ı Veli. S:62-78. Editörler (Yıldız, E., Seçim, Y., Aras, S. Ve Yetimoğlu, S.). Konya
• Atalay, H. (2013). Çocuk Yetiştirme ve Eğitiminde Helâl Lokmanın Önemi. Misak http://hayatcemresi2.blogspot.com.tr/2013/02/cocuk-yetistirme-ve-egitiminde-helal_26.html
• Baduroğlu, E. and Durak, D. (2010). Alkol İle İlgili Adli Tıp Sorunları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 36(2), 65-71.
• Barut-Uyar, B. (2013). Anne Sütündeki Aflato-ksin M1 ve Okratoksin a Miktarları ile Annenin Beslenme Durumu Arasındaki İlişkinin Değer-lendirilmesi (Yayın No. 339423) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Banderali, G, Martelli A, Landi M, Moretti F, Betti F, Radaelli et al. (2015). Shortand Long-Term health heffects of Parental Tobacco Smoking During Pregnancy and Lactation: a Descriptive review. J Transl. Med. 2015;13(327):1-7. doi:10.1186/s12967-015-0690-y.
• Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 418, ISBN: 978-605-389-0
• Batu, A. (1993). Kuru Üzüm ve Pekmezin İnsan Sağlığı ve Beslenmesi Açısından Önemi. Gıda. 1993/18(5):303-307.
• Batu, A. (2005). Production of Liquid and White Solid Pekmez in Türkiye. Journal of Food Quality. 2005/28:417-427.
• Batu, A. (2012a). Helal (mahzursuz) Gıda Bel-gelendirmesindeki Sorunlar ve Çözüm Önerile-ri. Teknolojik Araştırmalar, 7(2), 60-75.
• Batu, A. (2012b). Türkiye’de Helal (Mahzur-suz) Gıda ve Helal Belgelendirme Sistemi.Teknolojik Araştırmalar, 7(1), 51-61.
• Batu, A. and Regenstein, J. M. (2014). Halal food certification challenges and their Implica-tions for Muslim Societies Worldwide. Turkish Studies - International Periodical For The Lan-guages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(11), 111-130.
• Batu, A. (2015). Türk-İslam Kültüründe ve Günümüzde Dengeli, Sağlıklı ve Helal Beslen-mede Hz. Muhammed Öğretisi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10(2), 69-100.
• Batu, A., Regenstein, J. M. and Doğan, İ. S. (2015). Gelatin Issues in Halal Food Processing for Muslim societies. Turkish Studies Lan-guages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(14), 37-52.
• Batu, A. (2022). Helal Gastronomi ve Helal Sertifikalı Gıda (Beslenme) Kültürü. Helal ve Etik Araşt. Derg. / J. Halal & Ethical Res, 4 (1): 44-61.
• Batu, A. (2024). Hayvan Besleme ve Kesim Yöntemlerinin Etin Helalliği, Kalitesi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Helal ve Etik Araşt. Derg./J. Halal & Ethical Res. 6(1), 22-43.
• Baysal, A. (2010). Genel Beslenme. Besinlerin Enerji Değeri ve Enerji Gereksinimi. 4. Bölüm. Hatipoğlu yayınları. Şahin matbaası. Ankara.
• Bedirhan, Y. (2009). İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, Konya 2009/192.
• Büyüközer, H., K. (2012). Halalen Tayyiben. Erkam Matbası. Gimdes, Tekstilkent. A-22 Blok No:53 Esenler, İstanbul.
• Cangöl, E. Ve Şahin, N., H. (2014). Factors Affecting Breastfeeding and Breastfeeding Counselling. Zeynep Kamil Tıp bülteni, 45(3), 100-105.
• Cobos, A. and Diaz, O. (2015) Chemical Com-position of Meat and Meat Products. Nutrition and Food Science, 5-6, 471-510.
• Çakır, S. (2013). Yediklerimiz Helal Olsun. Işık Yayınları. 260 sayfa. ISBN:9789752789050
• Çelen, (2010). Fıkıhsız Helal Gıda Olmaz. Helal ve Sağlıklı Gıda ve Doğal Beslenme. http://www.helalvedogal.com/fikihsiz-helal-gida-olmaz/
• Çıkman, Z. (1992). Beslenme Disiplini Üzerine. Yalancı Açlığa Kanmamalı. Altınoluk, 1992/72: 33-35.
• Çiftçi, M. D. and Açıkel, Y. (2021). Kur’ân’da ve Hadislerde Sağlıklı Beslenme ve Obezite İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-128.
• Demir, H. (2015). İslâm Hukuku Açısından Obeziteye Yol Açan Yeme İçme Hakkında Bazı Tespitler. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 135-168
• DİB, (2023). Kara Hayvanlarında Eti Yenilip Yenilmeyenler Hangileridir ? Diyanet İşleri Başkanlığı. Din İşleri Yüksek Kurulu. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/985/kara-hayvanlarindan-eti-yenilip-yenilmeyenler-hangileridir
• Gençel-Efe, Z. (2023). Hz. Peygamber Dö-neminde Beslenme ve Sağlık İlişkisi. Din ve İnsan Dergisi, 3(6), 27-45.
• Giglia, R. and Binns, C. (2006). Alcohol and lactation: a systematic review. Nutrition & Diet-etics 2006; 63: 103116. 11. Haastrup MA, Haastrup MB, Pottegard A, et al. Alcohol and breastfeeding. Basic Clin Pharmacol Toxicolo-gy 2013; 1-13.
• Guyton, A. C. and Hall, J. E. (2002). Textbook of Medical Physiology. İstanbul, Nobel Kitape-vi, s:797-800.
• Güneş, S. Z. and Yetim, H. (2020). Helâl Gıda Üretimi ve Tüketimi. Journal of Halal Life Style, 2(2), 70-94.
• Gürbüz, M. & Pehlivan-Tevfikoğlu, L. 2020. Is Obesity a Risk Factor in COVID-19 Pandemic? Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 5(2):313-22
• Haug, K., Irgens, L.M., Baste, V., et al. (1998). Secular trends in breastfeeding and parental smoking Acta Pediatrica 1998; 87: 1023–1027.
• Haug, I. J. and Draget, K. I. (2009). Handbook of Hydrocolloids (second edition) Edited by G. O. Phillips and P. A. Williams, Glyndwr Uni-versity, UK. Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition No. 173, 948.
• Ildırar, M. (2013). İyi İnsan Kim ? Helâl ve Haram Yemenin Maneviyata Etkisi. Mayıs 2006, sohbet. Semerkand. Sayı: 180: http://semerkanddergisi.com/helal-ve-haram-yemenin-maneviyata-etkisi/
• Karatay, C. E. (2011). Karatay Diyetiyle yaşam Boyu Sağlık. Yıkılmazlar Basım Yay. Hayykitap. Beşiktaş, İstanbul. 2011/262 sayfa.
• Kılıç, N. (2013). Sünnet Olan Beslenme tarzı. Helal Hayat Helal Mutfaklarda Başlar helal ürünlerden helal yeyemekler. http://www.helalmutfak.org/sunnet-olan-beslenme-tarzi
• Küçüköner, E. (2011). Helal gıda sertifikasyo-nunda gıda katkı maddelerinin yeri. 1.Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi. Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Say-fa:12-17.
• Schauf, C. L., Moffett, D. and Moffett, S. (1993). Human Physiology: Foundations & Frontiers. ISBN 13: 9780801669033
• Skov, A. R., Toubro, S., Bulow, J., Krabbe, K., Parving, H. H. and Astrup, A. (1999). Changes in Renal Function During Weight Loss Induced by High vs Low Protein low-fat diets in over-weight subjects. Int J Obes Relat Metab Disord 23: 1170–1177.
• Kim, S. Y., Sim, S., Park, B., Kong, I. G., Kim, J. H. and Choi, H. G. (2016). Dietary Habits are Associated With School Performance in Ado-lescents. Medicine (Baltimore), 95(12), e3096.
• Kural, B. (2018). Çocukların ilk 2 Yaşta Uyku Alışkanlıkları ve Anne Sütü Alımına Etkisi (Yayın No. 505744) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Landrigan, P. J., Sonawane, B., Mattison, D., McCally, M. and Garg, A. (2002). Chemical contaminants in breast milk and their impacts on children's health: an overview. Environ Health Perspect, 110 (6), Makale A313-5. doi: 10.1289/ehp.021100313
• Linn, T., Santosa, B., Gronemeyer, D., Aygen, S., Scholz, N., Busch, M. and Bretzel, R.G. (2000). Effect of Long-term Dietary Protein Intake on Glucose Metabolism in Humans. Dia-betologia 43: 1257–1265.
• Molero-Conejo, E., Morales, L. M., Fernandez, V., Raleigh, X. and Gomez ME, (2003). Semprun-Fereira M, Campos G, Ryder E. Lean Adolescents with Increased Risk For Metabolic Syndrome. Arch Latinoam Nutr, 53, 39–46.
• Morens, C., Gaudichon, C., Metges, C. C., Fro-mentin, G., Baglieri, A., Even, P. C., Huneau, J. F. and Tome D. A. (2000). High-protein Meal Exceeds Anabolic and Catabolic Capacities in Rats Adapted to a Normal Protein Diet. J Nutr 130: 2312–2321.
• Nyaradi, A., Li, J., Hickling, S., Foster, J. and Oddy, W. H. (2013). The Role of Nutrition in Children's Neurocognitive Development from Pregnancy Through Childhood. Front Hum Neurosci, 26(7), 97.
• Özek, A., Karaman, H., Turgut, A., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K. and Gümüş, S. (1992). Kuran-ı Kerim ve Türkçe Açıklamalı Meali. Mushafı Şerif Basım Kurumu.
• Panico, S. and Iannuzzi, A. (2004). Dietary fat composition and the metabolic syndrome. Eur J Lipid Sci Technol, 106: 61–67.
• Sarıoğlu, G. and Velioğlu, Y. S. (2018). Bak-lagillerin Bileşimi. Akademik Gıda, 16(4), 483-496.
• Törüner, M. (2024). Sindirim Sistemi Hakkın-da. https://www.murattoruner.com/tr/sindirim-sistemi-hakkinda_a.html
• Salihoğlu, M. L. (2011). Sünnete uygun beslenme alışkanlığı. Yeni Asya. http://www.yeniasya.com.tr/yazi,detay.asp?id=1496.,
• Sadık, A. (2015). Nasıl yemek Yemeliyiz. İslam ve İhsan Dergisi. https://www.islamveihsan.com/nasil-yemek-yemeliyiz.html
• Sakr, A. and Büyüközer H. K. (2011). Jelatin. Çevik Matbaacılık. Davutpaşa cad. Besler İş Merkezi. No:20/18-19. Topkapı İstanbul.
• Sağlık Bakanlığı, (2023a). Obezite Nedir? Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite.html
• Sarıakçalı, B. (2022). Türkiye Obezitede Avru-pa’da İlk Sırada https://www.cumhuriyet.edu.tr/haber/10827-turkiye-obezitede-avrupada-ilk-sirada
• ShowTV, (2024). Avrupanın En Obez Ülkesi Türkiye Oldu. https://www.showtv.com.tr/programlar/sahne/bu-sabah-avrupanin-en-obez-ulkesi-turki-yeoldu/117460#:~:text=2024%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20-Avru-pa'n%C4%B1n%20en,8'lik%20oranla%20T%C3%BCrkiye%20oldu.
• Stiegler, P., and Cunliffe, A. (2006). The Role of Diet and Exercise For the Maintenance of Fat-free mass and resting metabolic rate during weight loss. Sports Medicine, 36(3), 239-262.
• Taşbilek-Yoncalık, M. and Sarıkol, E. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Bazal Metabolik Hız Düzeyleri, Günlük Su Tüketimleri ve Vitamin Desteği Alma Durumları ile Sağlıklı Beslenmeye Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 223-237. DOI: https://doi.org/10.38021asbid.1224118
• Temur, H. B., and Ceylan, R. (2020). Kadın-larda Bazal Metabolizma Hızının Bazı Vücut Kompozisyonları İle Karşılaştırılması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 354-363.
• Tezcan, M. (1997). “Yemek Kültürü Üzerine Dinsel Etkiler”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Arastırmalar: Türk Halk Kültürünü Arastırma ve Tanıtma Vakfı Yayın No:20, 1997/139-146, Ankara.
• Topbaş, O. N. (2014). Genç Dergisi. Yıl: 2014 Ay: Nisan Sayı: 91
• Türkoğlu, İ. and Pekcan, G. (2013). Menstrual Döngü Sürecinde Dinlenme Metabolik Hızı, Vücut Bileşimi ve Besin Alımındaki Bireysel Farklılıkların Saptanması. Beslenme ve Diyet Dergisi, 41(3), 212-220.
• Williams, D. (1995). Breast-Feeding Best Bet For Food and Drug Administration (İnternet). 1995 Şubat; http://www.bpni.org/Article/Breast-Feeding_Best_Bet_for_Babies.pdf
• Yalızuçanlar, S. (2013). “Sohbet Canı Semirtir, Ruhun Gıdalandığı Sohbeti” Elmalıda Kişilik Oluşumu ve Nefsin Terbiyesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Akdeniz Kültür ve İletişim Kulubü, Antalya, 2013, s.51.
• Yeşilay, (2024). Sigara ve alkol anne sütünü zehir-liyor.https://www.yesilay.org.tr/tr/haberler/sigara-ve-alkol-anne-sutunu-zehirliyor