Osmanlı Devleti'nin Son Döneminde Nasıra Şehri (1864-1917)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 95 - 112, 30.12.2020

Mustafa Tekbaş

Öz

Nasıra şehri, Hz. Meryem'in yaşadığı ve Hz. İsa'nın peygamberliğini ilan edene
kadarki yaşamını geçirdiği bir yer olması nedeniyle Hristiyanlarca kutsal bir belde olarak kabul edilmiştir. Aynı zamanda Hz. Üzeyir, Hz. Lut ve Hz. Yunus ile Hz.
Meryem'in nişanlısı Yusuf en-Neccar'la ilgili izler taşıyan ve bugün on binlerce
Müslümanın yaşadığı şehir, İslam tarihi açısından da önemli bir yere sahiptir. Şehir
dört yüzyıl gibi uzun bir süre Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde kalmıştır. Bu çalışmamızda, Nasıra'nın Osmanlı Devleti'nin son dönemindeki idari, dinî ve sosyal
durumu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Nasıra, Osmanlı Devleti, Filistin, Kudüs, Akka

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO), Dâhiliye Mektubî (DH. MKT), Dâhiliye Şifre (DH. ŞFR)
• Dâhiliye Nezâreti, Tesrî-i Muamelat ve Islahat Komisyonu Muamelat, (DH.TMIK.M.), Dâhiliye Nezâreti, İdare-i Umumiye (DH.İ.UM.)
• Hariciye Nezâreti, Hukuk Müşavirliği İstişâre Odası (HR.HMŞ.İŞO.), Hariciye Nezâreti İdâre (HR.İD.) Hariciye Nezâreti, Londra Sefareti (HR.SFR.3), Hariciye Nezâreti, Tercüme Odası (HR.TO.), Haritalar (HRT.h.)
• İrâde Adliye ve Mezahib (İ.AZN.), İrâde Dâhiliye (İ.DH.), İrâde Hariciye (İ.HR.), İrâde Meclis-i Mahsus (İ.MMS.)
• Maarif Nezâreti, Mektubî Kalemi (MF.MKT.)
• Sadaret Amedî Kalemi Evrakı (A.} AMD) Şûrâ-yı Devlet (ŞD.), Yıldız, Sadaret Resmî Maruzat (Y.A.RES.)
• Kitap ve Makaleler; Aga, Nebil Halid: Medainu Filistin: Dırasat ve Müşahedat, Beyrut: Müessesetü'l-Arabiyyeti'd-Dirasiyye, 1993.
• Aydın, Ali İhsan: Osmanlı Filistininde Bir Sancak: Akka, İstanbul: Taşmektep Yayın Atölyesi-Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği, 2019.
• Erim, Nihat: Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri: Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları, C. 1, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1953.
• Gençoğlu, Mustafa: “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2/1 (2011), s. 29-50.
• Halevi, Masha: “The Politics Behind The Construction of The Modern Church of The Annunciation in Nazareth”, The Catholic Historical Review, 96/1 (2010), pp. 27-55.
• İncil (Matta, Margos, Luka, Yuhanna); İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 1998.
• Karpat, Kemal: Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003.
• Mansur, Esad: Tarihu'n-Nasıra, Müessesetü Daru'l-Hilal, 1924.
• Miller, Duane Alexander: “Christ Church (Anglican) in Nazareth: a brief history with photographs”, St. Francis Magazine, 8/5 (2012), pp. 696-703.
• Mutlu, Şamil: Osmanlı Devleti'nde Misyoner Okulları, İstanbul: Gökkubbe Yayınları, 2005.
• Rafet, Mehmet: Seyahatname-i arz-ı Filistin-i Prens Victor Napoli-Emanuel, Şam: Vilayet Matbaası 1305/1888.
• Sezen, Tahir: Osmanlı Yer Adları, 2. Basım, Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 2017.
• TDV İslam Ansiklopedisi, “Islahat Fermanı”, erişim: 24.11.2020 https://islamansiklopedisi.org.tr/islahat-fermani
• TDV İslam Ansiklopedisi, “Nasıra”, erişim: 23 Ekim 2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/nasira
• Yazbak, Mahmoud: “Comparing Ottoman Municipalities in Palestine: The Cases of Nablus, Haifa and Nazareth, 1864-1914”, Ordinary Jerusalem, 1840-1940: Opening New Archives, Revisiting a Global City, ed. Angelos Dalachanis ve Vincent Lemire, (Leide; Boston: Brill, 2018), pp. 240-261.
• Tezler; Akkoç, Alim Baki: Osmanlı Devleti'nde Pasaport Nizamnameleri ve Bunların Uygulamadaki Boyutları, (Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Alamleh, Mohanad: Osmanlı İdaresinde Kudüs Mutasarrıflığı 1874-1914, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Arslan, Melikşah: Suriye ve Filistin'de Rus Mevcudiyeti ve Osmanlı Siyaseti (1847-1914), (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Dhier, Amad Alden: 19. Yüzyılın İkinci Yarısında ve 20. Yüzyılın Başlarında Filistinde Demografik Yapı ve Nüfus Hareketleri, (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü, 1999.
• Orha, Zafer: Beyrut Vilayeti'nde Osmanlı İdaresi (1887-1909), (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• Salnameler Salname-i Vilayet-i Beyrut, (Beyrut: Vilayet Matbaası, R.1311-1312/1894/ h.1310)
• Salname-i Vilayet-i Beyrut, (Beyrut: Vilayet Matbaası, 1318)
• Salname-i Vilayet-i Beyrut, (Beyrut: Vilayet Matbaası, 1322/1904-05)
• Salname-i Vilayet-i Suriye, (Şam: Suriye Vilayet Matbaası ) (1288/1870-71)