TÜRKİYE’DE GENÇLİK SOSYOLOJİSİ ÇALIŞMALARI ÜZERİNE BİR LİTERATÜR ARAŞTIRMASI

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 29 - 41, 30.06.2024

Burcu Doğan Koçak

Öz

Literatür taraması yöntemi ile hazırlanmış olan bu çalışmanın amacı erken Cumhuriyet döneminden yakın geçmişe, ülkemizde gençler ile ilgili yapılmış olan araştırma ve çalışmaların bir derlemesini sunmaktır. Bir ülkenin geleceği olarak görülen gençlerin durumlarını, sorunlarını, hayata yaklaşımlarını anlamak toplumsal yapının genel durumuyla ilgili bilgilendirici olmaktır. Ülkemiz sosyolojisindeki araştırma alanlarındaki tematik değişim, gençlik sosyolojisi araştırmalarında da görülmüştür. Türkiye Gençlik Çalışmaları Bibliyografyasındaki bilgiler ışığında, bilimsel araştırmaların tematik olarak daha çok gençlik problemleri, gençlik çalışmaları, nesil çatışması, gençlerin eğitimi, gençlik kültürü, gençlik ile kimlik konuları üzerinde yoğunlaştığı anlaşılmıştır. Cumhuriyet tarihi süresince gençlikle ilgili konulara duyulan ilginin, çoğu kez düşünsel bir tavır ve gençlikle ilgili görev merkezli bir beklentiye dayalı olarak oluştuğu görülmektedir. Bu bağlamda, 1923’le 1950 senelerinde nicel veya nitel alan çalışmalarından çok tahmin, gözlem ve tecrübeler ile biçimlenmiş gençlik araştırmaları yaygınlaşmışken 1950’li yılların ardından alan araştırmasına dayalı, sayısal veriler çerçevesinde yapılan, nicel metodun kabul edildiği gençlik araştırmaları öne çıkmaktayken 1950 ve 1968 senelerinde, üniversitede okuyan öğrencilerin problemleri, boş vakit çalışmaları, politik yönelimleri ve tavırları üzerinde yoğunlaşıldığı görülmektedir. 1960’lı yılların başından başlayarak “survey” türü araştırmaların başlamış olduğu da gözlenmiştir. 1970’li senelerde gençlikle ergenlik psikolojisi üzerine ilk eserlerin yayımlandığını görülmüştür. İlerleyen yıllarda gençlerin politik duruşları ve ülke meseleleri ile bağlantılı yaklaşımları üzerinde duran araştırmalar yoğunluk kazanırken 1980 sonrası dönemde araştırmaların üniversite gençliği ve onların sorunlarına ağırlık verildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

gençlik, gençlik sosyolojisi, literatür

Kaynakça

• Abadan, N. (1961). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman faaliyetleri (Ankara yüksek öğretim gençliği üzerinde bir araştırma). A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
• Atalay, B. (1979). Köy gençliği üzerinde sosyolojik bir araştırma: Büyükgeçit Köyü araştırması. Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Avcı, Ö. (2012). İki dünya arasında İstanbul’da dindar üniversite gençliği. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ball, S., M. Maguire & S. Macrae. 2000. Choice, Pathways and Transitions Post-16. New Youth, New Economies in the Global City. London, New York: Routledge.
• Bayhan, V. (2003). Genç kimliği: Üniversite gençliğinin sosyolojik profili (İnönü Üniversitesi uygulaması). İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Bora, T., Aksu, B., Erdoğan, N. & Üstün, İ. (2012). Boşuna mı okuduk? Türkiye’de beyaz yaka işsizliği. İletişim Yayınları.
• Bourner, T. (1996). The research process: Four steps to success. Greenfield, T. (Ed.), Research methods: guidance for postgraduatesin (pp. 7-11). London: Arnold.
• Bozkurt, V. (2000). Püritanizmden hedonizme yeni çalışma etiği. Alesta Yayınları.
• Burcu, E. (1997). Çırak ve Kalfa Gençlik Alt Kültür Grubu Hakkında Sosyolojik Bir Araştırma. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Burcu, E. (1999). Köy Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme: Rize-Armağan Köyü Gençliği. Sosyoloji Dergisi, (7), 45-76.
• Cuervo, H. & J. Wyn. (2012). Young People Making it Work. Continuity and Change in Rural Places. Melbourne: Melbourne University Press.
• Çok, F. & Çelen, N. (2001). Türkiye’de gençlik: Gençlik araştırmalarına dayalı bir inceleme. B. Onur (Ed.), Dünyada ve Türkiye’de Değişen Çocukluk, III. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi içinde (s. 163-194). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Doğan, İ. (1994). Bir alt kültür olarak Ankara Yüksel Caddesi gençliği. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ergil, D. (1980). Türkiye'de terör ve şiddet. Yapısal ve kültürel kaynakları. Turhan Kitabevi.
• Erişçi, L. (1938). Türkiye'de gençlik meselesi. İstanbul: Korgunal Basımevi.
• Gökalp, Z. (1997). Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I, haz. R. Kardaş. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Gökçe, B. (1976). Gecekondu gençliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Gökçe, B. (1984). Orta öğretim gençliğinin beklenti ve sorunları. MEB Yayınları.
• Göle, N. (1993). Modern mahrem medeniyet ve örtünme (4. Baskı). Metis Yayınları.
• Güler, M. (1997). Kentleşme sürecinde gençlik. Ümit Yayıncılık.
• Gürses, F. & Gürses, H. B. (1979). Dünya'da ve Türkiye'de gençlik. İstanbul Der Yayınları.
• Keleş, R. & Ünsal, A. (1982). Kent ve siyasal şiddet. AÜ SBF basın ve yayın yüksek okulu basımevi.
• Kışlalı, A.T. (1974). Öğrenci Ayaklanmaları. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Küntay, E. & Erginsoy, G. (2005). İstanbul’da on sekiz yaşından küçük ticari “seks işçisi” kız çocuklar. Bağlam Yayınları.
• Lüküslü, D. (2009). Türkiye’de “gençlik miti” 1980 sonrası Türkiye gençliği. İletişim Yayınları.
• Ozankaya, Ö. (1966). Üniversite öğrencilerinin siyasal yönelimleri. Doktora tezi. Ankara: A.Ü.S.B.F. Yayınları.
• Özer, S. & Yıldız, S. (2010). Üniversite gençliği araştırması: Türkiye’deki üniversite gençliğinin profili. Milli Türk Talebe Birliği.
• Saltık, E. (Ed.). (2013). Diren sosyoloji: Gezi olaylarına sosyolojik bakışlar. Kaldırım Yayınları.
• Tekeli, İ. (1998). Tarih bilinci ve gençlik. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tezcan, M. (1969). Memleketimizin yüksek öğrenim kurumlarında öğrenci hareketleri ve ortaya çıkardığı sorunlar. Başnur Matbası.
• Tezcan, M. (1981). Kuşaklar çatışması, okuyan ve çalışan gençlik üzerine bir araştırma. Kadıoğlu Matbaası.
• Tezcan, M. (1987). Yurt dışından dönen gençlerin uyum sorunları: eğitim sistemi ve çevre uyumları. Engin Yayınevi.
• Tezcan, M. (1991). Gençlik sosyolojisi yazıları. Gündoğan Yayınları.
• Tezcan, M. (1997). Gençlik sosyolojisi ve antropolojisi araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Tezcan, M. (2000). Sosyo-kültürel değişim sürecinde Türkiye’deki gençlik: Türkiye’de ve Avrupa’da gençlik. Konrad Adenauer Vakfı Yayınları.
• UNDP (2008). İnsani gelişme raporu. Türkiye 2008. Türkiye’de gençlik.
• Ünver, Ö., Tolan, B., Bulut, I., Dağdaş, C. & Nirun, N. (1986). 12-24 yaş gençlerin sosyo-ekonomik sorunları. Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Matbaası.
• Yaman, Ö. M. (2013). Türkiye’de gençlik sosyolojisi çalışmalarına dair bibliyografik bir değerlendirme. Alternatif Politika, 5(2), 114-138.
• Wierenga, A. (2009). Young People Making a Life. Houndmills: Palgrave Macmillan.