Ortaokul Müzik Dersinde Makam Öğretiminde Yaşanılan Sorunlar ve Bu Sorunların Çözümüne İlişkin Araştırma ve Öneriler

Yıl 2024, , 238 - 275, 31.12.2024

Abidin Özpek , Salih Akkaş

https://doi.org/10.22596/hej.1499683

Öz

Ortaokul müzik dersinde yer alan makamsal kazanımların aktarılmasında yaşanan problemleri belirlemek ve bu sorunların çözümüne yönelik öneriler sunmak amaçlanmıştır. Betimsel yöntem kullanılarak durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Araştırmaya veri sağlamak üzere yarı yapılandırılmış 15 görüşme sorusu, tesadüfi örnekleme yöntemiyle Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden 3'er ayrı il olmak üzere toplam 21 ilde ilköğretim ikinci kademede (5. 6. 7. 8. sınıflar) ve devlet okullarında 2023 – 2024 Eğitim Öğretim yılında görev yapmakta olan müzik öğretmenlerine ZOOM vasıtasıyla uygulanmıştır. Yapılan görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenerek metne dönüştürüldükten sonra kod ve tema ayrımına tabi tutulmuştur. Kod ve temalara ayrılan verilerin analizinin ardından sorunlar – öneriler değerlendirilerek sorunlara çözüm önerisi sunulmuştur. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin makamsal çocuk şarkıları repertuarı oluşturma konusundaki tavsiyelerine de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Makam, Müzik, eğitim, ortaokul

Problems Encountered in Makam Teaching in Secondary School Music Class and Research and Suggestions on the Solution of These Problems

Öz

The aim of this study is to determine the problems experienced in the transfer of the makams in the secondary school music course and to offer suggestions for the solution of these problems. It was tried to determine the situation by using descriptive method. In order to provide data for the research, 15 semi-structured interview questions were applied to music teachers working in the second level of primary education (5th, 6th, 7th, 8th grades) and public schools in 21 provinces, 3 provinces each from seven geographical regions of Turkey, in the 2023-2024 academic year through ZOOM by random sampling method. The data obtained from the interviews were analysed by content analysis method, and after being transformed into text, they were subjected to code and theme separation. After analysing the data divided into codes and themes, problems and suggestions were evaluated and solutions to the problems were proposed. In addition, in the study, teachers' recommendations on creating a repertoire of modal children's songs were also included.

Anahtar Kelimeler

maqam, music, secondary school, education

Kaynakça

• Adar, Ç. (2019). İlk ve ortaöğretim müzik derslerinde Türk müziği kullanımına yönelik öğretmen görüşleri üzerine bir araştırma. Yedi Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 21, 61- 75.
• Akkaş, S. (1997). Cumhuriyet döneminde Türk müziğinin Türk müzik eğitimindeki yeri. 4, İstanbul Türk Müziği Günleri Türk Müziğinde Eğitim Sempozyumu Bildiri Kitabı, 114- 129.
• Aksu, C. (2015). Türkiye’nin geliştirilecek ortaokul müzik öğretim programında bulunması gereken bazı genel amaçlar. Milli Eğitim, 207, 56- 76.
• Behar, C. (2006). Aşk olmayınca meşk olmaz: Geleneksel Osmanlı/Türk Müziğinde öğretim ve intikal, Yapı Kredi Yayınları, s.10
• Bulut, D. (2008). İlköğretim II. kademe müzik öğretmenlerinin geleneksel müziklerimizin öğretiminde karşılaştıkları sorunlar. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 149- 161.
• Bulut, D., Altay E. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin müzik profilleri: Yozgat ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 237- 254.
• Bulut, D., Gülsoy Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin müzik dersine yönelik görüşleri (Niğde ili örneği). Elementary Education Online, 15(2), 635- 649.
• Bulut, D. (2017). Ortaokul müzik dersi öğretmen kılavuz kitaplarına ilişkin bir analiz. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 213- 229.
• Can, N. (2006). Makam dağarımız ve müfredat programımız. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 145- 153.
• Demircioğlu, N. (2019). 1923’ten günümüze ilkokul ve ortaokul müzik dersi öğretim programlarında geleneksel Türk müziği unsurlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dengizek, D. (2023). Ortaokul öğrencilerinin dinledikleri müzik türleri ile duygusal durumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eldemir, A. C. (2013). Öğretmen yeterlikleri kapsamında müzik öğretmenlerinin geleneksel Türk sanat müziği alanındaki yeterlikleri. E-Journal of New World Sciences Academy, 8(2), 197- 204.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde Program Geliştirme. İstanbul: Meteksan Yayınları.
• Kılınç, M. (2015). Uzaktan Eğitim Uygulamalarının Etkililiği Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994) Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications, Inc.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. 2018. Müzik dersi öğretim programı: İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Otacıoğlu, S. G. (2007) İlköğretim 5. 6. 7. Sınıf Öğrencilerinin Müzik Dersine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 134- 139.
• Önal, G. F., Önal, H., Genç, O. (2023) Kırşehir türkülerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi: Neşet Ertaş örneği. International Journal of Social Sciences, 7(2), 183- 198.
• Örge Yaşar, F., Ön, G. (2019). Türkçe eğitimi ve müzik eğitimi anabilim dallarında okuyan öğrencilerin Türk pop müziği şarkılarında deyim ve atasözü kullanımına yönelik görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, (6)43, 2976- 2995.
• Satır, Ö. C. (2016). Kültürel mirasın aktarımında müzik ders kitapları. The Journal of Academic Social Science Studies, 49(1), 241- 256.
• Toksoy, A. C. (2017). İlköğretimde Türk makam müziği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48), 529- 538.
• Turan, A. (2022). Ortaokul müzik dersi Türk müziği makamı ile ilgili kazanımların öğretilebilirlik düzeyine ilişkin öğretmen ve akademisyen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Uçan, A. (2005). Genel müzik eğitiminde geleneksel müziklerimizin yeri ve önemine genel bir bakış, Genel Müzik Eğitiminde Geleneksel Müziklerimiz Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Uçan, A. (2018). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Uluocak, S., Tufan, E. (2012). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin müzik dersine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 991- 1002.
• Varış, Y. A., Cesur, D. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin müzik dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. e-journal of New World Sciences Academiy, 7(4), 318- 333.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.