Uzaktan Eğitim Döneminde Suriyeli Sığınmacı Çocukların Yaşadığı Sorunlar: Şanlıurfa Örneği

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 148 - 164

Farize Güneş , Hakan Gülerce

https://doi.org/10.22596/hej.1436946

Öz

2011 yılında Suriye'de yaşanan iç karışıklıklar, milyonlarca insanın göç etmesine sebep olmuştur. İnsanlar, daha iyi yaşam koşulları arayışı içinde farklı ülke ve şehirlere yönelmişlerdir. Türkiye, bu kitlesel göç akımından en fazla etkilenen ülkeler arasında yer almaktadır. Bu süreçte, Türkiye yaklaşık dört milyon yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapmıştır. Göç, eğitim alanında önemli sorunları da beraberinde getirmiştir. Sığınmacı nüfusunun üçte birini eğitim çağındaki çocuklar oluşturmaktadır. Bu durum, Türkiye'deki sığınmacı çocuklar için eğitim hakkının sağlanmasının kritik önemde olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak, sığınmacı çocukların bu haktan faydalanmaları önünde ekonomik güçlükler, barınma sorunları gibi engeller bulunmaktadır. 2019 yılında başlayan Covid-19 pandemisi bu sorunları daha da artırmıştır. Bu çalışma, Suriyeli sığınmacı çocukların pandemi sürecinde uzaktan eğitime geçişte yaşadıkları zorlukları, uyum süreçlerini ve eğitimlerinin önündeki engelleri incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu çalışmada, veri toplama sürecinde yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları, pandemi döneminde uzaktan eğitim sürecinde sığınmacı çocukların teknolojik imkân eksikliği, ekonomik zorluklar, barınma problemleri ve dil engelleri ile mücadele ettiklerini ve bunun sonucunda öğrenme kaybı ve okul terk oranlarında artış olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu Göç, Covid-19 Pandemisi, Uzaktan Eğitim, Sığınmacı Çocuklar, Şanlıurfa

Etik Beyan

Çalışmada etik kurallarına dikkat edilmiştir. Veri toplama sürecinde ilk olarak Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Etik Kurulu’ndan (08.02.2022 tarihli) gerekli etik kurul onayı alınmıştır. Bu araştırmanın amacı ve içeriği konusunda okul müdürü, aileler ve görüşme yapılacak öğrenciler bilgilendirilmiştir. Araştırmada veriler 18 yaş altındaki lise öğrencisi çocuklardan toplandığı için hem velilerden hem de öğrencilerden alınan onayın ardından görüşmeler yapılmıştır. Görüşme için onay veren velilerden Veli Onay Forumu’nun imzalanması talep edilmiştir. Onay veren velilerin çocuklarına ayrıca araştırma hakkında bilgi verilerek Gönüllü Katılım Formu’nun dikkatlice okunarak imzalamaları talep edilmiştir. İmzalar tamamlandıktan sonra görüşmeler yapılmıştır.

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2019). Göç sosyolojisi. Nobel.
• Altıparmak, M. Dürdane Kurt, İ. ve Kayıpdere, M. (2011). “E öğrenme ve uzaktan eğitimde açık kaynak kodlu öğrenme yöntemi”, Malatya: Akademik Bilişim’11-XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Kitabı, 319-327.
• Boylu, E. ve Işık, P. (2020). Suriyeli mültecilerin yoğun olarak yaşadığı illerde Türkçe öğrenme süreçleri üzerine öğretmen görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1113-1128.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırma Dergisi, 6(3), 112-142.
• Bozkurt, A., & Sharma, R. C. (2020). Emergency remote teaching in a time of global crisis due to coronavirus pandemic. Asian Journal of Distance Education, 15(1), 1–6.
• Bozkurt, V. (2020). Pandemi döneminde çalışma: Ekonomik kaygılar, dijitalleşme ve verimlilik. D. Demirbaş, V. Bozkurt ve S. Yorğun (Ed.), Covid 19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri içinde (115-136), İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Bölükbaşı, F. (2016). Suriyeli mültecilerin dil ihtiyaçlarının analizi: İstanbul örneği. Journal of International Social Research, 9(46), 21-31.
• Bulut, S. Kanat Sosyal, Ö. ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğretmeni olmak: Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Çelik, S. ve Nergiz, K. İ. (2020). Göç mağduru Suriyeli öğrencilerin covid-19 salgını sürecinde öğrenme deneyimleri. Milli Eğitim, 49(1), 783-800.
• Ertekin, S.Y. (2019). Suriyeli çocukların eğitimi konusunda nitel bir araştırma: Sorunlar ve çözüm önerileri. Middle East Journal of Refugee Studies, 4(2), 5-23.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023, Ağustos 8). Geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 Gülerce, H., Bozkurt, V. ve Cebeci, A. (2021). Arap dünyasında covid-19 pandemisinin sosyoekonomik etkileri. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi, Şubat2021, rapor 27.
• Gülerce, H. ve Şahin, H. (2022). An analysis of barriers to the education of the tenporary protection in the districts and rural areas of Şanlıurfa Province (Akçakale, Ceylanpınar, Harran, Suruç). Ekin Yayınevi.
• Gülerce, H., Kaçar, F., ve Kablan, H. (2022). Suriyeli sığınmacı çocukların Covid-19 pandemisi sürecinde eğitim hayatında yaşadığı sorunlar. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 10(31), 92-108.
• Günay, E. Yılmaz, M. ve Çapar Parslıoğlu, Ş. (2022). Türkiye’de geçici koruma statüsünde bulunan Suriyelilerin sosyal ve ekonomik durumları: Kahramanmaraş kentsel alanında tanımlayıcı bir araştırma. Karamanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3). 1707-1724.
• Fujii, M.S., Hüttmann, J., Kutscher, N., ve Friedrichs-Liesenkötter, H. (2020) Participation?! Educational Challenges for Young Refugees in Times of the COVID-19 Pandemic. Media Education 11(2): 37-47.
• İngev. (2021). Eğitim önündeki engellerin analizi ve Türkiye’nin okul dışı mülteci çocukların profili. İnsani Gelişme Vakfı.
• Kaya, Ö. (2019). Suriyeli mültecilerin emek piyasasına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Mercan Uzun, E. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Metin, M. Gürbey, S. ve Çevik, A. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 66-89.
• Palaiologou, N., & Prekate, V. (2023). Impact of the Pandemic on Refugee Education in Greece. In Global Migration and Diversity of Educational Experiences in the Global South and North (pp. 109-124). Routledge.
• Saischek, A. (2022). Falling Through the Cracks: Challenges to the Education of Refugee Children During COVID-19. In: Hosli, M.O., Blessing, A., Iacovidou, I. (eds) The Global, Regional and Local Politics of Institutional Responses to COVID-19. Sustainable Development Goals Series. Palgrave Macmillan, Cham.
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144.
• Turan, T. ve Fansa, M. (2021). Göçmen çocukların Türkçe öğreniminde yaşadıkları problemler. Milli Eğitim, 50(1), 11-26.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.