Roles of Nursing and Autonomy

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 3, 66 - 74, 01.12.2012

Seçil Taylan Sultan Alan Selim Kadıoğlu

Öz

Modern nursing has scientific knowledge, profession-specific rules,professional ethical values and professional autonomy. Occupationalactivities carried out in the context of nursing can determine into three categories as her autonomy, according to the physician order andcollaboration with other health professionals. Another approach inclassifying nursing activities is to identify the roles depending on theactions-functions carried out by nurses. Review of the related literature indicates that there are 13 nursing roles according to the actionsfunctions carry out by nurses and each of these roles were examinedin terms of nurses’ being dependent, semi-dependent, and independent. Thus, this study aims at integrating thesetwo approaches as well as identifying in whichrole autonomy which has critical importance innursing, takes place and to some extent

Anahtar Kelimeler

Nursing, autonomy, roles

HEMŞİRELİK ROLLERİ VE ÖZERKLİK

Öz

Modern hemşirelik; bilimsel bilgi içeriğine, mesleğe özgü kurallara,mesleki etik değerlere ve mesleki özerkliğe sahiptir. Hemşirelik bağlamında yürütülen mesleki etkinlikler, karar alma derecesine göre;hemşirenin kendi kararı ile ya da özerk olarak, hekim istemine göreve diğer sağlık profesyonelleri ile işbirliği yapılarak gerçekleştirilenroller şeklinde üçe ayırarak incelenebilir. Hemşirelik etkinliklerini sınıflandırmada benimsenen bir diğer yaklaşım ise rolleri yapılan işlere-işlevlere göre belirlemektir. Literatür araştırması sonucunda, yapılan işlere-işlevlere göre 13 hemşirelik rolü olduğu belirlenmiş ve bunların her birinde hemşirenin bağımsız olma durumu irdelenmiştir.Böylelikle genelde iki yaklaşımın bir biçimde bütünleştirilmesi, özelde ise hemşirelik açısından kritik önem taşıyan özerkliğin hangi roldene ölçüde gerçekleştiğinin saptanması amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, özerklik, roller

Kaynakça

• 1. Ulusoy MF. Hemşirelik mesleği. Ulusoy MF, Görgülü RS, Hemşirelik esasları: Temel kavram, kuram, ilke ve yöntemler. 3. Baskı, Ankara: 72 TDFO, 1997.
• 2. Birol L Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım.9. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık, 2009.
• 3. Perry AG. Fundamentals of Nursing. The client and health care environment: Nursing today. 7th Ed., St. Louis: Mosby Elsevier, 2009.
• 4. Velioğlu P. Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset, 1999.
• 5. T.C Resmi Gazete (2007) “Hemşirelik Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Kanun No: 5634, Sayı: 26510, Ulaşım adresi: http:// www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/27472 .html, (Ulaşım tarihi:02/12/2011).
• 6. Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik eğitiminin felsefesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2(1): 59-62.
• 7. T.C Resmi Gazete Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2011), Sayı;27910, Ulaşım adresi: http://www. turkhemsirelerdernegi.org.tr/hemsirelik-yonetmeligi.aspx (Ulaşım tarihi:11/01/2012).
• 8. Velioğlu P, Babadağ K. Hemşirelik ve gelişimi tarihi. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları,1992.
• 9. Erdal E. Hemşirelikte temel ilke ve uygulamalar. İzmir: Dağaşan Matbaacılık, 1993.
• 10. Hatipoğlu İ, Avcı Y, Öztürk A. Hemşirelik esasları. 2. Baskı, Ankara: Damla Matbaacılık, 1996.
• 11. Çakırcalı E. Hasta bakımı ve tedavisinde temel ilke ve uygulamalar. 3. Baskı, İzmir: Güven-Nobel Tıp Kitapevleri, 2000.
• 12. T.C Resmi Gazete Hemşirelik Yönetmeliği (2010). Sayı: 27515, (internet) Ulaşım adresi: http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/hemsirelik-yonetmeligi.aspx (Ulaşım tarihi: 11/01/2012).
• 13. Ay FA, Ertem Ü, Özcan N, Ören B, Işık R, Sarvan S. Temel hemşirelik: Kavramlar, ilkeler, uygulamalar. 2. Baskı, İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık, 2008.
• 14. Murray M. Fundamentals of nursing. New Jersey: Prentice-Hall, 1976.
• 15. Sundberg CS Fundamentals of nursing. 2nd Ed., Boston: Jones and Bartlett Publishers, 1989.
• 16. Lindeman CA, McAthie M. Fundamentals of contemporary nursing practice. USA: W.B. Saunders Company, 1999.
• 17. Birol L. Hemşirelik süreci. 5. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık, 2002.
• 18. Smith D. Texth of medical-surgical nursing. 4th Ed., Philadelphia: J.B. Lippincott Company, 1980.
• 19. Narrow BW, Buschle KB. Fundamentals of nursing practice. 2nd Ed. New York: A Wiley Medical Publication, 1987.
• 20. Hood LJ, Leddy SK Conceptual bases of professional nursing. 5th Edition, Canada: Wolters Klower Company, 2003.
• 21. Potter PA, Perry AG.Fundamentals of nursing. 6th Ed., St Louis: Elsevier Mosby Company, 2005.
• 22. Lewis SL, Heitkemper MM, Dirksen SF. Medical-surgical nursing. 7th Ed., Philadelphia: J.B. Elsevier Company, 2007.
• 23. Hakreader H, Hogan MA, Thobaben M. Fundamentals of nursing. 3rd Ed., Canada: Saunder Publication, 2007.
• 24. Nursing and Midwifery Council. Standards for Medicines Management 2010; 21-24., (internet), Ulaşım Adresi: http://www.nmcuk.org/Documents/Standards/nmc Standards For Medicines Management Booklet.pdf (Ulaşım tarihi: 11/01/2012).
• 25. Kardadağ S, Taşçı S. Hemşirelik bakımı ve bakımı etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Dergisi 2005; 14: 13-21.
• 26. Davies J. Non-medical prescribing and health visiting. Nurse2Nurse Journal 2005; 4(11): 24- 25.
• 27. Erbay H, Alan S, Kadıoğlu S. A case study from the perspective of medical ethics: Refusal of treatment in an ambulance. Journal of Medical Ethics 2010; 36: 652-655.
• 28. Ardahan M. Hemşirelerin savunuculuk rolü. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 7(2): 23-27.
• 29. Allen G Maximizing nurses’ advocacy role to improve patient outcomes. Association of PeriOperative Registered Nurses Journal 2000; 71(5): 1038-43.
• 30. Tortumluoğlu G. Transkültürel hemşirelik ve kültürel bakım modeli örnekleri. Cumhiuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8(2): 47-57.
• 31. Hales L, Lohan M, Jordan J. It’s another way of standing outside the door supplementary prescribing and doctor-nurse partnerships. Social Theory & Health 2010; 8(2): 210-228.
• 32. Hemingway S.Nurse prescribing for mental health nurses. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing 2003; 10: 230-245.
• 33. Jordan S, Griffiths H. Nurse prescribing developing the evalation agenda. Nursing Standard 2004; 18(29): 40-44.
• 34. Chitty KK. Professional nursing. 2th Ed., Pennsylvania: WB Sounder Company, 1993.
• 35. Akçay H. Hemşirelikte güç ve örgütlenmenin önemi. Türk Hemşireler Dergisi 1998; 48(5): 32.
• 36. Oğuz Y, Tepe OH, Örnek-Büken N, KırımsoyKucur D. Biyoetik Terimleri Sözlüğü . Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu , s.175. 2005.
• 37. Nancarrow S. The impact of intermediate care services on job satisfaction, skills and career development opportunities. Journal of Clinical Nursing 2007; 16: 1222-1229.