Hemodiyaliz Hastalarında Fistül Bakımı ve Mobil Sağlık Uygulamaları

Yıl 2020, , 251 - 259, 30.09.2020

Cevriye Özdemir , Merdiye Şendir

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2020.22

Öz

Son yıllarda sağlık davranışlarına dikkat çekilmekte, bu alanda yapılan çalışma ve yaklaşımların arttığı görülmektedir. Bireyi sağlık davranışında değişikliğe teşvik etmek, yaşam biçimi değişikliği konusunda cesaretlendirmek ve bu konuda önerilen müdahalelerin günlük yaşama entegre edilmesi gibi desteklerinin olması gerekmektedir. Cep telefonları gibi bireylerin düzenli olarak taşıdığı mobil teknolojiler, bireylerin her an yanında olması nedeniyle cesaretlendirmek için etkili bir platform olabilmektedir. Bu nedenle son yıllarda tüm dünyada mobil teknolojiler yükselen bir akım haline gelmiştir. Günümüzde mobil teknolojiler çoğunlukla kronik hastalık yönetimi, yaşlı bakımı, bakıma muhtaç kişilerin ve yataklı tedavi sonrası hasta bireyin uzaktan izlemi gibi konularda sağlık personeli tarafından kullanılmaktadır. Kronik hastalıklar içinde son dönem böbrek yetmezliği tanılı hastaların yaşamlarının her alanında kısıtlamaların olduğu bilinmektedir ve bu nedenle özellikle diyaliz makinasına bağımlı hastalar multidisipliner bir anlayışla ele alınmalıdır. Öz bakım davranışları ve bilgi seviyelerinin verilen eğitimler ve teşvik edici uygulamalar ile iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu makalede, yazarlar tarafından yazılımı yapılmakta ve geliştirilmekte olan “Hemodiyaliz Hastalarında Mobil Sağlık Uygulaması ile Verilen Fistül Bakımı Eğitimi” bu yazılımla ilgili literatür bulunmamakta olup yazılım teknolojileri ile ilgili literatür incelemesine ilişkin bilgi paylaşımı amaçlanmıştır. Üzerinde çalıştığımız projemiz ile son dönem böbrek yetmezliği olan bireylerin kendi sağlık davranışları konusunda daha etkin ve kolay bir şekilde bilgi edineceği öngörülmektedir. Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde bireylerin teknolojiyi kullanma becerisinin gelişmesi, etkin bir eğitim alması planlanmaktadır. Bu bağlamda, hemşirelerin eğitim rollerinde yeni teknolojik akımların kullanımının arttırılması ve hemşirelik uygulamalarının teknolojiye temellendirilmesi önerilmektedir. Yazılımını geliştirmekte olduğumuz uygulamamız ile hemşirelerin bakım ve eğitim hizmetlerinde yazılım benzeri bilişim teknolojilerinin kullanım sıklığını artırarak, hemşirelik uygulamalarının teknoloji ile donatılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, hasta eğitimi, mobil sağlık uygulamaları, arteriyovenöz fistül

Fistula Care and Mobile Health Applications in Hemodialysis Patients

Öz

In recent years, attention has been drawn to health behaviors and it is seen that studies and approaches in this field have increased. They should have support such as encouraging the individual to change their health behavior, encouraging them to change their lifestyle, and integrating the proposed interventions into daily life. Mobile technologies carried by individuals such as mobile phones can be an effective platform to encourage individuals because they are always with them. For this reason, mobile technologies have become an increasing trend all over the world in recent years. Today, mobile technologies are mostly used by medical personnel in subjects such as chronic disease management, elderly care, caregivers, and remote monitoring of the sick individual after inpatient treatment. It is known that there are limitations in all areas of life of patients diagnosed with end-stage renal failure among chronic diseases, and therefore patients especially dependent on dialysis machines should be handled with a multidisciplinary approach. Self-care behaviors and knowledge levels need to be improved through training and encouraging practices. In this article, “Fistula Care Training Given with Mobile Health Application in Hemodialysis Patients”, which is being developed and developed by the authors, is not available for this software, and it is aimed to share information about the literature review of software technologies. With the project we are working on, it is predicted that individuals with end-stage renal insufficiency will learn more effectively and easily about their health behavior. Today, when technology is rapidly developing, it is planned that individuals' ability to use technology will develop and receive an effective education. In this context, it is recommended to increase the use of new technological currents in nursing education roles and to base nursing practices on technology. It is aimed to equip nursing applications with technology by increasing the frequency of use of software-like information technologies in the care and education services of nurses with our application that we are developing software.

Anahtar Kelimeler

Nursing, Patient education, Mobile health applications, Arteriovenous fistula

Kaynakça

• 1. Digital 2019: Global Internet Use Accelerates. https://wearesocial.com/blog/2019/01/digital-2019-global-internet-useaccelerates (Erişim Tarihi: 30.12.2019)
• 2. Worldwide Quarterly Mobile Phone Tracker (IDC). (Worldwide üç aylık cep telefonu izleyici). http://www.idc.com/ getdoc.jsp?containerId=IDC_P8397 (Erişim Tarihi: 30.12.2019)
• 3. Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2016; 15(1): 69-74.
• 4. Ertek S. Endokrinolojide Tele-Sağlık ve Tele-Tıp Uygulamaları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 2(3): 126-130.
• 5. Öney Doğanyiğit S. (2014). Sağlık Hizmetleri İletişiminde Mobil Sağlık: “Adımsayar” Uygulaması Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorgu SonucYeni.jsp
• 6. Mather C, Cummings E, Allen P. Nurses' Use of Mobile Devices to Access Information in Health Care Environments in Australia: A Survey of Undergraduate Students. JMIR Mhealth Uhealth 2014; 2(4): e56. doi:10.2196/mhealth.3467
• 7. Moorhead S, Hazlett D, Harrison L, Carroll J, Irwin A et al. A New Dimension of Health Care: Systematic Review of the Uses, Benefits, and Limitations of Social Media for Health Communication. J Med Internet Res 2013; 15(4): e85.
• 8. Rolls K, Hansen M, Jackson D, Elliott D. How Health Care Professionals Use Social Media to Create Virtual Communities: An Integrative Review. Journal of Medical Internet Research 2016; 18(6): e166.
• 9. Laranjo L, Arguel A, Neves A, Gallagher A, Kaplan R et al. The Influence of Social Networking Sites on Health Behavior Change: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Am Med Inform Assoc 2014; 22(1): 243-56.
• 10. Bahia L, Araujo D, Schaan B, Dib S, Negrato C et al. The costs of type 2 diabetes mellitus outpatient care in the Brazilian public health system. Value Health 2011; 14(5): 137-40.
• 11. Alemdar H, Çınar Pakyüz S. Hemodiyaliz Hastalarında Öz Bakım Gücünün Yaşam Kalitesine Etkisinin Değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015; 10(2): 19-30.
• 12. Ovayolu N, Üriner Sistem Hastalıkları ve Hemşirelik Yönetimi. İçinde: N. Ovayolu, & Ö. Ovayolu, Temel İç Hastalıkları Hemşireliği ve Farklı Boyutlarıyla Kronik Hastalıklar Kitabı, Adana, Nobel Tıp Kitabevi; 2016:373-378.
• 13. Yang MM, Zhao HH, Ding XQ, Zhu GH., Yang ZH et al. Self-Care Behavior of Hemodialysis Patients With Arteriovenous Fistula in China: A Multicenter, Cross-Sectional Study. Ther Apher Dial 2019; 23(2): 167-172.
• 14. Sungur G, Tekinsoy P, Ceyhan Ö, Taşçı S, Şahin S et al. Hemodiyaliz Hastalarının Evde Bakım Gereksinimleri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2009; 6(1-2): 17-21.
• 15. Lourine Severo O, Dóris Firmino R, Nelma Caires Q. Life style, perceived control and quality of life: a study with the aged population of Patos de Minas-MG. Estud pesqui psicol 2012; 12(2): 416-430.
• 16. Kahn J, Yang J, Kahn J. 'Mobile' health needs and opportunities in developing countries. Health Aff (Millwood) 2010; 29(2): 252-8.
• 17. Accountability Commission for health of women and children. World Health Organization. https://www.who.int/ topics/millennium_development_goals/accountability_commission/en/ (Erişim tarihi: 19.12.2019)
• 18. Vecchione, Anthony. Health-Monitoring Devices Market Outpaces Telehealth. InformationWeek. https://www.informationweek.com/mobile/health-monitoring-devices-market-outpaces-telehealth/d/d-id/1104636 (Erişim tarihi: 15.01.2020)
• 19. Krishna S, Austin Boren S, Balas E. Healthcare via cell phones: a systematic review. Telemed J E Health 2009; 15(3): 231-40.
• 20. Shemesh T, Barnoy S. Assessment of the Intention to Use Mobile Health Applications Using a Technology Acceptance Model in an Israeli Adult Population. Telemed J E Health 2020 doi:10.1089/tmj.2019.0144
• 21. Riley W, Rivera D, Atienza A, Nilsen W, Allison, S et al. Health behavior models in the age of mobile interventions: are our theories up to the task? Transl Behav Med 2011; 1(1): 53-71.
• 22. Dolan B. Timeline: The iPhone as medical tool. Mobihealthnews. https://www.mobihealthnews.com/2580/timeline-theiphone-as-medical-tool (Erişim tarihi: 19.12.2019)
• 23. Elliott T, Shih J, Dinakar C, Portnoy J, Fineman S. American College of Allergy, Asthma & Immunology Position Paper on the Use of Telemedicine for Allergists. Ann Allergy Asthma Immunol 2017; 119(6): 512-517.
• 24. Burns M, Begale M, Duffecy J, Gergle D, Karr C et al. Harnessing context sensing to develop a mobile intervention for depression. J Med Internet Res 2011; 13(3): e55.
• 25. Bellin M, Dicianno B, Osteen P, Dosa N, Aparicio E et al, Family satisfaction, pain, and quality-of-life in emerging adults with spina bifida: a longitudinal analysis. Am J Phys Med Rehabil 2013; 92(8): 641-55.
• 26. Dicianno B, Lovelace J, Peele P, Fassinger C, Houck P et al. Effectiveness of a Wellness Program for Individuals With Spina Bifida and Spinal Cord Injury Within an Integrated Delivery System. Arch Phys Med Rehabil 2016; 97(11): 1969- 1978.
• 27. Turner J, Larsen M, Tarassenko L, Neil A, Farmer A. Implementation of telehealth support for patients with type 2 diabetes using insulin treatment: an exploratory study. Inform Prim Care 2009; 17(1): 47-53.
• 28. Jongh T, Gurol‐Urganci I, Vodopivec‐Jamsek V, Car J, Atun R. Mobile phone messaging for facilitating self‐management of long‐term illnesses. Cochrane Database Syst Rev 2012; 12(12): CD007459. doi:10.1002/14651858.CD007459.pub2
• 29. Whitehead L, Seaton P. The Effectiveness of Self-Management Mobile Phone and Tablet Apps in Long-term Condition Management: A Systematic Review. J Med Internet Res 2016; 187(5): e97.
• 30. Akpolat T, Utaş C. Hemodiyaliz Hekimi El Kitabı. Kayseri: Türk Nefroloji Derneği Yayın Organı İkinci Baskı, Anodolu Yayıncılık; 2001. s. 5-11.
• 31. Türkiye 2018 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu, 2019 http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/REGISTRY_2018.pdf (Erişim tarihi: 12.01.2020)
• 32. Türk Nefroloji Derneği 2017 Yılı Türk Böbrek Kayıt Sistemi Raporu. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/TND2017-Kayit-Sistemi-Verileri.pdf (Erişim tarihi: 12.12.2019)
• 33. Durmaz Akyol A. Hemodiyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2016; 11(1): 17-33.
• 34. Position Statement on Transforming Nursing Practice through Technology & Informatics. Healthcare Information and Management Systems Society (HIMMS). https://www.himss.org/sites/hde/files/d7/HIMSSorg/handouts/ HIMSSNIPositionStatementMonographReport.pdf. (Erişim tarihi: 29.12.2019)
• 35. Cassano C. The Right Balance–Technology and Patient Care. Healthcare Information and Management Systems Society (HIMMS). https://www.himss.org/resources/right-balance-technology-and-patient-care (Erişim tarihi: 19.12.2019).
• 36. Darvish A, Salsali M. A Revıew On Informatıon Technology Development And The Necessıty Of Nursıng Informatıcs Specıalty. 4th International Technology, Education and Development Conference, 2010; s. 3320-3324).
• 37. Elkind E. Why information systems are helpful to nursing. Pa Nurse 2009; 64(1): 24-5.
• 38. Alligood M. Nursing theorists & their work (8th) St. Louis: MO: Mosby. 2014: s: 240-258.
• 39. Shinners J, Graebe J. Continuing Education as a Core Component of Nursing Professional Development. J Contin Educ Nurs 2020; 51(1): 6-8. 40.
• 40. Uğur, A. Bilişimin Türkçeleşmesi. https://saglikbilisimdernegi.org/tr/bilisimin-turkcelesmesi/ (Erişim tarihi: 01.03.2020)