İdrar Yolu Enfeksiyonu Takipli Hasta ve Ebeveynlerinin Hastalıkları ile İlgili Verilen Sağlık Eğitimi Öncesi ve Sonrası Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Karşılaştırılması

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2, 49 - 58, 31.07.2017

Meltem Bozkurt Sema Akman Atilla Gemici Elif Çomak Mustafa Koyun

Öz

Amaç: Bu çalışma Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim

Dalı polikliniğine Mart-Ağustos 2016 tarihleri arasında tekrarlayan idrar yolu

enfeksiyonu nedeni ile başvuran çocuk hastalar ile birlikte ailelerine verilen sağlık

eğitiminin, öncesi ve sonrası çocuk ve ebeveynlerin bilgi, tutum ve davranışlarına

etkisinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır.

Metod: Çalışmaya, çocuk Nefroloji polikliniğinde tekrarlayan İYE saptanan,

ürolojik anomalisi olmayan hastalar gönüllülük esasına göre dahil edildi. Tüm

çocuklara ve ailelerine eğitim öncesi ve sonrasında idrar yolu enfeksiyonu

belirtilerini, nedenlerini, korunma yollarını ve doğru idrar kültür örneği alınması

hakkındaki bilgilerini değerlendirmeye yönelik çoktan seçmeli ve birden fazla

seçeneği olan, tamamı kapalı uçlu soru içeren 10 sorudan oluşan anket uygulandı.

Tüm çocuklara ve ailelerine araştırmacı tarafından uzman görüşü alınarak

hazırlanan eğitim rehberi doğrultusunda, idrar yolu enfeksiyonunu tanıma ve

korunma yolları hakkında eğitim verildi.

Bulgular: Araştırmaya dahil edilen 23 hastanın tamamı kız, yaş ortalaması 8.2

1±2.93 yıldı. On katılımcı (%43.5) lise mezunuydu.Eğitim sonrasında idrar yolu

enfeksiyonunu tanıma, belirtilerini anlama ve korunma konusunda bilgi sahibi

olma oranlarının belirgin arttığı görüldü. Eğitim öncesi dönemde sadece 7 kişi

(%30.4) klozet kullanan çocukların ayaklarının yere değmesi gerektiğini bilirken,

eğitim sonrası 23 hastanın tamamı biliyordu. Doğru idrar kültür alınmasını eğitim

öncesi 14 kişi bilirken eğitim sonrası hepsi biliyordu.İYE den korunmak için

tuvalet sonrası temizliğin önden arkaya doğru yıkayarak ve kurulayarak yapılması

gerektiğini eğitim öncesi 18 kişi (%78,3) doğru yanıtlarken, eğitim sonrası 23

(%100) kişi doğru yanıtladı. Kabızlığın idrar yolu enfeksiyonu nedeni olduğunu

eğitim öncesi 5 kişi (%21.6) bilirken eğitim sonrası 23 kişi (%100) biliyordu.

Çişini uzun süre yapmayıp tutmanın idrar yolu enfeksiyonu nedeni olduğunu

eğitim öncesi 14 kişi (%60.2) bilirken, eğitim sonrası 23 kişi (%100) biliyordu.

Sonuç: Tekrarlayan İYE tanısı ile poliklinik izleminde olan hastalara poliklinik

muayene şartlarında bilgilendirme yapılmasına rağmen, ailelerin idrar yolu

enfeksiyonu belirtilerini tanıma, enfeksiyondan korunma konularındaki bilgi,

tutum ve davranışlarının yetersiz olduğu görüldü. Sağlık eğitimi ile bu konudaki

bilgi, tutum ve davranışlar olumlu yönde değiştirilebilir. Özellikle bu tür hastaların

takip ve tedavisinin yapıldığı kliniklerde ve polikliniklerde hasta eğitimi

sürekli olmalı, eğitim hemşireliğinin oluşturulmasına ve yaygınlaştırılmasına

önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

İdrar yolu enfeksiyonu, eğitim, hemşire

Kaynakça

• 1. Hasanoğlu E, Darendeliler F, Bideci A, Kutluk T, Bakkaloğlu S, Düşünsel R, Soylu A, Balat. Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonlarının Tanı Ve Tedavisi. Türkiye Milli Pediatri Derneği Çocuk Nefroloji Derneği Ortak Kılavuzu (13). Aralık 2014,url: http://millipediatri.org.tr/Uploads/EditorImages/files/kilavuz-13.pdf (erişim tarihi 10.01.2017).
• 2. Hodson EM, Craig JC. Urinary tract infections. In: Pediatric Nephrology (7th edn), Avner ED, Harmon WE, Niaudet P, Yoshikawa N, Emma F, Goldstein SL (eds). Springer-Verlag, Berlin Heidelberg 2016, Ss696-1710.
• 3. Subcommittee on Urinary Tract Infection, Steering Committee on Quality Improvement and Management, Roberts KB.Urinary tract infection: clinical practice guideline for the diagnosis and management of the initial UTI in febrile infants and children 2 to 24 months. Pediatrics. 2011;128:595-610.
• 4. Görgen Ö. Genel Bir Bakış: Çocukluk Çağı İdrar Yolları Enfeksiyonu. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2016, Temmuz - Aralık 2. Sayı, sayfa (50-64) Neyzi O, Ertuğrul T. Pediatri (3. baskı) Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul. 2002;18:1203-1208
• 5. Türkiye 2015 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu, url: http://www.tsn.org.tr/ folders/file/2015_REGISTRY_kontrol_v2.pdf (erişim tarihi 26.12.2016).
• 6. Nebigil I, Tümer N.Asymptomatic urinary tract infection in childhood. Eur J Pediatr. 1992;151:308-309.
• 7. NICE Clinical Guidelines. Urinary tract infection in under 16s: diagnosis and management, May 23, 2014, url: https://www.nice.org.uk/guidance/cg54 (erişim tarihi 18.12 2016).
• 8. Özçakar ZB, Yalçınkaya F. İdrar yolu enfeksiyonları. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi. 2007; 3:99-104.
• 9. Kayaba H, Tamuta H, Kitajima S, Fujiwara Y, Kato T. Analysis of shape and retractibility of the prepuce in 603 Japanese boys. J Urol.1996;156:1813-5.
• 10. Romańczuk W, Korczawski R. Chronic constipation: a cause of recurrent urinary tract infections. Turk J Pediatr. 1993;35:181-8.
• 11. Kasırga E, Akil I, Yilmaz O, Polat M, Gözmen S, Egemen A, Evaluation of voiding dysfunctions in children with chronic functional constipation, Turk J Pediatr. 2006;48:340-343.
• 12. Birsel Canan Demirbağ ve ark. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi-2011-2: 1-10.
• 13. Hacımustafaoğlu M. Çocuklarda üriner sistem enfeksiyonları. J Pediatr Inf, 2011; 5 (Suppl. 1): 258-263.
• 14. Bodur S, Filiz E. 7-12 yaş çocuklarda piyüri sıklığının demografik özellikler, geçirilmiş üriner enfeksiyon ve okul tuvaletini kullanma ile ilişkisi. Genel Tıp Derg, 2011;21: 51-56.
• 15. Lundblad, B., Berg, M., Hellström, A.L. Perceptions of school toilet as a cause for irregular toilet habits among school children aged 6 to 16 years. Journal of School Health,2005;75: 125-128.
• 16. Bacius V, Verrier-Jones K. Urinary tract infection. In: Cochat P (ed). European Society for Pediatric Nephrology Handbook. Medcom, Lyon 2002: 153-57.
• 17. Vyas S, Sharma P, Srivastava K, Ved SV and friends. Role of Behavioural Risk Factors in Symptoms Related to UTI Among Nursing Students. J Clin Diagn Res. 2016 Sep. 2015; 9(9):LC15-8.
• 18. Babadağ K ve Aştı T. A. Hemşirelik Esasları Uygulama Rehberi. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık. 2011; 126-128, 202-207, 272-282.