Diyaliz Hastalarının Beslenmesinde Davranış Değişikliği

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 29 - 35, 31.01.2017

Eylem Topbaş

Öz

Beslenme eğitiminde sıkça karşılaşılan sorunlardan birisi verilen eğitimin davranışa

dönüşememesidir. Diyaliz hastaları hem yeni tedavi modeline hem de yeni yaşam

biçimine uyum sağlamak zorundadır. Ayrıca diyetlerinde birçok kısıtlama ile de karşı

karşıya kalmaktadır. Bu durum onların beslenme eğitimine uyumunu güçleştirmektedir.

Eğitimi veren kişilerin ise, eğitim yöntemini yeniden gözden geçirmesini,

davranış değişikliği sağlayan modellerin farkında olmasını gerekli kılmaktadır. Bu

nedenle, bu derlemede beslenme eğitiminde davranış değişikliği nasıl sağlanır ve

kullanılan davranış değişikliği modelleri nelerdir, kanıtlar çerçevesinde incelenmesi

amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Diyaliz, Diyaliz Hastası, Beslenme Eğitimi, Davranış değişikliği modelleri

Kaynakça

• 1. http://tdk.org.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.563e2193b0aa49.85753937 Erişim Tarihi: 24.10.2015.
• 2. Merdol TK: Beslenme eğitimi ve danışmanlığı: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Yayınları. Ankara: Klasmat Matbaacılık; 2008. s.16. 3. Topbaş E, Kavalalı T, Öztürk F, Can S, Dedekoç Ş, Sapcı Y. The impact of controlled fluid and salt intake training in hemodialysis patients. Journal of Renal Care 2015;41 (4):247–252.
• 4. Barışkın E, Yüksel M, Ertem M, Aslan S, Güriz O, Çakır B ve ark. Birinci basamak hekimler için obezite ile mücadele el kitabı. In: Barışkın E, Ersoy G, Görpelioğlu S, Karaoğlu S, Kılıç G, Köksal G ve ark. eds. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı Yayınları. Ankara: Anıl Matbaacılık; 2013. s.46-47.
• 5. Spahn JM, Reeves RS, Keim RS, Laquatra I, Kellogg M, Jortberg B, et al. State of the evidence regarding behavior change theories and strategies in nutrition counseling to facilitate, health and food behavior change. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics 2010; 110(6):879-891.
• 6. Obezitede davranış değişikliği tedavisi. http://obezite.fatih.edu.tr/obezitede-davranis-degisikligi-tedavisi/. Erişim Tarihi: 24.10.2015.
• 7. Mercanlıgil SM. Şismanlığın tedavi yöntemleri doğrular ve yanlışlar. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Yayınları. Ankara: Klasmat Matbaacılık; 2008. s.9.
• 8. Milas NC, Nowalk MP, Akpee L, Castaldo L, Coyne T, Doroshenko L, et al. Factors associated with adherence to the dietary protein intervention in the modification of diet in renal disease study. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 1995;95(11):1295-1300.
• 9. Jeffery RW, Wing RR. Long-term effects of interventions for weight loss using food provision and monetary incentives. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1995;63(5):793-796.
• 10. Paul-Ebhohimhen V, Avenell A. Systematic review of the use of financial incentives in treatments for obesity and overweight. Obes Rev 2007;9(4):1-13.
• 11. Reese PP, Mussell A, Potluri V, Yekta Z, Levsky S, Bellamy S, et al. A pilot randomized trial of financial ıncentives or coaching to lower serum phosphorus in dialysis patients. Journal of Renal Nutrition. 2015;25(6):510-517.
• 12. Glasgow RE, Toobert DJ, Barrera M, Strycker LA. Assessment of problem-solving: A key to successful diabetes selfmanagement.Journal of Behavioral Medicine. 2004;27(5):477-490.
• 13. Perri MG, Nezu Am, McKelvey WF, Shermer RL, Renjilian DA, Viegener BJ. Relapse prevention training and problemsolving therapy in the long-term management of obesity. Journal of Consulting and Clinical Psychology 2001;69(4):722- 726.
• 14. Wing RR, Jeffery RW. Benefits of recruiting participants with friends and increasing social support for weight loss and maintenance. Journal of consulting and clinical psychology1999;67(1):132-138.
• 15. Wing RR, Marcus MD, Epstein LH, Jawad A. A ”family-based” approach to the treatment of obese type II diabetic patients. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1991;59(1):156-162.
• 16. Toobert DJ, Glasgow RE, Strycker LA, Barrera M, Ritzwoller DP, Weidner G. Long-term effects of the Mediterranean lifestyle program: A randomized clinical trial for postmenopausal women with type 2 diabetes. The International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2007;4(1):1-12.
• 17. Barrera M, Toobert D, Angell K, Glasgow R, Mackinnon D. Social support and social-ecological resources as mediators of lifestyle intervention effects for type 2 diabetes. Journal of Health Psychology. 2006;11(3):483- 495.
• 18. Estabrooks PA, Nelson CC, Xu S, King D, Bayliss EA, Gaglio B, et al. The frequency and behavioral outcomes of goal choices in the self-management of diabetes. The Diabetes Educator.2005;31(3):391-400.
• 19. Gucciardi E, De Melo M, Lee R, Grace S. Assessment of two culturally competent diabetes education methods: Individual versus individual plus group education in Canadian Portuguese adults with type 2 diabetes. Ethnicity and Health 2007;12(2):163-187.
• 20. Renjilian DA, Nezu A, Shermer RL, Perri MG, McKelvey WF, Anton SD. Individual versus group therapy for obesity: Effects of matching participants to their treatment preferences. Journal of Consulting And Clinical Psychology.2001;69(4):717-721.
• 21. Karavetiana M, Vriesa N, Elzeinb H, Rizka R, Bechwaty F. Effect of behavioral stage-based nutrition education on management of osteodystrophy among hemodialysis patients, Lebanon. Patient Education and Counseling. 2015;98(9):1116–1122.
• 22. Shailendranath B, Ushadevi C, Prashant G, Kedlaya. Impact of knowledge, attitude and behavior among maintenance hemodialysis patients for adherence to dietary regimen – A single centre experience. International Journal of Humanities and Social Science 2014;4(12):257-262.