Diyaliz Merkezleri Hakkındaki Yönetmeliklerde Değişen İnsan Kaynakları Standartlarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 43 - 48, 31.01.2017

Adem Sezen

Öz

Giriş: Diyaliz merkezleri hakkındaki yönetmelikte; diyaliz merkezinde ruhsata esas

çalışacak personel sayılarına, personelin eğitim, sertifika sınavı, iş ve görev tanımlarına

kadar geniş bilgiler yer almaktadır. Türkiye’de ilk diyaliz yönetmenliği 1993

yılında çıkarılmış ve günümüze kadar sırasıyla 1998-2005 ve 2010 yıllarında yeniden

düzenlenerek yayınlanmıştır. Bu yönetmeliklerde değişik zamanlarda nitelikli personel

ihtiyacına göre ek maddeler de eklenerek değişiklikler yapılmıştır.

Amaç: Türkiye'de ilk olarak yayınlanan diyaliz merkezleri hakkındaki yönetmelikten

günümüze kadar gelen insan kaynakları yönetimini tespit edip, çözüm önerileri sunmak.

Yöntem: Ülkede çıkarılmış tüm diyaliz merkezleri hakkındaki yönetmelikler doğrultusunda,

resmi kurumların kamuoyu ile paylaştığı verilerinin yorumlanması

Bulgular: Bütün yönetmelikler de hemodiyalizde çalışacak zorunlu sağlık personeli

olarak; sertifikalı uzman doktor, diyaliz sorumlu hekimi ve hekim dışı sağlık personeli

tanımlanmıştır. En ciddi değişiklik hekim dışı sağlık personelinde gözlenmiştir.1993-

1998 yönetmeliklerinde sertifika almaya hak kazanmış hemşire, ebe, sağlık memuru

çalışabilir iken, 2005 yönetmenliğinde sertifikalı hemşire, sertifikalı acil tıp teknisyeni,

diyaliz teknikeri çalışabilir denilmiştir. Sertifikalı uzman hekim, diyaliz sorumlu

hekimi ve sertifikalı hekim dışı sağlık personellerinin sertifika eğitim ve resertifikasyonu

hakkında defaten değişiklikler olmuştur. Diyaliz merkez sayılarının, diyaliz cihaz

sayılarının ve hasta sayısının artışına paralel olarak nitelikli hekim dışı personel

ihtiyacını karşılamak için üniversitelerde 2010 yılından itibaren diyaliz bölümleri

açılarak diyaliz teknikeri yetiştirilmeye başlanmıştır.

Sonuç ve Tartışma: Bugün itibarı ile mevcut hasta, diyaliz cihaz sayısı ve diyaliz

merkezi sayısından çok fazla diyaliz teknikeri yetiştirilmektedir. Kamuda ve özel

sektörde diyaliz merkezlerinde ya da ünitelerinde çalışacak sertifikalı hekim bulunmaktadır.

Dört kez yeniden çıkarılan diyaliz merkezleri hakkındaki yönetmelik ve

arada yayınlanan ek maddelere rağmen diyaliz merkezleri ve ünitelerinde çalışacak

ruhsata esas sağlık personeli planlamasında ve yönetiminde yetersizlikler mevcuttur.

Bu sebepten dolayı insan kaynakları yönetimi açısından beşinci bir diyaliz

yönetmeliğine ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Diyaliz yönetmeliği, diyaliz teknikeri, hekim dışı sağlık personeli, sertifikalı hekim, sertifikalı hemşire

Kaynakça

• 1. Diyaliz merkezleri hakkında yönetmelik, 1993-1998-2005 http://www.anayasa.gen.tr/yonetmelik-liste-tam.htm
• 2. 2010 Diyaliz Merkezleri Hakkındaki Yönetmelik (www.saglık.gov
• 3. Sağlık Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımları. www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14-1.pdf www.resmigazete.gov.tr/eskiler/HYPERLINK
• 4. 2023 yılı Sağlık İş Gücü Hedefleri ve Sağlık Eğitimi, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 958 ISBN: 978-975-590-516-7 (S:1,30-33,99)
• 5. ÖSYM, Yükseköğretim İstatistikleri (2012) http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/ 2012/OSYS/ 2012OSYSKONT KILAVUZ.pdf
• 6. ÖSYM, Yükseköğretim İstatistikleri (2013) http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/ 2013/OSYS/2013OSYSEK YERLESTIRMEKILAVUZU25.09.2013.pdf
• 7. ÖSYM, Yükseköğretim İstatistikleri (2014) http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2014/OSYS/yerlestirme/2014- %C3%96SYS-TABLO3A-EnKucukPuanlar23072014.pdf
• 8. ÖSYM, Yükseköğretim İstatistikleri (2015) http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2015/OSYS/2015-OSYSKONT KILAVUZU01072015.pdf
• 9. ÖSYM, Yükseköğretim İstatistikleri (2016) http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2016/OSYS/2016-OSYSKonten Kilavuzu27062016.pdf
• 10. Erek, E., Serdengeçti K, Süleymanlar G. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2001. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2002. s.1 http://www.tsn.org.tr/folders/file/registry_2001.pdf
• 11. Erek, E., Serdengeçti K, Süleymanlar G. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2002. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2003. s.1 http://www.tsn.org.tr/folders/file/registry_2002.pdf
• 12. Erek, E., Serdengeçti K, Süleymanlar G. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2003. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2004. s.1http://www.tsn.org.tr/ folders/file/Registry_ 2003_Tr_Eng.pdf
• 13. Erek, E., Serdengeçti K, Süleymanlar G.(2004) Registry of the Nephrology, Dıalysıs and Transplantatıon İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2005. s.2 http://www.tsn.org.tr/folders/file/TND%20Registry%202004.pdf
• 14. Erek, E., Serdengeçti, K. Altiparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon,Türk Nefroloji Derneği Raporu 2005. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2006. s.2. http://www.tsn.org.tr/folders/ file/Registry_2005_Eng_tr.pdf
• 15. Erek, E., Süleymanlar, G., Serdengeçti, K. Altiparmak M.R,Sifil A, Seyahi N . Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2006. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2007. s.2. http://www.tsn.org.tr/folders/file/Registry_2006_Eng_tr.pdf
• 16. Erek, E., Süleymanlar, G., Serdengeçti, K. Altiparmak M.R, Seyahi N,Sifil A. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon,Türk Nefroloji Derneği Raporu 2007. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2008. s.2
• 17. Serdengeçti K, Süleymanlar G, Altiparmak M, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2008. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2009. s.2
• 18. Serdengeçti K, Süleymanlar G, Altiparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2009. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2010. s.2
• 19. Serdengeçti K, Süleymanlar G, Altiparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2010. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2011. s.1
• 20. Süleymanlar G, Altıparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, Türk Nefroloji Derneği Raporu 2011. İstanbul: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2012. s.1
• 21. Süleymanlar G, Altıparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu 2012. Ankara: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2013. s.1-2.
• 22. Süleymanlar G, Altıparmak M.R, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu 2013. Ankara: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2014. s.2
• 23. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu 2014. Ankara: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2015. s.2
• 24. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Ortak Raporu 2015. Ankara: Türk Nefroloji Derneği Yayınları; 2016. s.1-6 ,70
• 25. Yılmaz B. Özel diyaliz merkezlerinin sorunları. 32.Ulusal Nefroloji, Hipertansiyon, Diyaliz ve Transplantasyon kongresi dernek sunumları, http://www.tsn.org.tr/icerik.php?gid=155
• 26. Sezen A. Diyaliz hekimlerinin sorunları, 32.Ulusal Nefroloji, Hipertansiyon, Diyaliz ve Transplantasyon kongresi dernek sunumları http://www.tsn.org.tr/icerik.php?gid=155