Hemodiyaliz Hastalarının Umutsuzluk Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 1, 9 - 16, 31.01.2016

Derya Başaran Özlem Şahin Altun Fatma Kaban Tevfik Ecder

Öz

Amaç: Bu araĢtırma hemodiyaliz hastalarının umutsuzluk düzeylerini ve bunları etkileyen faktör-leri belirlemek amacıyla tanımlayıcı nitelikte yapıl-dı.

Gereç ve Yöntemler: AraĢtırmanın evrenini Amasya Özel Diyaliz Merkezi ve Merzifon Özel Diyaliz Merkezi‟nde 2 Aralık 2013 – 5 Ocak 2014 tarihleri arasında tedavi gören 150 hasta oluĢturur-ken, örneklemini ise 18 yaĢ ve üzerinde olan, özel diyaliz merkezlerinde düzenli hemodiyaliz tedavisi gören, herhangi bir psikiyatrik rahatsızlığı bulunma-yan, iyi iletiĢim kurabilen ve gönüllü katılmak iste-yen 123 hasta oluĢturdu. Veriler, hastaların sosyode-mografik ve hastalıkla ilgili özelliklerini belirleyen kiĢisel bilgi formu ve Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) ile toplandı. Değerlendirmede, yüzdelik, arit-metik ortalama, standart sapma, t testi, One Way Anova, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanıldı.

Bulgular: AraĢtırmaya katılan hastaların % 72.4‟ünün 55 yaĢının üstünde, %59.3‟ünün erkek, % 78.9‟unun ise evli olduğu belirlendi. Hastaların BUÖ puan ortalaması 12.76 ± 3.04 bulundu. Hasta-ların yaĢ, cinsiyet, eğitim durumları ile umutsuzluk düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulundu (p<0.05).

Sonuç: AraĢtırma sonucunda diyaliz hastalarının umutsuzluk düzeylerinin ortalamanın üzerinde oldu-ğu saptandı.

Anahtar Kelimeler

Kronik Böbrek Hastalığı, Hemodiyaliz, Umutsuzluk

Kaynakça

• 1.Karakoç A, Olgun N. HemĢirelik hizmetleri-nin hemodiyaliz hastalarının doyumu üzerine etkisi. HemĢirelik Forumu 2001; 6(4):53-59.
• 2. Süleymanlar G, Altınparmak MA, Seyahi N, Trabulus S. Türkiye‟de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon. Registry. Türk Nefroloji Derneği Yayınları 2013; Ankara.
• 3. Okanlı A, Erdem N, Yılmaz EK. Hemodiya-liz hastalarında duygu kontrolü ve etkileyen faktörleri. Anatolian Journal of Psychiatry 2008; 9:156-161.
• 4. ġentürk A, Levent BA, Tamam L. “Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmez-liği olan hastalarda psikopatoloji. http//lokman.cu.edu.tr/psychiatry/ EGITIM/mak/2000_mak_diyalizpsiko. 1998 htm. EriĢim tarihi: 06.01.2006.
• 5. Tsay SL, Healstead M. Self-care, self-efficacy, depression and quality of life among patients receiving hemodialysis in Taiwan. Int J Nurs Stud 2002; 39(3): 245-25.
• 6. TDK. http://www.tdk.gov.tr/TR/SozBul Eri-Ģim tarihi: 13.06.2007
• 7. American Nurses Association (ANA). Ame-rican Nurses Association: Standards of Cli-nical Nursing Practice, 2 nd ed. Washington, DC. American Nurses Publishing;1998.
• 8. Doğan S, Kelleci M. Fiziksel hastalık nedeni ile hastanede yatan bireylerin bazı tanı grup-larına göre umutsuzluk düzeyleri. Ġstanbul Üniversitesi F.N.H.Y.O Dergisi 2004; 13(52): 23-37.
• 9. Özer F, Beydağ D, Cengiz ġ, Kiper S. He-modiyalize giren hastaların umutsuzluk dü-zeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009; 4:10.
• 10. Öngider N. Kronik Fiziksel Hastalığı Olan KiĢilerde Umutsuzluk Ve YaĢamı Sürdürme Nedenlerinin Ġncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi; Sosyal Bilimler Enti-tüsü 1997, Ġzmir.
• 11. Bayramova N, Karadakovan A. Kronik has-talığı olan bireylerin umutsuzluk durumları-nın incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hem-Ģirelik Y.H.O. Dergisi 2004; 7(2):39-47.
• 12. Acaray A, Pınar R. Kronik hemodiyaliz has-talarının yaĢam kalitesinin değerlendirilmesi. C.Ü. HemĢirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8(1):1-11.
• 13. Erdem N, Karabulutlu E, Okanlı A, Tan M. Hemodiyaliz hastalarında umutsuzluk ve yaĢam doyumu. Uluslararası Ġnsan Bilimleri Dergisi 2004; 2-14.
• 14. Durak A, Palabıyıkoğlu R. Beck Umutsuz-luk Ölçeği (BUÖ) geçerlilik ve güvenirlilik çalıĢması. Türk Psikoloji Dergisi 1994; 9(31):1-11.
• 15. Biçer S, Bayat M. Diyaliz tedavisi alan bi-reylerin umut-umutsuzluk ve sosyal destek düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2012; 7:19.
• 16. Tan M ,Okanlı A, Karabulutlu E, Erdem N. Hemodiyaliz hastalarında sosyal destek ve umutsuzluk arasındaki iliĢkinin değerlendi-rilmesi. Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 2(8):32-39.
• 17. ġahin S. Diyaliz tedavisi alan bireylerin umut-umutsuzluk ve sosyal destek düzeyleri. Sağlık Bilimleri Dergisi 2007; 16(3):1-32.
• 18. Çelik H, Acar T. Kronik hemodiyaliz hasta-larında depresyon ve anksiyete düzeylerinin çeĢitli değiĢkenlere göre incelenmesi. Fırat Tıp Dergisi 2007; 12(1):23-27.