Hemodiyaliz Hastalarının Sıvı Kısıtlamasına Uyumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 1, 34 - 42, 31.01.2016

Selçuk Balım Sezgi Çınar Pakyüz

Öz

Bu çalıĢma; hemodiyaliz hastalarının sıvı kısıtlamasına uyumlarını değerlendirmek ama-cıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. ÇalıĢma, Bur-sa ilindeki üç özel diyaliz merkezinde kronik hemodiyaliz tedavisi alan 224 hasta (110 kadın ve 114 erkek) ile gerçekleĢtirildi. ÇalıĢma veri-leri hemodiyaliz hastalarının sıvı kısıtlaması hakkında bilgi, davranıĢ ve tutumlarını ölçmek amacıyla geliĢtirilen Hemodiyaliz Hastalarında Sıvı Kontrol Ölçeği (HHSKÖ) ve Hasta Tanı-lama Formu kullanılarak toplandı. Hemodiya-liz hastalarında HHSKÖ puan ortalaması 43.88±4.83, bilgi alt boyut puanı 8.95±1.81, davranıĢ alt boyut puanı 22.34±3.64 ve tutum alt boyut puanı 12.57±2.66 bulundu. YaĢ, cin-siyet, medeni durum ve öğrenim durumuna göre HHSKÖ puanlarında anlamlı fark bulun-madı. YaĢ arttıkça sıvı kısıtlaması hakkındaki bilgi puanlarının arttığı, tutum puanı arttıkça interdiyalitik sıvı alımının arttığı, HHSKÖ pu-anı arttıkça interdiyalitik sıvı alımının azaldığı saptandı. Sonuç olarak; hemodiyaliz hastaları-na sıvı kısıtlaması hakkında düzenli eğitim verilmesi ve uygulamalarının değerlendirilme-si, genç hastaların daha yakından takip edilme-si önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, sıvı kontrolü, uyum, interdiyalitik sıvı alımı.

Kaynakça

• 1. Süleymanlar G, AteĢ K, Seyahi N. Türki-ye‟de Nefroloji, Diyaliz Ve Transplantasyon Regıstry 2015. Türk Nefroloji Derneği Ya-yınları. Ankara 2015.
• 2. Yenicesu M. Kronik Böbrek Hastalığı. Arık N, Dilek M. eds. Nefroloji. 2. baskı, Ġstanbul: Karakter Color A.ġ.; 2008, s.318-335.
• 3. Daugirdas JT, Blake PG, Ing TS. Handbook of Dialysis. Diyaliz El Kitabı. Çeviren: Boz-fakioğlu S. 3th ed, Ankara: GüneĢ Kitabevi Ltd. ġti.; 2003.
• 4. Hoenich NA, Levin NW. Can technology solve the clinical problem of „dry weight‟? Nephrol Dial Transplant 2003; 18(4):647-650.
• 5. Yenicesu M. Sıvı-elektrolit Metabolizması Bozukluklar. Akpolat T, UtaĢ C, Eds. Hemo-diyaliz Hekimi El Kitabı. 1. Baskı, Kayseri: Anadolu Yayıncılık; 2001, s.243-250.
• 6. Dursun FE, Günal AĠ. Hemodiyaliz hastala-rında sıvı durumunun değerlendirilmesi: Bi-yoelektrik impedans ölçümünün kullanılma-sı. ARġĠV 2007; 16:100-110.
• 7. Wilson J, Shah T, Nissenson AR. Role of sodium and volume in the pathogenesis of hypertension in hemodialysis. Seminars in Dialysis 2004; 17(4):260-264.
• 8. Morsch CM, Gonçalves LF, Barros E. Health-related quality of life among haemodialysis patients-relationship with clinical indicators, morbidity and mortality. Renal Nursing 2006; 15, 498-504.
• 9. Zadeh KK, Regidor DL, Kovesdy CP, Wyck DV, Bunnapradist S, Horwich TB, Fonarow GC. Fluid Retention Is Associated with Car-diovascular Mortality in Patients Undergoing Long-term Hemodialysis. Circulation 2009; 119:671-679.
• 10. Tekçe H, AktaĢ G, KürĢat S. Son dönem böbrek yetmezliğinde hipertansiyon ve pato-genezi; Sodyum ve volüm kontrolünün öne-mi. Abant Tıp Dergisi 2012; 1(3):177-181. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2016 1. Sayı 42
• 11. Çınar S. Hemodiyalizin Fizyolojik Prensiple-ri. Akoğlu E, ed. Hemodiyaliz HemĢireliği El Kitabı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Takav Matbaa-cılık Yayıncılık; 2000, s. 27-60.
• 12. Akçicek F. Kuru ağırlık kavramı. Akpolat T, UtaĢ C, Eds. Hemodiyaliz Hekimi El Kitabı. 1. Baskı, Kayseri: Anadolu Yayıncılık; 2001, s.187-194.
• 13. Hecking M, Karaboyas A, Saran R, Sen A, Inaba M, Rayner H, Hörl WH, Pisoni RL, Robinson BM, Plassmann GS, Port FK. Di-alysate sodium concentration and the associa-tion with ınterdialytic weight gain, hospitali-zation, and mortality. Clinical Journal of the American Society of Nephrology 2012; 7:92-100.
• 14. Takaki J, Yano E. Possible gender differences in the relationship of self efficacy and the internal locus of control with compliance in hemodialysis patients. Behavioral Medicine 2006; 32(1):5-11.
• 15. Yokoyama Y, Suzukamo Y, Hotta O, Yama-zaki S, Kawaguchi T, et al. Dialysis staff en-couragement and fluid control adherence in patients on hemodialysis. Nephrology Nur-sıng Journal 2009; 36(3):289-298.
• 16. Kara B. Diyaliz diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalıĢması. Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksekokul Dergisi 2009; 12(3):20-27.
• 17. Barnett T, Yoong T, Pinikahana J, Si-Yen T. Fluid compliance among patients having he-modialysis: Can a educational programme make a difference? Journal of Advanced Nur-sing 2007; 61(3):300-306.
• 18. Shi YX, Fan XY, Han HJ, Wu QX, Di HJ, Hou YH, Zhao Y. Effectiveness of a nurse-led intensive educational programme on chro-nic kidney failure patients with hyperphosp-hataemia: randomised controlled trial. Journal of Clinical Nursing 2013; 22:1189-1197.
• 19. Welch, JL, Siek KA, Connelly KH, Astroth KS, McManus MS, et al. Merging health literacy with computer technology: Self-managing diet and fluid intake among adult hemodialysis patients. Patient Education and Counseling 2009; 79(2):192-198.
• 20. Griva K, Moopil N, Seet P, Sarojiuy D, Krishnan P, et al. The NKF-NUS hemodialy-sis trial protocol-a randomized controlled trial to determine the effectiveness of a self mana-gement intervention for hemodialysis pati-ents. Bio Med Central Nephrology 2011; 12(4):1471-1482.
• 21. Pace RC. Fluid management in patients on hemodialysis. Nephrology Nursing Journal 2007; 34(5):557-559.
• 22. Albayrak Cosar A, Cinar Pakyuz S. Scale development study: The fluid control in he-modialysis patients. Japan Journal of Nursing Science 2016; 13:174-182.
• 23. Kurt YT, Erdem E, Kaya C, KarataĢ A, Arık N. Hemodiyaliz hastalarına verilen eğitimin kan basıncı ve kilo alımına etkisi. Türk Nef-roloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2012; 21:39-44.
• 24. Kugler C, Vlaminck H, Haverich A, Maes B. Nonadherence with diet and fluid restrictions among adults having hemodialysis. Journal of Nursing Scholarship 2005; 37(1):25-29.
• 25. Kutner NG. Improving compliance in dialysis patients: Does anything work? Seminars in Dialysis 2001; 14(5):324-327.
• 26. Çınar S, Dilaver S, Uraz M. Hemodiyaliz Hastalarının Diyaliz Programına, Ġlaç Tedavi-lerine ve Diyete Uyumlarının Değerlendiril-mesi. Nefroloji HemĢireliği Dergisi 2005; Temmuz- Ekim, 28-33.
• 27. Vlaminck H, Maes B, Jacobs A, Reyntjens S, Evers G. The dialysis diet and fluid non-adherence quetionnaire: Validitytesting of a self-report instrument for clinical practice. Journal of Clinical Nursing 2001; 10(5):707-715.
• 28. Lindberg M, Wikström B, Lindberg P. A be-haviouural nursing intervention for reduced fluid overload in haemodialysis patients. Ini-tial results of acceptability, feasibility and efficacy. Journal of Nursing and Healthcare of Chronic Illness 2011; 3(2): 87-98.