Özel Diyaliz Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyi ve İş Doyumu İlişkisi

Yıl 2011, Cilt: 08 Sayı: 1, 42 - 49, 30.06.2011

Leman Şenturan Ayşegül Gürel Melek Öztürk Seda Eker Yasemin Şabablı

Öz

Amaç: Araştırma, diyaliz merkezlerinde çalışan hemşirelerin

tükenmişlik ve iş doyum düzeylerini ve aralarındaki

ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.

Materyal ve Metod: Araştırma İstanbul Avrupa Yakasındaki

diyaliz merkezlerinde çalışan 100 hemşire ile gerçekleştirildi.

Verilerin toplanmasında Minnesota İş Doyum Ölçeği,

, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve araırmacılar tarafından

hazırlanan anket formu kullanıldı. Verilerin istatistiki

değerlendirilmesinde sıklık dağılımları, t testi, varyans, LSD

ve korelasyon analizleri kullanıldı.

Bulgular: Diyaliz hemşirelerin tükenmişlik puan ortalamaları

duygusal tükenme alt boyutunda (14,84±5,90),

duyarsızlık alt boyutunda (8,18±3,81), kişisel bağlar› alt

boyutunda (22,07±4,96) olarak belirlendi. iş doyumu puan

ortalamaları iç doyum alt boyutunda (3,84±0,45), iş

doyum alt boyutunda (3,59±0,60) ve genel doyum alt boyutunda

(3,74±0,46) bulundu. Diyaliz hemşirelerinin iş

doyum puanlar› ile duygusal tükenme ve duyarsızlık alt

boyutu puanları arasında negatif yönde; kişisel bağlar› alt

boyutu puanlar› aras›nda ise pozitif yönde ilişlki (p<0,05)

bulundu

Sonuç; Diyaliz hemşiirelerinin tükenmişlik düzeylerinin

düşük, iş doyumu düzeylerinin yüksek ve birbiriyle ilişkili

olduğu sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler

Diyaliz hemşireliği, Tükenmişlik, İş doyumu

Kaynakça

• 1. Ci¤erci Y. Afyon bölgesinde çeflitli sa¤l›k kurulufllar›nda çal›flmakta olan cerrahi hemflirelerinin ifl doyumu düzeylerinin ve bunlar› etkileyen faktörlerin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastal›klar› Hemflireli¤i Yüksek Lisans Tezi, Afyon, 2004 (Dan›flman: Yard. Doç.Dr. Gökhan Akbulut)
• 2. Erek E, Serdengeçti K, Ateman R, Dalmak S. Hemflireler için nefroloji diyaliz ve transplantasyon. Türk Nefroloji Derne¤i Yay›nlar›, Tay Ofset, ‹stanbul, 1997 sf.112-123.
• 3. Aslan D., Kiper N., Karaa¤ao¤lu E., ve ark. Türkiye’de Tabip Odalar›na Kay›tl› Olan Bir Grup Hekimde Tükenmifllik Sendromu ve Etkileyen Faktörler, TBB Yay›nlar›, Ankara, 2005:49.
• 4. Taycan O., Kutlu L.. Çimen S. ve ark. Bir üniversite hastanesinde çal›flan hemflirelerde depresyon ve tükenmifllik düzeylerinin sosyodemografik özelliklerle iliflkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006:7:100-108.
• 5. Polat N. Hemflirelerde ifle ba¤l› stres ve ifl doyumu, bir e¤itim hastanesinde saha çal›flmas›. Baflkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sa¤l›k Kurumlar› ‹flletmecili¤i, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008 (Dan›flman: Prof. Dr. fiahin Kavuncubafl›).
• 6. Barutçu E., Serinkan C. Günümüzün önemli sorunlar›ndan tükenmifllik sendromu ve Denizli’de yap›lan bir araflt›rma. Ege Akademik Bak›fl 2008: 8(2):541-561.
• 7. P›ko BF. Burnout, role conflict, job satisfaction and psychosocial health among hungarian health care staff: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies. 2006:43(3):311-318.
• 8. Kavlu ‹., P›nar R. Acil servislerde çal›flan hemflirelerin tükenmifllik ve ifl doyumlar›n›n yaflam kalitesine etkisi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2009;29(6):1543-55.
• 9. Engin E. Ege Üniversitesi T›p Fakültesi yo¤un bak›m hemflirelerinin uyku düzeni ve özellikleri ile ifl doyumu aras›ndaki iliflkinin incelenmesi. Psikiyatri Hemflireli¤i Program›, Yüksek Lisans Tezi, ‹zmir, 1999 (Dan›flman: Yard. Doç.Dr. Gönül Özgür).
• 10. fianl› S. Adana ilinde çal›flan polislerin ifl doyumu ve tükenmifllik düzeylerinin baz› de¤iflkenler aç›s›ndan incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü E¤itim Bilimleri Anabilim Dal›, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2006 (Dan›flman: Prof. Dr. Turan Akbafl).
• 11. Acar E. Uzmanl›k alan›nda çal›flman›n ifl doyumuna etkisi, paradoks, ekonomi. Sosyoloji ve Politika Dergisi 2007: 3(1). (e- dergi)
• 12. Bingöl N. Hemflirelerin uyku kalitesi, ifl doyumu düzeyleri ve aralar›ndaki iliflkinin incelenmesi, C.Ü Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Hemflirelik Anabilimdal›, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2006 (Dan›flman: Yard. Doç. Dr. fierife Karagözo¤lu).
• 13. Uslu M. Resmi e¤itim kurumlar›nda çal›flan psikolojik dan›flma ve rehberlik uzmanlar›n›n ifl doyumu ve tükenmifllik düzeylerinin dan›flmanlar›n denetim oda¤› ve baz› de¤iflkenlere göre karfl›laflt›r›lmas›. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü E¤itim Bilimleri Bölümü E¤itimde Psikolojik Hizmetler Anabilimdal›, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 1999 (Dan›flman: Doç.Dr. Ramazan Ar›).
• 14. Yüksel ‹. Hemflirelerin ifl doyum düzeyini ay›rt edici ifl doyum ö¤elerinin diskriminant analiziyle belirlenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2002:1(3): 67-78.
• 15. Cambaz S. Manisa kent merkezinde çal›flan ebelerin ifl doyumu ve hizmete yans›mas›. Celal Bayar Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Halk Sa¤l›¤› Anabilimdal›, Yüksek Lisans Tezi, Manisa, 2005 (Dan›flman: Yard. Doç. Dr. P›nar Erbay Dündar).
• 16. Pamuk Pul S. Çal›flma yaflam›ndaki engellilerin ifl doyumu ve bir uygulama, Uluda¤ Üniversitesi. Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü, Çal›flma Ekonomisi ve Endüstri ‹liflkileri Anabilim Dal›, Yüksek Lisans Tezi. Bursa, 2002 (Dan›flman: Doç.Dr. Serpil Aytaç).
• 17. Seyfikli C. Hastane yöneticilerinin liderlik davran›fllar›n›n personel ifl doyumuna etkisi, Gaziosmanpafla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilimdal›. Yüksek Lisans Tezi. Tokat, 2007 (Dan›flman: Yard. Doç. Dr. Ahmet Özkiraz).
• 18. Erdem E., U¤ur Ö., Kula S. ve ark. Yo¤un bak›m ve genel servislerde çal›flan hemflirelerin ifl doyum düzeyleri, II. Uluslararas› 9. Ulusal Hemflirelik Kongresi Kitab›, ‹stanbul Üniversitesi Bas›m Evi, ‹stanbul, 2003:502.
• 19. Canbaz S., Sünter A.T., Dabak fi., ve ark. Hemflirelerde tükenmifllik sendromu, ifl doyumu ve ifle ba¤l› gerginlik Hemflire Forum 2005; 4:30-4.
• 20. Karada¤ G., Sertbafl G., Güner ‹.Ç. ve ark Hemflirelerin ifl doyumu ve tükenmifllik düzeyleri ile bunlar› etkileyen baz› de¤iflkenlerin incelenmesi. Hemflire Forum. 2002: 5(5):8-15.
• 21. Arifo¤lu B KKTC hastanelerindeki hemflirelerin ifl doyumu ve tükenmifllik düzeyleri. I.Uluslararas› ve VIII. Ulusal Hemflirelik Kongresi Kongre Kitab›. Antalya, 2000:85-91.
• 22. Gülseren fi. Karaduman E. Kültür S. Hemflire ve teknisyenlerde tükenmifllik sendromu ve depresif belirti düzeyi. Kriz Dergisi. 2000: 9(1):27-38.
• 23. fienturan L., Karabacak Gülseven B., Alpar fiE ve ark. Hemodiyaliz ünitelerinde çal›flan hemflirelerin tükenmifllik düzeyi. Maltepe Üniversitesi Hemflirelik Bilim ve Sanat› Dergisi, 2009:1(2): 33-45.
• 24. Gillespie M. Melby V. Burnout among nursing staff in accident and emergency and acutemedicine: a comparative study. J Clin Nurs 2003;12(6):842.
• 25. Abac› Z.K. Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu’na ba¤l› Saray ve Ayafl rehabilitasyon merkezlerinde bak›ma ihtiyaç duyan bireylerin, bak›mdan sorumlu personelin ifl doyumu, tükenmifllik, stres ve depresyon düzeyleri aç›s›ndan karfl›laflt›r›lmas›, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dal›, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004 (Dan›flman: Prof.Dr. Ali Dönmez).
• 26. Kaynar A., fiahin A., Bayrak D. ve ark.. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon Sa¤l›k Yüksekokulu hemflirelik ö¤rencilerinin doyum düzeyleri. C.Ü. Hemflirelik Yüksekokulu Dergisi 2006: 10(3): 12-19.
• 27. Kara B. Hemodiyaliz hemşirelerinde empatik eğilim ile iş doyumu arasındaki ilişki. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2007(2). (e dergi)
• 28. Brokalaki H. Matziou V. Thanou J Job-related stress among nursing personnel inGreek dialysis units. EDTNA ERCA J 2001;27(4): 181-186.