Ulusal Böbrek Nakli Bekleme Listesinde Olan Hastaların Duygu Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 8, 17.01.2018

Rukiye İnal , Sabriye Sibel Taze , Rabiye Yayla

Öz

Amaç: Ulusal böbrek nakli bekleme listesinde olan hastaların duygu durumlarının

değerlendirilmesi amacı ile yapıldı.

Yöntem: Araştırmanın evrenini, kronik böbrek yetmezliği olan ve bir üniversite

hastanesinin ulusal kadavra böbrek bekleme listesine kayıtlı olan diyaliz hastaları

oluşturuldu. Herhangi bir iletişim sorunu veya psikiyatri hastalığı olmayan,

araştırmaya katılmayı gönüllü 12 hasta ölçüt örneklem yöntemi ile belirlendi.

Araştırmacı tarafından kadavra bekleme listesinde olan hastaların demografik

özellikleri ve duygu durumlarını belirlemeye yönelik soruları içeren görüşme

formu kullanıldı. Görüşmede araştırmanın amacı ve yöntemi ile ilgili bilgi verildi,

“Bilgilendirilmiş Gönüllü İzin Formu” imzalatıldı. Derinlemesine görüşme

yöntemi kullanılarak, 20-30 dakika süren görüşmelerin ses kaydı alındı. Verilerin

analizinde ses kayıt cihazına kayıt edilen görüşmeler araştırıcı tarafından, manuel

olarak deşifre edilerek, temalar belirlendi. Temaların analizinde içerik analizi

yöntemi kullanıldı.

Bulgular: Nicel bulgularda; hastaların yaş ortalamasının 46.7±12.8 %25.0’inin

ilkokul, %50.0’sinin ise ortaöğretim mezunu olduğu, %75.0’inin kronik hastalığı

olduğu, diyaliz tedavisi süresi ortalamasının 7.8± std:7.9 yıl olduğu belirlendi.

Nitel bulgularda; hastalığını kabullenmekte zorlanma, umut, umutsuzluk,

belirsizlik nedeni ile anksiyete, korku, sosyal destek, iş ve sosyal yaşamda

bozulma temaları bulundu.

Sonuç: Diyaliz ve organ nakli sürecinin hastalar açısından oldukça stresli bir

süreç olduğu, hastaları fiziksel ve psikososyal yönden etkilediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Böbrek yetmezliği, Diyaliz, Organ Nakli

Kaynakça

• 1. Aker S, Yüksel S. Hipertansif Hemodiyaliz Hastalarının Tedavi Uyumlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Kalitatif çalışma. Journal of Human Sciences 2016; 13(3): 4389-4404.
• 2. Aktaş YY, Karabulut N. Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesindeki Hemşirelik Öğrencilerinin Beyin Ölümü ve Organ Bağışına İlişkin Bilgi ve Tutumları. Fırat Tıp Dergisi 2012; 17(3): 129-134.
• 3. Alemdar H, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz Hastalarında Öz Bakım Gücünün Yaşam Kalitesine Etkisinin Değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015; 2: 19-30.
• 4. Arıkan Z, Hasanoğlu E, Pınar H, Işık E. Hemodiyaliz Yapılan Hastaların Hastalıklarını Algılayışları ve Depresyon. Gazi Tıp Dergisi 1992; (3): 83-89.
• 5. Aujoulat I, Marcolongo R, Bonadiman L, Deccache A. Reconsidering Patient Empowerment in Chronic İllness: A Critique of Models of Self-Efficacy A-and Bodily Control. Social Science & Medicine 2008; 66:1228–1239.
• 6. Başaran D, Altun ÖŞ, Kaban F, Ecder T. Hemodiyaliz Hastalarının Umutsuzluk Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2016; 1: 9-15.
• 7. Çevik A, İzmir M, Kuzugüdenlioğlu D, et al. Psikosomatik Bozukluklar, Medikomat; 1996: 55-63: Ankara.
• 8. Dadalı Z. Hemodiyaliz ve Prediyaliz Hastalarında Anksiyete, Depresyon ve Yaşam Kalitesinin Karşılaştırılması. Bakırköy Prof Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 13. Psikiyatri Birimi, Uzmanlık Tezi (2009): İstanbul.
• 9. Christos M, Maria R, Maria S, Theodora F, Georgios T, et al. Factors Affecting Quality of Life in End-Stage Renal Disease Patients on Hemodialysis Helenic Journal of Nursing Science 2012; 5(2): 65- 71.
• 10. Duran S, Güngör E. Diyaliz Hastalarının Duygusal ve Sosyal Sorunlarının Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015; 41 (2): 59-63.
• 11. Erdem N, Karabulutlu E, Okanlı A. Hemodiyaliz Hastalarında Umutsuzluk ve Yaşan Doyumu.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi ISSN 2004; www.insanbilimleri.com erişim 08.11.2017.
• 12. Gelder M, Gath D, Mayou R. et al. Oxford Texbook of Psychiatry.3 th edison. Oxford Universiyt Press. 1996: 385.
• 13. Gerogianni S, Babatsikou F, Gerogianni C, Panagiotou M, Psimenou E. Social Life of Patients Undergoing Hemodialysis. International Journal of Caring Sciences 2016; 9(1): 122.
• 14. Gündüz ES. Böbrek Transplantasyonu Yapılan Hastaların Transplantasyon Öncesi ve Sonrası Psikososyal Deneyimleri. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Doktora Tezi 2014; İstanbul.
• 15. Kalender B, Özdemir AÇ, Yaluğ İ, Dervisoğlu E. Antidepressant Treatment Increases Quality of Life in Patients with Chronic Renal Failure. Renal Failure 2007; 29: 817-822.
• 16. Karabulutlu E, Tan M, Erdem N. Hemodiyaliz Hastalarında Stresle Baş etme ve Sosyal Destek. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2005; 8(3): 56- 66.
• 17. Terakye G. Kanserli Hasta Yakınlarıyla Etkileşim. DEUHYO ED (2011); 4 (2): 78-82.
• 18. Kızılkaya M, Koştu N. Yaşlılıkta Ölüm Kavramı ve Hemşirelik Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(4): 69- 74.
• 19. Kimmel PL, Thamer M, Richard CM et al. Psychiatric İllness in Patients with End-Stage Renal Disease. Am J Med 1998 Sep; 105(3):214-221.
• 20. Kuyurtan F. Harran Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde Yatan Kronik Hastaların Hastalığına ve Tedaviye Uyumlarının İncelenmesi.1998; 48: 25-27 1998.
• 21. Young JT. Illness Behaviour: A Selective Review and Synthesis. Sociology of Health & Illness 2004; 26:1–31.
• 22. Mutlu E. Hemodiyaliz Hastalarının Sosyo-Demografik Özellikleri, Sosyal Destek Kaynakları ve Hastalık Sürecinin Benlik Saygısına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi; 2007: Ankara.
• 23. Mollahadi M. Yayyebi A, Ebadi A, Daneshmandi M. Comparison of Anxiety, Depression and Stress Among Hemodialysis and Kidney Transplantation Patients. Iranian Journal of Critical Care Nursing 2010; 2(4): 153- 156.
• 24. Mollaoğlu M. Perceived Social Support, Ankxiety, and Self- Care Among Patients Receiving Hemodialysis. Dialysis & Transplantation 2011; 35(3): 1-7.
• 25. Moran, A. Scott, A. ve Darbyshire, P. Waiting for a Kidney Transplant: Patient’s Experiences of Haemodialysis Therapy. Journal of Advanced Nursing 2010; 67 (3): 501-509.
• 26. Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar(2004); İmaj İç ve Dış Ticaret, Ankara.
• 27. Özşaker E. Organ Nakli ve Yaşam Kalitesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 3(3): 166-173.
• 28. Santos CM, Kirchmaier FM, Silveira WJ, Sena CA. Perceptions of Nurses And Clients About Nursing Care İn Kidney Transplantation. Acta Paul Enferm. 2015; 28(4):337-43.
• 29. Sarı Ö. Sosyal Boyutlarıyla Kronik Böbrek Yetmezliği. BEU. SBE. Dergisi 2015; 4(2): 70- 80.
• 30. Schulz KH, Kroencke S. Psychosocial Challenges Before and After Organ Transplantation. Transplant Research and Risk Management. 2015;7: 45-53.
• 31. Süleymanlar G, Seyahi N, Altıparmak MR, Serdengeçti K. Türkiye’de Renal Replasman Tedavilerinin Güncel Durumu. Türk Nefroloji Derneğinin Kayıt Sistemi 2009 Yılı Rapor Özeti 2011, 20(1): 1-6.