Hemodiyaliz Hastalarının Aileden Aldıkları Sosyal Destek İle Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2008, Cilt: 05 Sayı: 1-2, 50 - 54, 30.04.2008

Seda Pehlivan Nimet Ovayolu

Öz

Amaç: Çalışmamız, hemodiyaliz hastalarının aileden

algıladıkları sosyal destek ile depresyon düzeyleri

arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapıldı.

Materyal ve Metod: Çalışmamız 1-15 May›s 2006

tarihleri arasında iki özel hemodiyaliz ünitesinde tedavi

gören 100 hasta ile tanımlayıcı olarak yapıldı. Veriler,

sosyodemografik anket formu, Beck ve arkadaşları-

n›n (1961) geliştirdiği “Beck Depresyon Envanteri”, Procidano

ve Heller (1983)’in gelifltirdiıi “Aileden Alg›lanan

Sosyal Destek Ölçeği” ile toplandı. Veriler, SPSS

programı kullanılarak, yüzdelik, student t, Kruskal-Wallis

ve Mann-Whitney U testleri ile değerlendirildi.

Bulgular: Hastaların yaş ortalamasının 50.3±16.4

yıl olduğu ve %40’ının orta derecede depresyon yaşadığı

tespit edildi. Gençlerde ve eğitim düzeyi yüksek

olanlarda depresyon puan ortalamasının düşük oldu-

ğu saptandı (p<0.05). Evli olanların ve çalışmayanları

n daha depresif olduğu, iyi ekonomik durumun sosyal

destek ve depresyon puan ortalamasını olumlu

yönde etkilediği tespit edildi. Ciddi düzeyde depresyonu

olanların sosyal destek puan ortalamasının anlamlı

olarak düşük olduğu saptand› (p<0.05).

Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda; aile desteğinin,

hastanın ruhsal durumu üzerindeki olumlu etkileri konusunda

hasta yakınlarının bilgilendirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, Sosyal destek, Depresyon, Hasta, Aile

Kaynakça

• 1. Ovayolu N, Uçan Ö. Hemodiyalize hasta haz›rl›¤› ve hemflirenin sorumluluklar›. Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2006; Mart-Haziran: 1- 4.
• 2. Karabulutlu E, Ergüney S. Hemodiyaliz hastalar›na uygulanan hastal› k ve stresle bafl etme bilinçlendirmesinin depresyon e¤ilimi ve anksiyete düzeyine etkisi. Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2006; Mart-Haziran: 36-41.
• 3. Tan M, Okanl› A, Karabulutlu E ve ark. Hemodiyaliz hastalar›nda sosyal destek ve umutsuzluk aras›ndaki iliflkinin de¤erlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(2): 32- 39
• 4. Kuzeyli Y›ld›r›m Y, Tokem Y, Fad›lo¤lu Ç. Son dönem böbrek yetmezli¤ i olan hastalar›n sosyal a¤ ve sosyal destek sistemlerinin incelenmesi. Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2005; Mart-Haziran: 33-37.
• 5. Christensen AJ, Wiebe JS, Smith TW et al. Predictors of survival among hemodialysis patients: Effect of perceived family support. Health Psychol 1994; 13: 521-525.
• 6. McClellan WM, Stanwyck DJ, Anson CA. Social support and subsequent mortality among patients with end-stage renal disease. J Am Soc Nephrol 1993; 4: 1028–1034.
• 7. Kimmel PL, Peterson RA, Weihs KL et al. Psychosocial factors, behavioral compliance and survival in urban hemodialysis patients. Kidney Int 1998; 54: 245-254.
• 8. Ceyhun B. Depresyonun psikolojik de¤erlendirilmesi. Duygudurum Dizisi 2001; 4: 192-197.
• 9. Fad›lo¤lu Ç, Akyol A, Kaya B. Hemodiyalize giren hastalar›n sosyal destek a¤›n›n incelenmesi. Ç›nar Dergisi 1995; Haziran:15-21.
• 10. Karabacak Ü, fienturan L, Sabuncu N, Alpar fi, Sak D, Yürügen B. The effect of social support on hemodialysis patients. Nefroloji Hemflireli¤ i Dergisi 2006; Temmuz-Ekim: 30-35.
• 11. Cimili C. Hemodiyalizin psikiyatrik yönleri. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 1994; 3: 88-92.
• 12. Kimmel PL, Peterson RA. Depression in end-stage renal disease patients treated with hemodialysis: tools, correlates, outcomes, and needs. Semin Dial 2005; 18(2): 91-97.
• 13. Kimmel PL. Depression in patients with chronic renal disease: what we know and what we need to know. J Psychosom Res. 2002; 53(4): 951-956.
• 14. Kimmel PL, Weihs K, Peterson RA. Survival in hemodialysis patients: the role of depression. J Am Soc Nephrol 1993; 4(1): 12-27.
• 15. Sa¤duyu A, Erten Y. Hemodiyalize giren kronik böbrek hastalar›nda ruhsal bozukluklar. Türk Psikiyatri Dergisi 1998; 9(1): 13-22.
• 16. fientürk A, Tamam L, Levent BA. Kronik böbrek yetmezli¤inde uygulanan tedavilerin psikiyatrik etkileri ve tedavisi. Arfliv 2000; 9(49): 49-67.
• 17. Gudex CM. Health related quality of life in end stage renal failure. Quality of Life Research 1995; 4: 359-366.
• 18. Killingworth A, Akker OVD. The quality of life of renal dialysis patients: trying to find the missing measurement. ‹nternational Journal of Nursing Studies 1996; 33: 107-120.
• 19. Mollao¤lu M. Hemodiyaliz uygulanan hastalarda özbak›m gücü ve depresyon. Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi 2005; Temmuz-Ekim: 55- 60.
• 20. Aydemir Ç, Kas›m ‹, Cebeci S ve ark. Kronik böbrek yetmezli¤i hastalar›n›n yak›nlar›nda yaflam kalitesi ve psikiyatrik semptomlar. Kriz Dergisi 2002; 10(2): 29-39.
• 21. Mete F. Hemodiyaliz Hastalar›nda Ruhsal Durum De¤erlendirmesi ve Psikolojik Yard›m›n Hastal›¤›n Seyri ve Tedavi Süreci Üzerinde Etkisi. Yay›nlanmam›fl Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü,1998.
• 22. Rodin G. Depression in patients with end-stage renal disease: psychopathology or normative response? Adv Ren Replace Ther. 1994; 1(3): 219-27.