Hemodiyaliz Hastalarında Uyku Kalitesi ve Depresyon Düzeyi Arasındaki İlişki

Yıl 2008, Cilt: 05 Sayı: 1-2, 26 - 30, 30.04.2008

Seda Pehlivan Özlem Uçan Nimet Ovayolu Döndü Çuhadar

Öz

Amaç: Araştırma hemodiyaliz hastalarının uyku

kalitesini belirlemek, depresyon düzeyi ile arasındaki

ilşlkiyi incelemek amacıyla yapıldı.

Yöntem: Araştırma 5 Haziran – 16 Temmuz 2006

tarihleri arasında bir hemodiyaliz ünitesinde tedavi

gören çalışmaya katılmaya istekli 67 hasta ile tanımlayı

cı olarak yapıldı. Araştırma öncesi kurumdan ve

hastalardan bilgilendirilmiş onay alındı. Veriler, anket

formu, Buysse ve arkadaşlarının (1989) geliştirdiği

“Pittsburg Uyku Kalitesi indeksi” ve Beck ve arkadaşları

nın (1961) geliştirdiği “Beck Depresyon Envanteri”

ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; SPSS

programı kullanılarak yüzdelik, student t testi, ANOVA,

Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis analizi yapıldı.

Bulgular: Hastaların %49.3’ünün uyku sorunu,

%41.8’inin orta derecede depresyon yaşadığı belirlendi.

18-37 yaş grubundaki hastaların uyku ve depresyon

puan ortalamasının diğer gruplara göre anlamlı

olarak daha düşük olduğu belirlendi (p<0.05). Uyku

sorunu yaşadığını ifade eden ve huzursuz bacak

sendromu görülen hastaların uyku ve depresyon puanları

anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05).

Sonuç: Ciddi depresyonu olan hastaların uyku kalitesinin

daha kötü olduğu, uyku ilacı kullanmanın

uyku kalitesini iyileştirmediği saptandı.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Hemodiyaliz hastaları, Uyku, Uyku kalitesi

Kaynakça

• 1. Guillaume J, Danial P, Bernard F et al. Sleep apnea incidence in maintenance hemodialysis patients: influence of dialysis buffer. Nephron 1995; 71: 138-142.
• 2. Hanly PJ, Pierratos A. Improvement of sleep apnea in patients with chronic renal failure who undergo nocturnal hemodialysis. New England Journal of Medicine 2001; 344: 102-107.
• 3. Hanly P. Sleep apnea and daytime sleepiness in end-stage renal disease. Semin Dial 2004; 1(2): 109-114.
• 4. Iliescu EA, Coo H, McMurray MH et al. Quality of sleep and health- related quality of life in haemodialysiss patients. Nephrol Dial Transplant 2003; 18: 126-132.
• 5. Silverberg DS, Iaina A, Osksenberg A. Sleep-related breathing disturbance: their pathogenesis and potential interest to the nephrologist. Nephrology Dialysis Transplantation 1997; 12: 680-683.
• 6. Uzun fi, Kara B, ‹flcan B. Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezli¤ i olan hastalarda uyku sorunlar›. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2003; 12(1): 61-66.6
• 7. Venmans BJW, van Kralingen KW, Chandi DD et al. Sleep complaints and sleep disordered breathing in hemodialysis patients. The Netherlands Journal of Medicine 1999; 54: 207-212.
• 8. Hui DS, Wong TY, Li TS, et al. Prevalence of sleep disturbances in Chinese patients with end stage renal failure on maintenance hemodialysis. Med Sci Monit 2002; 8(5): CR331-336
• 9. Merlino G, Piani A, Dolso P, et al. Sleep disorders in patients with end-stage renal disease undergoing dialysis therapy. Nephrol Dial Transplant 2006; 21: 184–190.
• 10. Herrera CO. Sleep disorders. In: Abrams WB, Beers MH, Berkow R (ed). The Merck Manual of Geriatrics. Second Edition, Merk&Co., Inc., USA,1995, 110-112.
• 11. Parker KP. Sleep and dialysis: a research-based review of the literature. ANNA J 1997; 24(6): 626-39; quiz 640-1.
• 12. Özçürümez G, Tanr›verdi N, Zileli L. Kronik böbrek yetmezli¤inin psikiyatrik ve psikososyal yönleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2003; 14(1): 72-80.
• 13. Foley DJ, Monjan AA, Brown SL et al. Sleep complaints among elderly patients: an epidemiological study of three communities. Sleep 1995; 18: 425-432.
• 14. Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, et al. Quantification of subjective sleep quality in healthy elderly men and women using the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Sleep 1991; 14(4): 331-338.
• 15. A¤argün MY, Kara H, Anlar Ö. Pitsburg Uyku Kalitesi ‹ndeksinin geçerli¤i ve güvenirli¤i. Türk Psikiyatri Dergisi 1996; 7(96): 107-115.
• 16. Ceyhun B. Depresyonun psikolojik de¤erlendirilmesi. Duygudurum Dizisi 2001; 4: 192-197.
• 17. Barrett BJ, Vavasour HM, Major A et al. Clinical and psychological correlates of somatic symptoms in patients on dialysis. Nephron 1990; 55: 10-15.
• 18. Holley JL, Nespor S, Raulth R. A comparision of reported sleep disorders in patients on chronic hemodialysis and continous peritoneal dialysis. Am J Kidney Dis 1992; 19: 156-61.
• 19. Parker K. Dream content and subjective sleep quality in stable patients on chronic dialysis. ANNA Journal 1996; 23: 201-213.
• 20. Veiga J, Gonçalves N, Gomes F, et al. Sleep disturbances in endstage renal disease patients on hemodialysis. Dialysis&Transplantation 1997; 26(6): 380-384.
• 21. Gul A, Aoun N, Trayner EM. Why do patients sleep on dialysis? Seminars in Dialysis 2006; 19(2):152-157.
• 22. fienturan L, Gülseven B, Ecevit Alpar fi, ve ark. Hemodiyaliz hastalar› nda kayg› düzeyi ile uyku iliflkisi. 16. Ulusal Börek Hastal›klar› Diyaliz ve Transplantasyon Hemflireli¤i Kongresi, 2006, s.149.
• 23. Kara M, Yürügen B. Hemodiyaliz hastalar›nda yorgunluk ve uyku. 15. Ulusal Börek Hastal›klar› Diyaliz ve Transplantasyon Hemflireli¤i Kongresi, 2005, s.151.
• 24. Uzun fi, Kara B, ‹flcan B. Kronik hemodiyaliz hastalar›nda önemli bir problem: uyku sorunlar›. 14. Ulusal Börek Hastal›klar› Diyaliz ve Transplantasyon Hemflireli¤i Kongresi, 2004, s.125.
• 25. Kuzeyli Y›ld›r›m Y, Fad›lo¤lu Ç, Durmaz Akyol A ve ark. Diyaliz hastalar›nda uyku kalitesi ve yaflam kalitesi aras›ndaki iliflki. Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksek Okulu Dergisi 2004; 20(1): 35-46.
• 26. Ç›nar Mentefl S, Sezerli M, Dinçer F ve ark. Kronik hemodiyaliz hastalar›nda uyku sorunlar›. Hemflirelik Forumu 1998; 1(4): 166-172.
• 27. Novak M, Mendelssohn D, Shapiro CM et al. Diagnosis and management of sleep apnea syndrome and restless legs syndrome in dialysis patients. Seminars in Dialysis 2006; 19(3): 210–216.