Hemodiyaliz Hastalarında Yeterli Diyaliz En Doğru Nasıl Değerlendirilir?

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 70 - 74, 31.05.2019

Ayşegül Zedelenmez Mefaret Çağlar

Öz

Kronik böbrek yetmezliği, bireylerde glomerüler
filtrasyon hızının azalması sonucunda, böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlama
mekanizması ve aynı zamanda metabolik-endokrin fonksiyonlarının kronik ve
ilerleyici bir şekilde bozulması olarak tanımlanmaktadır (1).  Son dönem böbrek yetmezliği ise endojen renal
fonksiyonların geriye dönüşsüz kaybı ile karakterize yaşamı tehdit eden
üremiden korunmak için hastaya sürekli renal replasman tedavilerinin
uygulandığı klinik bir tablodur (2).

Son dönem böbrek yetmezliği tanısı, her yaş grubunda
görülebilen, tanı koyulması sonrasında ise bireylerin yaşam kalitelerini önemli
derecede etkileyen bir hastalıktır (3). Son dönem böbrek yetmezliği tanısı alan
hastalar için uygulanan hemodiyaliz tedavisi hastaların yaşamında önemli
değişiklikler yapmasını zorunlu hale getirmektedir. Bireyler aldıkları tedavi
ve bakım ile sağlık kuruluşuna, hemodiyaliz makinesine ve sağlık personeline
bağımlı hale gelmektedir. Haftanın belirli gün ve saatlerinde sağlık kurumuna
gitme zorunluluğu aile, iş ve sosyal hayatında aksaklıklar yaşanmasına neden
olmaktadır. Bu aksaklıklar hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir(4). 

Günümüzde son dönem böbrek yetmezliği tedavisinde amaç
sadece kandaki metabolik atıkların uzaklaştırılması değil bu tedavinin daha
kaliteli hale getirilmesi yani yeterli diyaliz yapmak, hastaların yaşam
kalitesini yükseltmek haline gelmiştir(5). Son dönem böbrek yetmezliği ve hemodiyalize
eşlik eden morbidite ve mortalite oranlarının azaltılabilmesi, hastanın
fiziksel, ruhsal ve biyokimyasal anlamda tam bir iyilik halinin sağlanması ve
bunun sonucunda yaşam kalitesinin arttırılması ile mümkün olabilecektir(5,6). 

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, yeterlilik, hemşire

Kaynakça

• Referans 1. Yalçın AU, Akpolat T: Kronik böbrek yetmezliği. İçinde: Akpolat T, Utaş C, Süleymanlar G (eds), Nefroloji El Kitabı. (4. Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2007; 283-323
• Referans 2. Tanrıverdi MH, Karadağ A, Hatipoğlu EŞ: Kronik böbrek yetmezliği. Konuralp Tıp Dergisi 2010; 2:27-32
• Referans 3. Alemdar H, Pakyüz Çınar S: Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015; 2:19-30.
• Referans 4. Acaray A, Pınar R: Kronik Hemodiyaliz Hastalarının Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2004; 8:1-2.
• Referans 5. Çamsarı T: Diyaliz Yeterliliği. Türk Nefroloji Derneği; 109. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/diyaliz_yeterliligi.pdf.
• Referans 6. Arıkan H: Hemodiyaliz Yeterliliği; 1-12. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/hemodiyaliz_yeterliligi.pdf.
• Referans 7. Seyahi N: Hemodiyaliz Yeterliliği Kavramı ve Ölçütleri; 3-5, 2015. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/pdf/kisokulu2015_2/06_Nurhan-Seyahi.pdf.
• Referans 8. Kıriçimli N: Hemodiyaliz Fizyolojik Prensipleri Ve Diyaliz Yeterliliği; 15-18, 2016. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/34_ulusal_nefroloji_sunumlar.
• Referans 9. Duman D: Hemodiyaliz Yeterliliği; 5-7, 2016. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/32_ulusal_nefroloji_sunumlar.
• Referans 10. Biçer S, Şahin F, Sarıkaya Ö: ‘Hemodiyaliz hastalarının yeterli diyaliz hakkında bilgi düzeylerinin incelenmesi ve bu konuda eğitilmesi’, Bozok Tıp Derg 2013,3(3):36-43.
• Referans 11. Süleymanlar G, Seyahi N, Altıparmak MR, Serdengeçti K. Türkiye’de renal replasman tedavilerinin güncel durumu: Türk nefroloji derneği kayıt sistemi 2009 yılı rapor özeti. Turk Neph Dial Transpl 2011; 20 (1): 1-6.
• Referans 12. Malekmakan L, Haghpanah S, Pakfetrat M, Malekmakan A, Alimanesh M, Haghpanah A, Khajehdehi P. Dialysis adequacy and kidney disease outcomes quality ınitiative goals achievement in an Iranian Hemodialysis Population. Iranian Journal of Kidney Diseases 2010; 4(1): 39-43.
• Referans 13. Internet: ‘Diyaliz Yeterliliğinde Dikkat Edilecek Hususlar’, http://www.anadolubv.org.tr/yeterlilik.htm.
• Referans 14. Ozkan G: ‘Optimum HD yeterliliği değerlendirmedeki engeller nelerdir?’, http://www.nefroloji.org.tr/pdf/kisokulu2015_2/07_Gulsum-Ozkan.pdf .
• Referans 15. Yavuz M: ‘S.A.P.D.'De Yeterlilik’, Offical Journal of the Turkish Nephrology Association 2000;2:71-74.
• Referans 16. Tokgöz B: ‘Hemodiyaliz Dozu Uygulamada Yaşanan Sorunlar’, http://www.nefr oloji.org.tr/pdf/izniolanlar/2011-04 01/09.30/ _tokgoz/bulent_tokgoz.pdf.
• Referans 17. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Yayınları-5. Hemodiyaliz Hemşireliği Uygulamaları. Özlem Grafik Matbaacılık, 2. Baskı, İstanbul 2012: 23-7.