Kronik Böbrek Hastalıkları ile Diyaliz Birimlerinde Hemşirelerin Maliyet-Etkililik ve Verimliliğe Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 1, 23 - 29, 31.01.2020

Nurcan Bilgiç

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2020.3

Öz

Dünyada ve ülkemizde salgın halinde görülen Kronik Böbrek Hastalığı (KBH)
önemli bir halk sağlığı sorunudur. KBH global mortalite nedenleri arasında hızlı
bir şekilde artmaktadır. Dünyada yaklaşık 2 milyon hasta diyaliz ve böbrek nakli
tedavileri ile yaşamını sürdürmekte, 2020 yılında diyaliz tedavisine ihtiyaç
duyması beklenen kişi sayısının 3.5 milyon dolayında olacağı öngürülmektedir.
KBH ve böbrek yetmezliklerinin son dönemlerinde sağlık maliyetleri hem
kişilerin hem de ülkelerin sağlığa ayırdığı maliyetleri oldukça olumsuz yönde
etkilemektedir. Hemşireler, tüm hastaların zarar görmesini engelleyecek şekilde
hasta güvenliğini sağlamakta, verdiği tüm hizmet süreçlerinde adil olmaya dikkat
etmekte, hastalara uygun hizmet sağlamada hasta odaklı çalışmakta, hastalara
bakım sırasında uygun bakımı ve süreçleri yönetmekte, hastalara bakımı
zamanında ve sürekli olarak vermektedir. Hemşireler diyaliz hastalarına bakım
verirken North American Nursing Diagnosıs Assocation (NANDA), hemşirelik
girişimlerinin standardize edilmiş bir sınıflandırmasını kullanmaktadırlar. Sağlık
kurumlarında çalışan hemşireler, kurumların verimliliğinin artmasında önemli bir
işgücüne sahiptir. Hemşirelerin motivasyonunun artırılmasının sağlanması,
verimlilik ile birlikte hasta ve hasta yakınlarının da memnuniyetini artıracaktır.
Kurumlar sağlık alanda kalıcılık sağlamak istiyorsa, hemşirelerin işgücü
verimliliğini artıracak hedefleri planlamalı, uygulamalı, gerektiği alanlarda
iyileştirmeler yapmalıdır. Diyalizde hemşirelik mezunu ve bu konuda sertifika
sahibi olanların çalıştırılması maliyet-etkililik açısından önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

Kronik Böbrek Hastalığı, Diyaliz Hemşireliği, Maliyet, Etkililik

Impact of Nurses to Cost-Effectivity and Productivity in Chronic Kidney Disease and Dialysis Units

Öz

Chronic Kidney Disease (CKD), seen as contagious in our country and in the world, is a crucial public health problem. CKD is rapidly increasing among the global mortality causes. Approximately 2 million patients have been maintaining their lives with dialysis and kidney transplant treatments, and it is predicted that the number of people who are expected to need dialysis treatment will be around 3.5 million in 2020. Recent health costs of CKD and kidney failure affects the health costs of both people and countries in a negative way. Nurses provide the patient safety in a way to prevent harm to all patients, pay attention to the equity in all service processes they give, work as patient-focused to provide appropriate service to the patients, manage the appropriate care and process during the patient care, and give care to the patients timely and consistently. Nurses use a standardized classification of nursing initiatives, North American Nursing Diagnosis Association (NANDA) while giving care to the dialysis patients. Nurses who are working in health institutions have a crucial labor force in increasing the institution productivity. Providing the motivation increase of nurses increases the satisfaction of patient and patient’s relatives in addition with the productivity. If the institutions hope to provide a persistency in the fields of health, they need to plan and apply the goals that will increase the labor force productivity of nurses, and make improvements in necessary fields. It is important to employ people with bachelor of nursing and certificate holder about this subject in terms of cost-effectivity.

Anahtar Kelimeler

Chronic Kidney Disease, Dialysis Nursing, Cost-Effectivity

Kaynakça

• 1. Yiğit V, Erdem R. Türkiye'de Diyaliz Ve Böbrek Transplantasyonu Tedavisinin Maliyet Etkililik Analizi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2015;7 (13): 182-205.
• 2. Süleymanlar G, Utaş C, Arınsoy T, Ateş K, Altun B, Altiparmak MR, Serdengeçti K. A Population-Based Survey Of Chronic Renal Disease In Turkey-The CREDIT Study. Nephrology Dialysis, Transplantation: Official Publication Of The European Dialysis And Transplant Association European Renal Association 2011;6 (26):1862-1871.
• 3. Yiğit V. (2013) Sağlık Hizmetlerinde Ekonomik Değerlendirme: Türkiye’de Diyaliz Ve Böbrek Transplantasyonu Tedavi Yöntemlerinin Maliyet Etkililik Analizi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı Sağlık Kurumları Yönetimi Programı Yayımlanmamış Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• 4. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite Standartları: Diyaliz, Eylül 2016, www.kalite.saglik.gov.tr https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/6537,sks-diyaliz-kitabipdf.pdf Erişim Tarihi: 15.06.2019.
• 5. Cinper Ç. (2011) Diyaliz Hemşireleri İşlevlerinin Profesyonel Yaklaşım Yönünden Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Yüksek Lisans Programı.
• 6. Kasti J, Pancirova J. Diyaliz İçin Çevresel Rehber Diyalizin Çevresel Yükünü Azaltmak İçin Pratik Bir Kılavuz, European Dialysis and Transplant Nurses Association/ European Renal Care Association (EDTNA/ERCA) Pilatusstrasse 35, CH 6003 Lucerne, Switzerland, 2011, Turkish Edition May 2013.
• 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı (20142017) http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/YayinAra?sayfa=4 Erişim Tarihi: 15.06.2019.
• 8. Birlik H, Akbulut Y. Sağlık Kurumlarında Maliyet Analizi: Diyaliz Merkezinde Bir Uygulama, Legal Mali Hukuk Dergisi 2017;13 (147): 475-492.
• 9. Karçkay A. (2016) Diyaliz Hemşirelerinin İş Gücü Verimliliğini Etkileyen Faktörler, Yüksek Lisans Bitirme Tezi Okan Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı.
• 10. Kankaya H, Karadakovan A. Obezite Ve Böbrek Hastalıkları, Türk Nefroloji, Diyaliz Ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2017; 12 (2): 91-96.
• 11. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Glomerulonephritis Work Group. KDIGO Clinical Practice Guideline for Glomerulonephritis. Kidney Inter, Suppl. 2012; 2: 139–274. Kidney Disease&Obesity. http://www.worldkidneyday.org/wp-content/uploads/2017/02/wkd-wof_joint-position.pdf. Erişim Tarihi: 20.04.2019.
• 12. Arınsoy T. Türkiye’de Hemodiyalizin Bugünü ve Geleceği, Türk Nefroloji Derneği, http://www.nefroloji.org.tr/ pdf/kisokulu2014 Erişim Tarihi: 15.06.2019.
• 13. Süleymanlar G, Altıparmak MR, Seyahi N, Trabulus S. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon – Registry 2012. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Ankara, 2013.
• 14. Go AS, Chertow GM, Fan D, et al. Chronic kidney disease and the risks of death, cardiovascular events, and hospitalization. N Engl J Med 2004; 351: 1296-1305.
• 15. Annual Data Report (USRDS 2013): Atlas of End Stage Renal Disease in the United States. National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, U. S. Renal Data System, Bethesda, 2013.
• 16. Kutner NG, Johansen KL, Kaysen GA, et al. The comprehensive dialysis study (CDS): A USRDS special study. Clin J Am Soc Nephrol 2009; 4: 645-50.
• 17. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2013 Raporu, Türk Nefroloji Derneği, http://www.nefroloji.org.tr/ folders/file/registry_kitabi_2014.pdf (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• 18. Doğan S. (2015) Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Tedavisi Gören Hastalarda Mekanik, Metabolik ve Enfeksiyoz Komplikasyonlar, Uzmanlık Tezi, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı.
• 19. Aylaz R, Erci B. Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Hastalarına Evde Verilen Bakımın ve İzlemin Hastaların Öz-Bakım Gücüne ve Diyalize Bağlı Enfeksiyonlardan Korunmalarına Etkisi, İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Dergisi 2010;18(1): 40-46.
• 20. Hemşireler İçin Etik İlke ve Sorumluluklar, Türk Hemşireler Derneği, www.turkhemsirelerdernegi.org.tr Erişim Tarihi: 20.04.2019.
• 21. Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, TC Sağlık Bakanlığı, 2 Mayıs 2007 tarih ve 5634 Kanun No, www.resmigazete.gov.tr, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2019.
• 22. Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, TC Sağlık Bakanlığı, 19 Nisan 2011, www.resmigazete.gov.tr, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2019.
• 23. Plantinga LC, Boulware LE, Coresh J, et al. Patient awareness of chronic kidney disease. Trends and Predictors. Arch Intern Med 2008; 168: 2268-75.
• 24. Nural N. Nefroloji Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Uygulamalar, Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015;10 (1):47-52.
• 25. Wilkınson JM. Pearson Hemşirelik Tanıları Kitabı. 11. Baskı. Ankara: Pelikan Yayınevi; 2018.
• 26. Kızıltan B, Şendir M. Diyaliz Hastalarında Ağız Bakımının Önemi ve Hemşirenin Rolü, Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2018;13(1):9-16.
• 27. Akça NK. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Sık Karşılaşılan Cilt Sorunları ve Hemşirelik Bakımı, Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2019;14 (1): 26-32.
• 28. Akyol A, Özdemir Ş. Koruyucu Ayak Bakım Davranışlarının Ölçülmesinde Yeni Bir Araç: Nottingham Fonksiyonel Ayak Bakım Tanılama Formu- Nottingham Assessment of Functional Footcare (NAFF) Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2019;14 (1):1-9.
• 29. Sezen A. Diyaliz Merkezleri Hakkındaki Yönetmeliklerde Değişen İnsan Kaynakları Standartlarının İncelenmesi, Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2017;12 (1):43-48.
• 30. Diyaliz Merkezleri Hakkında Yönetmelik, SB Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 01 Mart 2019 tarih ve 30701 sayılı Resmi Gazete, www.resmigazete.gov.tr, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2019.