Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Fistül Bakımı ve Korunması Konusunda Bilgi ve Davranışlarının Belirlenmesi/Determining of knowledge and behaviors about fistula care and protection of patients undergoing hemodialysis treatment

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 3, 169 - 179, 30.09.2021

Yeliz Dokanakoğlu Yasemin Tokem , Fatma İltuş

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2021.45

Öz

Amaç: Araştırma, hemodiyaliz tedavisi alan hastaların fistül bakımı ve korunması ile ilgili bilgi ve davranışlarını belirlemek amacı ile planlandı. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu araştırma 02 Eylül-12 Kasım 2019 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin hemodiyaliz ünitesinde yürütüldü. Araştırma 61 hasta ile tamamlandı. Veriler, hastaların sosyodemografik ve hastalık özelliklerini içeren 13 soru vehastaların fistül bakımı ve korunması konusunda bilgi ve davranışları ölçen 25 sorudan oluşan anket formları ile toplandı. Araştırmaya başlamadan önce etik kurul ve kurum izinleri alındı. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Sosyodemografik verilerin sayı, yüzdelik ve aritmetik
ortalamaları alındı. Bilgi ve davranış anket formlarından elde edilen puanların değerlendirilmesi için One-Way ANOVA veIndependent-Samples t Testi kullanıldı. Veriler SPSS 22.0 paket
programı kullanılarak değerlendirildi. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak alındı. Bulgular: Hastaların bilgi ve davranış puan ortalamalarının 80,98±7,29 (min: 64- max: 96) olduğu belirlendi. Hastaların fistül bakımı ve korunması konusunda bilgi ve davranış puanlarının yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve çalışma durumuna göre farklılık göstermediği fakat medeni durumdan etkilendiği, evli olanların bilgi ve davranış puanlarının bekâr olanlara göre daha yüksek olduğu saptandı. Fistül enfeksiyonu ve kan basıncı düşmesi durumunda yapılacaklar konusundaki sorulara eğitim durumu yüksek olan hastaların daha çok doğru yanıt verdiği saptandı. Sonuç: Fistül bakımı ve korunması konusunda hastaların bilgi eksiklikleri bazı konularda yoğunlaşmıştır. Hasta eğitimlerinde bu alanlara yönelik bilgiler sorgulanmalı ve eğitim seviyesine uygun olarak güncellenmelidir. Bilgilerin sorgulanması yanında mümkünse davranışlar gözlenmelidir

Anahtar Kelimeler

hemşirelik, hemodiyaliz, AV fistül bakımı

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Proje Numarası

-

Teşekkür

Sayın Prof. Dr. Medine YILMAZ'a katkılarından dolayı teşekkürlerimizi sunarız.

Determining of knowledge and behaviors about fistula care and protection of patients undergoi

Öz

Objective: This study was planned to determine the knowledge and behaviors about arteriovenous fistula care and protection of patients undergoing hemodialysis treatment. Materials and Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted in the hemodialysis unit of a university hospital between 02 September and 12 November 2019. The study was completed with 61 patients. The data was collected with a questionnaire consisting of 13 questions including the sociodemographic and disease characteristics of the patients, and 25 questions measuring the knowledge and behaviors of the patients about fistula care and protection. Ethics committee and institutional permissions were obtained before starting the research. The data of the study were collected by face-to-face interview method. The results were evaluated by One-Way ANOVA and Independent Samples t-Test using SPSS 22.00. Significance level was taken as p<0.05. Results: It was determined that the patients' knowledge level and behavior score averages were 80.98±7.29 (min: 64- max: 96). It was determined that the level of knowledge and behavior scores of the patients about fistula care and protection did not differ according to age, gender, education level and employment status, but they were affected by marital status, and the knowledge and behavior scores of married people were higher than those of single patients. It was determined that patients with higher education levels gave more correct answers to the questions about what to do in case of fistula infection +and hypotension. Conclusion: The lack of knowledge of patients about fistula care and protection has focused on some areas. In patient education, information on these areas should be questioned and updated in accordance with the level of education. In addition to providing information, behaviors should be observed if possible.

Anahtar Kelimeler

nursing, hemodialysis, AV fistula care

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye'de nefroloji, diyaliz ve transplantasyon, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği ortak raporu, Registry 2019. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Miki Matbaacılık. Ankara, 2020.
• 2. Al-Balas A, Shariff S, Lee T, Young C, Allon M. Clinical outcomes and economic ımpact of starting hemodialysis with a catheter after predialysis arteriovenous fistula creation. American Journal of Nephrology. 2019;50(3):221-227. DOI: 10.1159/000502050.
• 3. Shamasneh AO, Atieh, AS, Gharaibeh, KA ve Hamadah, A. Perceived barriers and attitudes toward arteriovenous fistula creation and use in hemodialysis patients in Palestine, Renal Failure. 2020;42(1):343-349. DOI: 10.1080/0886022X.2020.1748650
• 4. Casey JR, Hanson CS, Winkelmayer WC, Craig JC, Palmer S, Strippoli GF, and et al. Patients’ perspectives on hemodialysis vascular access: a systematic review of qualitative studies. American Journal of Kidney Diseases. 2014;64(6):937-953.
• 5. Widmer MK, Malik J (eds): Patient safety in dialysis access. Contributions to Nephrology Basel, Karger, 2015, vol 184, pp 264.
• 6. Pessoa NRC, Linhares FMP. Hemodialysis patients with arteriovenous fistula: knowledge, attitude and practice. Escola Anna Nery Revista de Enfermagem. 2015;19(1):73-79.
• 7. Asar E. Bora F. Nefroloji düşük klirens polikliniğinde arteriovenöz fistülü hazır hemodiyalize başlamayan hastalarda arteriovenöz fistül eğitimlerinin değerlendirilmesi: pilot çalışma. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2021;16(1):10-18. DOI: 10.47565/ndthdt.2021.28
• 8. Pellejero Palacio S, Lorente Martín S, Palomo García M, Rodriguez-Garcia J. Educación sanitaria a pacientes intervenidos de fístula arteriovenosa [Health education to patients undergoing arteriovenous fistula]. evista ROL de Enfermería. 2014;37(4):34- 40.
• 9. Sousa CN, Marujo P, Teles P, Lira MN, Novais MELM. Self-care on hemodialysis: behaviors with the arteriovenous fistula. Therapeutic Apheresis and Dialysis. 2017; 21(2):195–99. DOI: 10.1111/1744-9987.12522
• 10. Clementino DC, Souza AMQ, Barros DCC, Carvalho DMA, Santos CRD, Fraga SDN. Hemodialysis patients: the importance of self-care with the arteriovenous fistula. Journal of Nursing UFPE Online 2018;12(7):1841-52. DOI: 10.5205/1981-8963- v12i7a234970p1841-1852-2018
• 11. Güven ŞD, Turaç N. Hemodiyaliz hastalarının fistül bakımı bilgi düzeyleri. Bozok Tıp Dergisi. 2015;5(4):7-11.
• 12. Tüzün Özdemir S, Akyol A. Hemodiyaliz hastalarına arteriyovenöz fistüle ilişkin verilen eğitim özbakım davranışlarını etkiler mi? Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2019;14 (2):45-56.
• 13. Wongmahisorn Y. Survival and prognostic predictors of primary arteriovenous fistula for hemodialysis. Annals of Vascular Diseases. 2019;12(4):493–9. DOI: 10.3400/avd.oa.19-00058
• 14. Chen J, Zhou M, Zeng K, Zhang X, Yang X, He L, and et al.The risk factors of autogenous arteriovenous fistula dysfunction in maintenance hemodialysis patients and the curative effect of personalized nursing. American Journal of Translational Research. 2021;13(5):5107-5116.
• 15. Yolgösteren A. Relationship between hemodialysis patients’ educational level and arteriovenous fistula patency. Vascular 2020; 28(5):604-8. DOI: 10.1177/1708538120918417
• 16. Qin HY, Jia P, Liu H. Nursing strategies for patients with chronic renal failure undergoing maintenance hemodialysis treatment by arteriovenous fistula. Iran Journal of Public Health. 2016;45(10):1270-5.
• 17. Liu L, Liu YP, Wang J, An LW, Jiao JM. Use of a knowledge attitude- behaviour education programme for Chinese adults undergoing maintenance haemodialysis: Randomized controlled trial. Journal of International Medical Research. 2016;44(3):557–68. DOI: 10.1177/0300060515604980