AAOIFI Gold Standard and Its Impact on Turkish Financial Markets

Yıl 2021, İslami Finans ve Sigortacılık Özel Sayısı, 289 - 310, 30.12.2021

Recep Çakar

https://doi.org/10.14395/hid.980895

Cited By: 1

Öz

Throughout history, gold has had an important place in economic life. Used as a means of payment for a long time in the monetary system, gold later became stability, safe haven, the economic power of states, and the most important investment tool. It is also a means of payment, savings, and investment in the Islamic world with a population of 1.7 billion today. However, the financialization of the economic system in the world has made it obligatory for individuals, businesses, and their states to keep up with the system. In the Islamic world, after the 1950s, in the states that gained their independence from the yoke of imperialism, with the increase in production, growth, development, and value of oil, the investment and financing instruments and institutions that can be integrated into the modern economic system have found themselves again. Gold, which is an investment tool for both individuals, businesses, and states, has gained a new dimension with the accounts opened within the banks within the financialization system. The debate on whether gold accounts opened in banks is permissible for various reasons has been going on for a long time. Due to these discussions, people invest in physical gold but refrain from using a more liquid and safe tool through the banking system. While these discussions were ongoing, the Accounting and Supervision Agency for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) issued the Standard on Gold and Gold Transactions at the end of 2016 and decided that gold accounts are permissible as long as various conditions are met before banks. The results of this decision, there have been changes, especially under the mattress called as gold to the banking system integration with the accelerated banks within the gold account the amount of the investor and the amount of Islamic Cooperation is reflected particularly in the Organization member states immediately to the economic system in Turkey.
With Gold and Gold Transactions by AAOIF Rules for Standards, immediately after the publication of the 3500 tons of physical gold on the market in Turkey gold to be brought into the system and the gold market of efforts to stimulate the economy are recorded (gold accounts, under-based rental certificates, gold, and bonds, etc.) has begun. The studies yielded results in 2018 and were made available to the member banks and customers of which a Gold Transfer System has been established by Takasbank. With the Gold Transfer System, gold banking is primarily aimed at attracting savings kept in the form of gold to the economy, increasing the amount of savings in the country through financial markets, and preventing waste.
Once accepted gold standard for the study that there is a significant increase in the gold account of the participation banks in Turkey and illustrates how a performance is examined in this regard. The reflex in the gold accounts of the gold standard before and after the publication was determined by the Mann Whitney U Test, one of the non-parametric tests. The study concludes that the gold deposits of about 10 billion per year between 2010-2016 increased by 21 times over 4 years in Turkey it said it reached 210 billion TL. On the other hand, it can be stated that on a quantity basis, the gold level in the banking system reached 135 tons, and the enterprises partially achieved their purpose. In addition, it was concluded that participation banks had approximately 2 times better performance in terms of gold per branch compared to conventional banks before and after the publication date of the standard. In addition, it has been revealed that after the publication of the standard, a significant increase was achieved in gold accounts in participation banks and gold accounts of conventional banks. However, the expectation of an increase in gold accounts of participation banks compared to conventional banks before and after the publication of the standard could not be confirmed and it was concluded that there was no significant difference. When the results are evaluated together, it can be said that although participation banks are superior in terms of gold accounts per branch compared to conventional banks, they have not been successful enough in explaining the relevant standard since the date the gold standard was published and they could not evaluate the relevant advantage in their favor.

Anahtar Kelimeler

AAOIFI, Finance and Banking, Participation Banks, Gold Accounts, Conventional Bank

AAOIFI Altın Standardı ve Türkiye Finansal Piyasalarına Etkisi

Öz

Tarih boyunca altın ekonomik hayatta önemli bir yere sahip olmuştur. Parasal sistem içinde uzun bir dönem ödeme aracı olarak kullanılan altın daha sonraları bir istikrar, güvenli liman, devletlerin ekonomik gücü ve en önemli yatırım aracı haline gelmiştir. Günümüzde 1,7 milyar nüfusa sahip İslam dünyasında da ödeme aracı olma, birikim ve yatırım aracı olma özelliği de taşımaktadır. Ancak dünyadaki ekonomik sistemin giderek finansallaşması bireylerin, işletmelerin ve devletlerin de sisteme ayak uydurmalarını zorunlu hale getirmiştir. İslam dünyası da 1950'lerden sonra emperyalizmin boyunduruğundan sıyrılarak bağımsızlığına kavuşan devletlerde üretimin artması, büyüme, gelişme ve petrolün değer kazanmasıyla modern ekonomik sisteme entegre olabilecek İslami prensiplere bağlı yatırım ve finansman araçları, kurumları yeniden kendini bulmuştur. Gerek birey, işletme gerekse devletler için yatırım aracı olan altın finansallaşan sistem içerisinde bankalar bünyesinde açılan hesaplarla yeni bir boyut kazanmıştır. Bankalarda açılan altın hesaplarının çeşitli gerekçelerle caiz olup olmadığı tartışması uzun bir zaman süregelmiştir. Bu tartışmalardan dolayı insanlar fiziki altına yatırım yapmakta fakat bankacılık sistemi vasıtasıyla daha likit ve güvenli bir araç kullanmaktan geri durmaktadır. Bu tartışmalar sürerken İslâmî Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu (AAOIFI), 2016 yılı sonunda Altın ve Altın İşlemleriyle İlgili Kurallar Standardı’nı çıkararak bankalar nezdinde çeşitli şartlar yerine getirildiği sürece altın hesaplarının caiz olduğuna karar vermiştir. Bu kararın sonuçları İslam İşbirliği Teşkilatına üye ülkelerinde özellikle Türkiye’de ekonomik sisteme hemen yansıyarak özellikle yastık altı diye tabir edilen altının bankacılık sistemine entegrasyonu hızlanmış bankalar bünyesinde altın hesaplarıyla yatırımcı miktarına ve tutarında değişimler yaşanmıştır.
AAOIFI tarafından Altın ve Altın İşlemleriyle İlgili Kurallar Standardı’nın yayınlanmasının hemen sonrasında Türkiye’de piyasadaki 3.500 ton fiziki altının sisteme kazandırılması ve altın piyasasının kayıt altına alınarak ekonomiyi canlandırması için çalışmalar (altın hesapları, altına dayalı kira sertifikaları ve altın tahvili vb.) başlamıştır. Çalışmalar 2018 yılında sonuç vererek Takasbank nezdinde Altın Transfer Sistemi kurulmuş üye banka ve müşterilerinin kullanımına sunulmuştur. Altın Transfer Sistemi ile birlikte Altın bankacılığında en başta, altın şeklinde tutulan tasarrufların ekonomiye çekilmesi, mali piyasalar vasıtasıyla yurt içindeki tasarruf miktarının artırılması ve israfın önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Çalışmada ilgili altın standardı kabul edildikten sonra Türkiye’de altın hesaplarında artışın anlamlı olup olmadığı ve katılım bankalarının bu konuda nasıl bir performans sergilediği incelenmiştir. Altın standardının yayınlanma öncesi ve sonrası altın hesaplarındaki refleks Non parametrik testlerden Mann Whitney U Testi aracılığıyla tespit edilmiştir. Çalışma sonucuna göre Türkiye’de 2010-2016 yılları arasında yaklaşık 10 milyar TL olan altın mevduatlarının 4 yılda 21 kat artarak 210 milyar TL düzeyine ulaştığı söylenebilir. Diğer taraftan miktar bazında da bankacılık sistemindeki altın seviyesi 135 tona ulaşarak girişimlerin kısmen amacına ulaştığı ifade edilebilir. Ayrıca katılım bankalarının konvansiyonel bankalara göre şube başına altın hesabı noktasında standardın yayınlanma tarihinden önce ve sonrasında da yaklaşık 2 kat daha iyi performansa sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında standardın yayınlanmasından sonra katılım bankalarındaki altın hesaplarında da konvansiyonel bankaların altın hesaplarında da anlamlı bir artış sağlandığı ortaya konulmuştur. Ancak katılım bankalarının altın hesaplarında standardın yayınlanması öncesi ve sonrasında konvansiyonel bankalara göre artış beklentisi teyit edilememiş, anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna varılmıştır. Çıkan sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde, katılım bankaları ne kadar konvansiyonel bankalara göre şube başına altın hesapları noktasında üstün olsalar da altın standardı yayınlandığı tarihten itibaren ilgili standardı anlatmakta yeterince başarılı olamadıkları, ilgili avantajı kendi lehine değerlendiremedikleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

AAOIFI, Finans ve Bankacılık, Katılım Bankaları, Altın Hesapları, Konvansiyonel Banka

Kaynakça

• Akçakın, Mete. “Bankalarda Açılan Altın Depo Hesabından Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilme Esasları”. Vergi Raporu Dergisi 181 (Ekim 2014), 28-34. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRjek16VXdNQT09.
• Avcı, Ayla. “Enflasyon Ve Döviz Kurlarının Altın Fiyatlarına Etkileri: Türkiye ve Dünyada Altın ve Kuyumculuk Sektörü”. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi 6/14 (Ağustos 2019), 31-42. https://dergipark.org.tr/en/pub/assam/issue/48179/550795.
• BDDK, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu. “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararı”. Erişim: 10 Şubat 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160723-6.htm.
• Canbaz, Mustafa - Suner, Mustafa. “Bankalarda Altın Karşılığı Açılan Mevduat ve Kredi Hesapları İle Bazı Cari İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 4/3 (Eylül 2019), 307-329. https://dergipark.org.tr/en/pub/fesa/article/603400.
• Cengiz, Emir Kaan. “Lidya Altın Ülke Türkiye Altın Piyasaları”. Uluslararası Katılımlı Altın, Gemoloji ve Kuyumculuk Sempozyumu. Selcen Doğan. 145-160. Manisa: Salihli Belediyesi Kültür Yayınları, 2015.
• Dumlu, Emrullah. “Fıkhî Açıdan Altın Hesabı”. Journal of Islamic Law Studies 20 (Ekim 2012), 237-266. http://eds.a.ebscohost.com/eds/detail/detail?vid=1&sid=a280ae73-db1b-496c-962d-bb2838727ab8%40sessionmgr4008&bdata=Jmxhbmc9dHImc2l0ZT1lZHMtbGl2ZQ%3d%3d#AN=97923651&db=obo.
• Düzer, Murat - Önce, Saime. “Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Finansal Performans: BİST’te İşlem Gören Şirketler İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2/2 (Aralık 2017), 637-648. https://dergipark.org.tr/en/pub/bseusbed/article/348073.
• İTO, İstanbul Ticaret Odası. “Katılım Finansında Küresel Fırsat”. Erişim: 07 Şubat 2021. https://www.itohaber.com/haber/guncel/214460/katilim_finansinda_kuresel_firsat.html.
• Kamışlı, Melik - Kamışlı, Serap - Temizel, Fatih. “Bölgesel İslami Hisse Senedi Endeksleri Arasındaki İlişkilerin Analizi”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 13/13 (Eylül 2017), 574-587. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijmeb/issue/54601/744497.
• Ruxton, Graeme. “The unequal variance t-test is an underused alternative to Student's t-test and the Mann–Whitney U test”. Behavioral Ecology 17/4 (Ağustos 2006), 688-690. https://academic.oup.com/beheco/article/17/4/688/215960?login=true.
• Somuncuoğlu, Ünal. “Bankalarda Açılan Altın Depo Hesapları”. Hukuk Köprüsü 3/6 (Haziran 2014), 427-43. https://jurix.com.tr/article/4859.
• Tabachnick, Barbara - Fiddell, Linda. Using Multivariate Statistics. 6th Edition, ABD: Pearson Education International, 2013. https://www.pearsonhighered.com/assets/preface/0/1/3/4/0134790545.pdf.
• Tahsin, Hasan. “Altın'ın Yeni Hareketleri”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 9/54 (1932), 1380-1387. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/97509.
• Takasbank. “Altın Transfer Sistemi Hizmetleri”. Erişim: 03 Şubat 2021. https://www.takasbank.com.tr/tr/hizmetler/verilen-hizmetler-1/altin-transfer-sistemi-hizmetleri.
• TCMB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi”. Erişim: 27 Ocak 2021 https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_4/5898/DataGroup/turkish/bie_kmmbtmv/ ().
• WGC, World Gold Council. “Monthly Central Bank Statistics”. Erişim: 30 Ocak 2021. https://www.gold.org/goldhub/data/monthly-central-bank-statistics.