Web of Science’ta İndekslenen Türkiye Adresli İlahiyat Dergilerinin Araştırma Performansı

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 2, 755 - 783, 30.12.2024

Üsame Balıkçı , Halil İbrahim Yılmaz , Enes Durmuş

https://doi.org/10.14395/hid.1525164

Öz

Bu çalışma, Web of Science’ta (WoS) “Religion (Din)” kategorisinde indekslenen Türkiye adresli ilahiyat alanındaki on derginin kapsamlı bir bibliyometrik analizini sunmaktadır. Çalışmanın amacı, bu dergilerin uluslararası akademik platformdaki araştırma performanslarını incelemek, görünürlük ve etkilerini değerlendirmek ve bazı çözüm önerileri sunmaktır. Diğer alanlarda olduğu gibi son yıllarda ilahiyat alanında da bibliyometrik analizlerin önemi artmaktadır. Bu tür analizler, akademik performansın yanı sıra yayın kalitesinin de izlenmesine ve ölçülmesine yardımcı olmaktadır. Ancak, Türkiye’deki ilahiyat dergileri üzerine yapılmış kapsamlı bir bibliyometrik analize rastlanmamıştır. Bu bağlamda, çalışmayla Türkiye’deki WoS indeksli ilahiyat dergilerinin uluslararası görünürlüğü ve etkisinin analiz edilmesi hedeflenmektedir. Çalışmanın, ilahiyat alanında benzer bibliyometrik analizlerin yapılmasına ve literatürdeki boşlukların doldurulmasına katkılar sağlaması beklenmektedir. Araştırmada kullanılan tüm veriler, WoS veri tabanından elde edilmiştir. Veri tabanından çekilen ham veriler, kontrol edilip gerekli veri temizliği yapıldıktan sonra analiz için hazır hale getirilmiştir. Bu verilerin bibliyometrik analizini gerçekleştirmek için bu konudaki profesyonel uygulamalardan olan Bibliometrix (R yazılım programı paketi) ve VOSviewer kullanılmıştır. Veriler, yayımlanan makalelerin sayısı, türü, atıf sayısı, yazar iş birliği gibi çeşitli metrikler üzerinden değerlendirilmiştir. Ayrıca, dergilerin yıllık büyüme hızları ve en çok atıf alan makaleler gibi detaylar da incelenmiştir. Makalenin önemli bulgularına bakılacak olursa, dergilerin profilleri ve karşılaştırmalı analizleri sonucunda Türkiye’nin, WoS “Religion” kategorisinde taranan dergilere sahip ülkeler arasında on dergiyle altıncı sırada yer alarak önde gelen ülkelerden biri olduğu tespit edilmiştir. Son yıllarda yeni ilahiyat dergilerinin WoS indeksine kabul edilmesi, Türkiye’nin ilahiyat alanındaki uluslararası akademik dergicilikte kolektif bir tecrübeyle yükselişe geçen bir etkiye sahip olarak iyi bir konumda olduğunu göstermektedir. Dergilerin tamamının (DergiPark sistemi aracılığıyla) açık erişimli olması ise bu dergilerdeki makalelerin, uluslararası akademik camiada geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmasını sağlamaktadır. Bu dergilerde yayın yapan yazarların ulusal ve uluslararası iş birliği ağları, etkili makaleler ve dergilerin gelişim süreçleri detaylı olarak analiz edilmiştir. Buna göre en etkili yazarlar arasında Ali Ayten, Ayfer Gedikli ve Seyfettin Erdoğan gibi isimler öne çıkmaktadır. Kurum bazında yapılan analizde ise Sakarya Ü., Cumhuriyet Ü. ve Erciyes Ü. toplam yayın sayısıyla öne çıkan kurumlar olurken; Sakarya Ü., Marmara Ü. ve Recep Tayyip Erdoğan Ü. ise en fazla iş birliği ağına sahip kurumlardır. Azerbaycan, ABD ve Kırgızistan uluslararası yayın iş birliği yapılan ülkeler olarak öne çıkarken, makalede uluslararası iş birliğiyle yapılan yayın oranın daha da arttırılmasının gerekliliği ve bilhassa dergilerin daha üst indekslerde yar almasındaki önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, cinsiyet dağılımı analizine yönelik çalışmaların eksikliğine işaret edilmiş, gelecekte dergileri bekleyen bu meselenin önemine değinilmiştir. Çalışmada dergilerin yıllara göre toplam yayın-atıf oranına ve kümülatif yayın sayısına dikkat çekilmiş, en etkili makalelerin hangileri olduğuna yer verilmiştir. Yine bu dergilerdeki yayınların yazım dillerine temas edilmiş, bunlardan özellikle İngilizce yazılan makalelerin bir derece daha etkili ve atıf alma potansiyelinin daha yüksek olduğu ifade edilmiştir. Çalışmada ayrıca bu makalelerin anahtar kelime analizleri yapılmıştır. Hangi konuların daha çok işlendiği hangi kavramların ne sıklıkta kullanıldığı gibi konular ele alınmıştır. Tüm bu bulgular, Türkiye’deki ilahiyat dergilerinin dünya genelindeki akademik camiada nasıl bir yer edindiğini göstermektedir. Sonuç olarak, Türkiye adresli ilahiyat dergilerinin uluslararası akademik performansları kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiş ve bu dergilerin akademik camiada önemli bir yere sahip olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri, İlahiyat, Akademik Dergi, Web of Science, Bibliyometrik Analiz, Araştırma Performansı, Türkiye.

Research Performance of Turkish Journals Indexed in Web of Science in the Religion Category

Öz

This study presents a comprehensive bibliometric analysis of ten Turkish theology journals indexed in the “Religion” category in Web of Science (WoS). The main objective of the study is to examine the research performance of these journals in the international academic platform, to evaluate their visibility and impact, and to offer some solutions. As in other fields, bibliometric analyses has become increasingly important in the field of theology in recent years. Such analyses help to monitor and measure publication quality as well as academic performance. However, there is no comprehensive bibliometric analysis on theological journals in Türkiye. In this context, this study aims to determine the international visibility and impact of WoS-indexed theological journals in Türkiye. The study is expected to contribute to similar bibliometric analyses in the field of theology and to fill the gaps in the literature. All data used in the study were obtained from the WoS database. The raw data extracted from the database were checked and made ready for analysis after the necessary data cleaning. Bibliometrix (R software package) and VOSviewer, which are professional applications in this field, were used to perform bibliometric analysis of these data. The data were evaluated based on various metrics, such as the number and type of published articles, number of citations, and author collaboration. In addition, details such as the annual growth rates of the journals and the most cited articles were also analyzed. The key findings of the study are as follows: As a result of the profiles and comparative analyses of the journals, it was found that Türkiye is one of the leading countries with ten journals, ranking sixth among the countries with journals indexed in the WoS “Religion” category. The inclusion of new theological journals in the WoS index in recent years shows that Türkiye is well positioned in international academic journalism in the field of theology, with a growing influence through collective experience. The fact that all the journals are open access (through the DergiPark system) enables the articles in these journals to reach a wide readership in the international academic community. The national and international collaborative networks of authors publishing in these journals, influential articles and the development processes of the journals were analyzed in detail. Accordingly, names such as Ali Ayten, Ayfer Gedikli and Seyfettin Erdoğan stand out among the most influential writers. Sakarya Univ., Cumhuriyet Univ., and Erciyes Univ. are the prominent institutions in terms of the total number of publications. At the same time, Sakarya Univ., Marmara Univ., and Recep Tayyip Erdoğan Univ. are the institutions with the highest number of cooperation networks. While Azerbaijan, the USA and Kyrgyzstan stand out as countries with international cooperation in publishing, the article emphasizes the need to increase the rate of publications with international cooperation and the importance of journals being included in higher indexes. In addition, the lack of studies on gender distribution analysis was highlighted and the importance of this issue for journals in the future was mentioned. The study mentions the total publication-citation ratio and the cumulative number of publications of the journals by years and includes the most influential articles. Again, the language of publication in these journals was examined and it was found that articles written in English were slightly more effective and had a higher citation potential. The study also carried out keyword analyses of these articles. Issues such as which topics are covered more, which concepts are used more frequently, and how often they are used are discussed. All these findings show how the theological journals in Türkiye have gained a place in the academic community worldwide. As a result, the international academic performance of Turkish theological journals has been comprehensively evaluated and it has been revealed that these journals have an important place in the academic community.

Anahtar Kelimeler

Religious Sciences, Theology, Academic Journal, Web of Science, Bibliometric Analysis, Research Performance, Türkiye.

Kaynakça

• Al, Umut-Soydal, İrem. “Akademinin Atıf Dizinleri ile Savaşı”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 31/1 (2014), 23-42.
• Alangari, Eithar. “Translation and Interpreting Research in Saudi Arabia: A Bibliometric Analysis (1990–2019)”. The Translator, 1-17. https://doi.org/10.1080/13556509.2023.2200054
• Amobonye, Ayodeji vd. “Writing a Scientific Review Article: Comprehensive Insights for Beginners”. The Scientific World Journal, e7822269. https://doi.org/10.1155/2024/7822269
• Aria, Massimo-Cuccurullo, Corrado. “Bibliometrix: An R-Tool for Comprehensive Science Mapping Analysis”. Journal of Informetrics 11/4 (2017), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Ayhan, Halis. “İlâhiyat Fakültesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/70-72. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Ayten, Ali. “Din ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 13/3 (2013), 7-31.
• Ayten, Ali vd. “Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/2 (2012), 45-79.
• Ayten, Ali. “Üniversite Öğrencilerinde Ölüm Kaygısı: Türk ve Ürdünlü Öğrenciler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/1 (2009), 85-108.
• Ayten, Ali-Yıldız, Refik. “Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dinî Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 281-308.
• Birkle, Caroline vd. “Web of Science as a Data Source for Research on Scientific and Scholarly Activity”. Quantitative Science Studies 1/1 (2020), 363-376. https://doi.org/10.1162/qss_a_00018
• Çoştu, Yakup. “Dine Normatif ve Popüler Yaklaşım: “Bir Dini Yönelim Ölçeği Denemesi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/15 (2009), 119-139.
• Demir, Abdullah. “Akademik Görünürlük Kılavuzu: Çevrimiçi Yazar Profillerinin Güncel Tutulması”. Tetkik 5 (2024), 1-8.
• Demirli, Ekrem. “The Problem of Periodization in the Studies of Sufism: The Struggle of Sufism to Become a Discipline Between the Religious Sciences and Metaphysics”. Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi (Journal for the History of Islamic Philosophy and Sciences) 2/4 (2016), 1-29. https://doi.org/10.12658/Nazariyat.2.4.M0030
• Demiröz, Mehmet Fatih-Kımter, Nurten. “Türkiye’de Din Psikolojisi Alanındaki ‘Dindarlık’ Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi Üzerine Bir Araştırma”. Bilimname 51 (2024), 405-456. https://doi.org/10.28949/bilimname.1411980
• Derviş, Hamid. “Bibliometric Analysis using Bibliometrix an R Package”. Journal of Scientometric Research 8/3 (2020), 156-160. https://doi.org/10.5530/jscires.8.3.32
• Dhyi, Sefa Mustafa Muhammed Anwar. Atıf Dizinlerinden Çıkarılan Dergiler ve Etkileri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Doğan, Güleda vd. “Web of Science’tan Çıkarılan Türkiye Adresli Dergiler Üzerine Bir Araştırma”. Türk Kütüphaneciliği 32/3 (2018), 151-162. https://doi.org/10.24146/tkd.2018.35
• Eck, Nees Jan van-Waltman, Ludo. “Software Survey: VOSviewer, a Computer Program for Bibliometric Mapping”. Scientometrics 84/2 (2010), 523-538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3
• Eck, Nees Jan van-Waltman, Ludo. “VOSviewer”. Leiden University. Erişim 02 Mart 2024. https://www.vosviewer.com/
• Er, Hamit. “Dârülfünun İlâhiyat Fakültesi Mecmuası”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/526-527. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Erdoğan, Seyfettin vd. “The Effects of the Covid-19 Pandemic on Conventional and Islamic Stock Markets in Turkey”. Bilimname 2020/42 (2020), 89-110. https://doi.org/10.28949/bilimname.799413
• Fiormonte, Domenico-Priego, Ernesto. “Knowledge Monopolies and Global Academic Publishing”. The Winnower 3 (2016), e147220.00404. https://doi.org/10.15200/winn.147220.00404
• Gaster, Natascha-Gaster, Michael. “A Critical Assessment of the H-Index”. BioEssays 34/10 (2012), 830-832. https://doi.org/10.1002/bies.201200036
• Gülmez, Deniz vd. “Overview of Educational Research from Turkey Published in International Journals: A Bibliometric Analysis”. Education and Science. https://doi.org/10.15390/EB.2020.9317
• Harzing, Anne-Wil- Alakangas, Satu. “Google Scholar, Scopus and the Web of Science: A Longitudinal and Cross-Disciplinary Comparison”. Scientometrics 106/2 (2016), 787-804. https://doi.org/10.1007/s11192-015-1798-9
• Hirsch, J. E. “An Index to Quantify an Individual’s Scientific Research Output”. Proceedings of the National Academy of Sciences 102/46 (2005), 16569-16572. https://doi.org/10.1073/pnas.0507655102
• İslam, Muhammed Tarık vd. “14 Years Of Research Trends On Turkish Diyanet: Bibliometric And Thematic Analyses”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 23/1 (2023), 281-309. https://doi.org/10.33415/daad.1208640
• Kara, İsmail. “Türkiye’de İlahiyat Fakülteleri Dinî Kurumlar mı, Laik Kurumlar mı?” Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 1 (2009), 1-19.
• Kim, H.S.J. vd. “Bibliometric Analysis of Manuscript Characteristics That Influence Citations: A Comparison of Ten Major Dermatology Journals”. Burns 46/7 (2020), 1686-1692. https://doi.org/10.1016/j.burns.2020.05.002
• Koç, Ahmet vd. “Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 57/57 (2019), 1-24. https://doi.org/10.15370/maruifd.679169
• Konak, Fatih-Demir, Yasemin. “İslami Sigortacılık (Tekafül) Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz”. Hitit İlahiyat Dergisi 22/1 (2023), 11-46. https://doi.org/10.14395/hid.1232415
• Korchef, Atef vd. “Chemistry Journals and Research Trends in Arab Countries: A Bibliometric Analysis”. Arabian Journal of Chemistry 16/9 (2023), 105097. https://doi.org/10.1016/j.arabjc.2023.105097
• Li, Jiachen vd. “Bibliometric Analysis of Research Publications in Three Major Orthodontic Journals During 2012–2021”. APOS Trends in Orthodontics 12 (2022), 252-261. https://doi.org/10.25259/APOS_137_2022
• Moral-Muñoz, José A. vd. “Software Tools for Conducting Bibliometric Analysis in Science: An up-to-Date Review”. Profesional de La Información 29/1 (2020). https://doi.org/10.3145/epi.2020.ene.03
• Mutlu, Hakan. “Yüz Yaşında Bir Ülke, Altmış Yaşında Bir Dergi: 1963’ten 2023’e Antropoloji’nin Tarihçesi ve Bibliyometrik Bir İnceleme Denemesi”. Antropoloji 46 (2023), 1-19. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1329687
• Özdemir, Mücahit-Selçuk, Mervan. “A Bibliometric Analysis of the International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management”. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management 14/4 (2021), 767-791. https://doi.org/10.1108/IMEFM-06-2020-0277
• Öztürk, Oğuzhan vd. “How to Design Bibliometric Research: An Overview and a Framework Proposal”. Review of Managerial Science. https://doi.org/10.1007/s11846-024-00738-0
• Paul, Justin vd. “Writing an Impactful Review Article: What Do We Know and What Do We Need to Know?” Journal of Business Research 133 (2021), 337-340. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.05.005
• Phillips, Murray G. “Sizing up Sport History Journals: Metrics, Sport Humanities, and History”. The International Journal of the History of Sport 37/8 (2020), 692-704. https://doi.org/10.1080/09523367.2020.1796652
• Pranckutė, Raminta. “Web of Science (WoS) and Scopus: The Titans of Bibliographic Information in Today’s Academic World”. Publications 9/1 (2021), 12. https://doi.org/10.3390/publications9010012
• Santillán-Fernández, Alberto vd. “Bibliometric Analysis of Forestry Research in Mexico Published by Mexican Journals”. Forests 14/3 (2023), 648. https://doi.org/10.3390/f14030648
• Szomszor, Martin. “Introducing the Journal Citation Indicator: A New, Field-Normalized Measurement of Journal Citation Impact”. Clarivate. 20 Mayıs 2021. Erişim 29 Temmuz 2024. https://clarivate.com/blog/introducing-the-journal-citation-indicator-a-new-field-normalized-measurement-of-journal-citation-impact/
• Şahin, Köksal-Candan, Gökçe. “Scientific Productivity and Cooperation in Turkic World: A Bibliometric Analysis”. Scientometrics 115/3 (2018), 1199-1229. https://doi.org/10.1007/s11192-018-2730-x
• Şimşir, İsmail. “Bibliyometri ve Bibliyometrik Analize İlişkin Kavramsal Çerçeve”. Bir Literatür Incelemesi Aracı Olarak Bibliyometrik Analiz. 7-31. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler, 2021.
• Taş, Halil. “İlkokul Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenine İlişkin Metaforları”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/1 (2019), 29-51. https://doi.org/10.18505/cuid.518013
• Turan, Yahya. “Yalnızlıkla Başa Çıkma: Yalnızlık, Dini Başa Çıkma, Dindarlık, Hayat Memnuniyeti ve Sosyal Medya Kullanımı”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/1 (2018), 395-434. https://doi.org/10.18505/cuid.406750
• Umut, Tuba Nur. “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin Kurumsallaşma Sürecinde Fakülte Dergisinin (AÜİFD) Yeri”. 70. Yılında Ankara İlahiyat: Geçmiş ve Gelecek Perspektifleri. ed. Eyüp Şahin-Recep Gürkan Göktaş. 151-191. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Vanderstraeten, Raf-Vandermoere, Frédéric. “Inequalities in the Growth of Web of Science”. Scientometrics 126/10 (2021), 8635-8651. https://doi.org/10.1007/s11192-021-04143-2
• Yılmaz, Halil İbrahim vd. “Studying Early Islam in the Third Millennium: A Bibliometric Analysis”. Humanities and Social Sciences Communications 11/1 (2024), 1-13. https://doi.org/10.1057/s41599-024-04058-2
• Zengin, Mahmut. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Eğitim Öğretim Yeterlik Algıları”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/27 (2013), 1-28. https://doi.org/10.17335/suifd.20568
• Türkiye Editörler Çalıştayı. “1. Çalıştay Sonuç Raporu-Kararlar”. Erişim 26 Mart 2024. https://editorlercalistayi.com/calistay-i-2018-kararlar/
• İSNAD Atıf Sistemi. “Anahtar Kelimelerin Seçimi”. 26 Ekim 2019. Erişim 27 Mart 2024. https://www.isnadsistemi.org/guide/isnad2/akademik-yazim/5-anahtar-kelimelerin-secimi/
• “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, ‘Amaç ve Kapsam’”. Erişim 19 Mart 2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auifd/aim-and-scope
• “Bibliometrix”. Erişim 24 Mart 2024. https://www.bibliometrix.org/home/ Cambridge Core. “Call for Papers: Women-Only Special Issue of Religious Studies”. Erişim 25 Mart 2024. https://www.cambridge.org/core/journals/religious-studies/call-for-papers
• “İlahiyat Atıf Dizini”. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.davet.org.tr/
• “Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, ‘Amaç ve Kapsam’”. Erişim 20 Mart 2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruifd/aim-and-scope
• “OMÜ, ‘Araştırma Üniversitesi Aday İzleme Programı’nda”. Erişim 03 Nisan 2024. https://www.omu.edu.tr/tr/icerik/haber/omu-arastirma-universitesi-aday-izleme-programinda
• “Sustainable Development Goal 5: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği | Türkiye’de Birleşmiş Milletler”. Erişim 25 Mart 2024. https://turkiye.un.org/tr/sdgs/5
• Nature. “The Gender Gap in Academic Research”. Erişim 10 Temmuz 2024. https://www.nature.com/collections/hhacgbgjbi
• “Üniversitemiz YÖK tarafından Aday Araştırma Üniversitesi İlan Edildi- Sakarya Üniversitesi Haber Sitesi”. Erişim 03 Nisan 2024. https://haber.sakarya.edu.tr/universitemiz-arastirma-universitesi-izleme-programina-alindi- h117428.html
• Clarivate. “Web of Science Journal Evaluation Process and Selection Criteria”. Erişim 16 Mart 2024. https://clarivate.com/products/scientific-and-academic-research/research-discovery-and-workflow-solutions/webofscience-platform/web-of-science-core-collection/editorial-selection-process/editorial-selection-process/
• Eğitim ve Bilim (Dergisi). “Yayın Dili”. Erişim 02 Nisan 2024. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/pages/view/guideForAuthors#publicationLanguage
• “YÖK Araştırma Üniversiteleri”. Erişim 03 Nisan 2024. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Universiteler/arastirma-universiteleri.aspx