1933'den Günümüze Türk Yükseköğretiminde Niceliksel Gelişmeler

Yıl 2011, Sayı: 1, 1 - 22, 01.04.2011

Durmuş Günay Aslı Günay

Öz

Bu çalışmada, Cumhuriyet döneminde ilk üniversitenin kurulduğu 1933 yılından günümüze Türk yükseköğretiminde görülen sayısal gelişmeler gösterilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla ilk olarak Türkiye’deki üniversitelerin kuruluş tarihleri, yıllara göre kurulan üniversite sayıları ve YÖK Başkanlarının dönemlerinde kurulan üniversite sayılarına ait bilgiler verilmiştir. 2008 yılı itibariyle bütün illerimize yaygınlaşan üniversite sayılarının illerimize göre dağılımları gösterilmiştir. Öte yandan, yükseköğretimine dair çeşitli sayısal göstergeler kullanılarak da Türk yükseköğretiminin yıllar içindeki gelişimi incelenmiştir. Bu amaçla Türkiye’deki yükseköğretim öğrenci sayısının, öğretim elemanı ve öğretim üyesi sayısının, öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısının ve yükseköğretim okullaşma oranlarının yıllar içindeki gelişimi gösterilmiştir. Ayrıca, özellikle büyük illerimiz Ankara, İstanbul ve İzmir için de üniversite, öğrenci ve öğretim elemanı sayıları gösterilmiş ve yükseköğretim okullaşma oranları hesaplanmıştır. 2011 yılında yükseköğretim öğrencilerinin yükseköğretim kurumlarına, programlarına ve eğitim türüne göre dağılımları incelenirken; öğretim elemanlarının da yükseköğretim kurumlarına ve akademik görevlerine göre dağılımlarına dair bilgiler verilmiştir. 2010 yılı itibariyle, özellikle yükseköğretim önlisans ve lisans programlarına ait sayısal veriler program türü sayısı, program sayısı, kontenjan ve yerleşen sayıları gösterilmiştir. Son olarak, Türk yükseköğretiminin yayın sayısına göre dünyadaki yeri ve öğretim elemanı başına düşen yayın sayısının yıllar içindeki değişimi incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Türk yükseköğretimi, Üniversite, Brüt okullaşma oranı

Quantitative Developments in Turkish Higher Education since 1933

Öz

In this study, quantitative developments in Turkish higher education during the Republic period from 1933, when the first university was established, to date are tried to be demonstrated. In parallel with this purpose, first, establishment dates of universities, number of universities by years as well as number of universities established during the periods of each presidents of Turkish Council of Higher Education are listed. Also, spread to all provinces as of 2008, the distribution of the number of universities with regard to provinces is given. On the other hand, development of Turkish higher education by years is examined by using several quantitative indicators about higher education. Thus, number of students in higher education, total number of academic staffs as well as those with PhD, improvement in the number of students per academic staff and higher education gross enrollment rates by years are shown. Furthermore, especially for big provinces in Turkey Ankara, İstanbul and İzmir number of universities, number of students in higher education and higher education gross enrollment rates are provided. Distribution of higher education students according to higher education institutions, higher education programs and education types in 2011 is presented as well as distribution of academic staffs according to higher education institutions and information about their academic positions. In addition, quantitative data about higher education bachelor and associate degrees numbers of programs types, programs, quotas and placed students in 2010 is given. Finally, the position of Turkish higher education in the world with respect to the number of academic publications and the change in the number of academic publications per staff by years are analyzed

Anahtar Kelimeler

Turkish higher education, University, Gross enrollment rate

Kaynakça

• Ataünal, A. (1993). Cumhuriyet Döneminde Yükseköğretimdeki Gelişmeler. MEB, Yükseköğretim Genel Müdürlüğü.
• Dölen, E. (2009). Türkiye Üniversite Tarihi (5 cilt). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aras, N.K., & Dölen, E. (2007). Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi I (1861-1961). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Çelik, T., & Tekeli, İ.K. (2009). Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi II (1961-2007). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (2011). 2011 Yılı Programı. Ankara. İhsanoğlu, E. (2010). Darülfünun. IRCICA Yayınları.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). Milli Eğitim İstatistikleri: Yaygın Eğitim (2010) Ankara.
• OECD (2010). Education at a Glance 2009: OECD Indicators. Paris.
• ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (Farklı yıllar). Yükseköğretim İstatistikleri. Ankara.
• ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (2010). 2010 ÖSYS Yükseköğretim Programlarının Merkezi Yerleştirmedeki En Küçük ve En Büyük Puanları Kitabı. Ankara.
• ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (2010). 2010 ÖSYS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. Ankara.
• ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) (2011). 2011 ÖSYS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. Ankara.
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel Bağlamı İçinde Türkiye’de Yükseköğretimin ve YÖK’ün Tarihi. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu). Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik İstatistikleri. Ankara.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2010). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı. Ankara.
• Ulakbim (Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi) (2011). ISI-Web of Science. Ankara.
• World Bank (2011). Education Statistics.