Türkiye'de Yükseköğretimin Getirileri ve Fiyatı: Tıp Fakültesi Örneği

Yıl 2011, Sayı: 3, 134 - 141, 01.12.2011

Filiz Gölpek

Öz

Birçok ülkede, fırsat eşitliği, piyasa noksanlıkları, dışsallıklar, küçüklerin korunması, ortak değerler arayışı, eğitimin iktisadi büyümeye etkisi, yükseköğretimin yarı kamusal mal olması gibi nedenlerden dolayı yükseköğretim harcamalarının kamu kaynaklarından karşılanması özel maliyeti azaltmaktadır. Yükseköğretim harcamalarının kamu kaynaklarından karşılanması ve eğitim yatırımlarının toplum ve birey açısından önemli faydalar sağlaması, yükseköğretimin daha fazla talep edilmesine neden olmaktadır. İleride elde edilecek olan bu faydalar, iktisadi hayatta bireylerin yatırım kararını belirleyen önemli etkenlerdendir. Yatırım kararı, ileride elde edileceği umulan gelir, yatırımın maliyeti ve piyasa faiz oranı olmak üzere üç unsurun karşılıklı etkisine bağlıdır. Yatırım niteliği taşıyan yükseköğretim bu üç unsurdan etkilenmektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye’de tıp fakültesi örneği çercevesinde yüksekoğretim kademesinde getiri oranlarını ve fiyatı hesaplamaktır. Fayda-maliyet analizi yönteminden yararlanarak, hem özel hem de sosyal fayda ve maliyet verileri elde edilmiştir. Bu verilerle, içsel getiri oranı tekniği kullanılarak özel ve sosyal getiri oranları hesaplanmıştır. Özel getiri oranı ve piyasa faiz oranı ile de yükseköğretim fiyatına ulaşılmıştır. Sonuç bölümünde, yükseköğretim kademesinde önemli derecede özel getiri oranın sosyal getiri oranından yüksek olduğu, bunun da fiyatı düşürdüğü ve bireysel talebi arttırdığı ifade edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Tıp fakültesi, Fayda-maliyet analizi, Özel ve sosyal getiri oranı, Türkiye

The Returns and the Price of Higher Education in Turkey: A Case Study of Faculty of Medicine

Öz

In most countries, the fact that higher education expenses are covered by public resources decrease the private costs due to the reasons such as equal opportunity, imperfect market, external factors, protection of minors, search for common values, the effects of education on economic growth and semi-public property of higher education. The fact that higher education expenditures are covered by public resources and the fact that investments on education provide important benefits for both public and individuals increase the demand of higher education. These benefits are among the most important factors that influence the investment decision of individuals. The decision of investment depends on the possible income in the future, the cost of investment, and the current interest rates. Higher education with investment purposes is influenced by these three mutual factors. The purpose of this paper is to calculate the rates of returns and prices for the faculties of medicine in Turkey. The data for both social and private benefits and costs was obtained using the cost-benefit analysis method. By means of the data obtained, both private and social return rates were calculated using the internal return rate technique. The price of higher education was obtained through the private return rate and current interest rate. In the conclusion section, it was pointed out that the private return rates at higher education level are significantly higher than the social return rates causing decreased price and increased individual demand

Anahtar Kelimeler

Higher education, Faculty of medicine, Cost-benefit analysis, Social and private return rate, Turkey

Kaynakça

• Akalın, G. (1980). Yükseköğretim karma malına maliyet-fayda analizinin uygulanması. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 444.
• Aslan, M. H. (2002). Eğitim finansmanının ekonomi politiği ve yükseköğretimde adil ve etkin finansman politikaları. Liberal Düşünce, 28 (7), 225-246.
• Aslan, M. H. (1998). Hizmet ekonomisi. Bursa: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
• Ataç, E. (1978). Fayda-maliyet analizi. Eskişehir İktisadi Ticari İlimler Akademisi Dergisi, 14(1), 246-261.
• Becker, G. (1967). Human capital and personal distribution of income. Ann Arbor: University of Michagan Press.
• Cohn, E. (1979). The economics of education. Cambridge: Ballinger Publishing.
• İşgüden, T. (1980). Kamu yatırım projelerinin değerlendirilmesinde fayda-maliyet analizi. İstanbul: İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları, No:319/552.
• Öğrenci Kolektifleri. (2005). Üniversite dosyası. Erişim: 17.07.2006. www.kolektif.org/index.php?
• Peters, G. H. (1979). Fayda-maliyet analizleri ve kamu harcaması. Ankara: Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayını, No:1979/198.
• TED (Türk Eğitim Derneği). (2005). Türkiye’de üniversiteye giriş sistemi araştırması ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Uluatam, Ö. (1987). Makro iktisat. (6.baskı) Ankara: Savaş Yayınları.
• Unay, C. (2001). Makro ekonomi. (8.baskı) Bursa: Vipaş A.Ş.
• Woodhall, M. (1994). Eğitim ekonomisi: Toplu bir bakış. Ankara: PEGEM Yayınları, No:14.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu). (2005). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi- taslak rapor. Erişim: http://www.yok.gov.tr/egitim/ raporlar/mart2005/b3.html.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu). (1997). Üniversite öğrencileri aile gelirleri, eğitim harcamaları, mali yardım ve iş beklentileri araştırması. Erişim: http://www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/ mart2000/b1.html.