Türkiye'de Yükseköğretimde Hemşirelik Eğitimi

Yıl 2011, Sayı: 3, 152 - 155, 01.12.2011

Şule Ergöl

Öz

Hemşirelik, insanların sağlığını geliştirmek ve hastalandığında bakımını sağlamak isteği ile ortaya çıkmıştır. Ülkemizde ilk olarak Besim Ömer Paşa, İstanbul’da tanınmış ailelerinin kızlarını, “Gönüllü Hastabakıcılık Kursu”na çağırmıştır. İlk hemşirelik okulu 1925 yılında Kızılay Derneğine bağlı olarak kuruldu. 1960 yılında Sağlık Bakanlığı Sağlık Meslek Liselerini açmaya başlamıştır. Yükseköğretimde hemşirelik eğitiminin başlaması bir ihtiyaçtan kaynaklanmamış, uluslararası kuruluşların etkisi ile olmuştur. Yükseköğretimde hemşirelik eğitimi ilk olarak 1955 yılında Ege Üniversitesi’nde başlamıştır. 2011 yılında 8’i Hemşirelik Yüksekokulu, 63’ü Sağlık Yüksekokulu, 3’ü Sağlık Bilimleri Yüksekokulu, 21’si Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü ve 1’i Hemşirelik Fakültesi olmak üzere toplam 96 birimde “Hemşirelik Lisans Programı” yer almıştır. Hemşirelik lisans programlarında eğitim süresi en az dört yıl ve 4600 saat teorik ve pratik eğitimi kapsar. Hemşirelik yüksek lisans eğitimi, 1968 yılında, doktora eğitimi ise 1972 yılında Hacettepe Üniversitesi’nde başlamıştır. Yüksek lisans programları, tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülebilmektedir. Tezli yüksek lisans programını tamamlama süresi dört yarıyıldır. Tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi en fazla altı yarıyıldır. Hemşirelikte yüksek lisans programlarının çoğunluğu tezli yüksek lisans programlarıdır. Doktora programı, yüksek lisans derecesi olan öğrenciler için toplam yirmi bir krediden az olmamak koşuluyla en az yedi adet ders, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışmasından oluşur. Ülkemizde yükseköğretimde hemşirelik eğitimi 1955 yılından beri önemli bir mesafe kaydetmiştir. Türkiye üniversite düzeyinde temel hemşirelik eğitimi verilen beş Avrupa ülkesinden biridir. Bu makalede Türkiye’de yükseköğretimde hemşirelik eğitiminin tarihsel gelişimi ve durumu incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Hemşirelik eğitimi, Türkiye

Nursing Education in Higher Education in Turkey

Öz

Nursing emerged with the request of developing and maintaining public health and provide care when they are ill. In our country, firstly, Besim Omer Pasha invited daughters of prominent families in Istanbul to “Voluntary Nursing Course”. The first Nursing School was established under the auspices of Red Crescent Society in 1925. The Ministry of Health begun to establish Vocational Schools of Health in 1960. The beginning of nursing education in higher education was not a result of necessity, rather an influence of international organizations. The first nursing education in Higher Education began at the University of the Aegean in 1955. By 2011, “Nursing Undergraduate Programs” have taken place in a total of 96 units including School of Nursing 8 , School of Health 63 , School of Health Sciences 3 , Nursing Department in Faculty of Health Sciences 21 , and Faculty of Nursing 1 . Undergraduate programs in nursing cover at least a four-year period and include 4600 hours of theoretical and practical education. Master’s degree and PhD programs in nursing began, respectively, in 1968 and in 1972 at the University of Hacettepe. Master’s degree programs have thesis and non-thesis programs. Master’s degree programs with thesis should be completed within four semesters. Time to complete non-thesis programs is six semesters at most. The majority of Master’s degree programs in nursing have thesis programs. PhD programs for students with Master’s degree consist of at least seven courses not less than 21 credits , a qualifying examination, thesis proposal and thesis. Nursing education in Higher Education in our country has made considerable progress since 1955. Turkey is one of the five European countries providing basic nursing education at university level. This article discusses the historic development and current status of nursing education in Higher Education in Turkey

Anahtar Kelimeler

Higher education, Nursing education, Turkey

Kaynakça

• Akdemir, N., Özdemir, L., & Akyar, İ. (2011). Türkiye’de mezuniyet sonrası eğitim kapsamında iç hastalıkları hemşirelik eğitiminin durumu. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 50-58.
• Aksayan, S., & Çimete, G. (2000). Nursing education and practice in Turkey. Journal of Nursing Scholarship; Second Quarter, 32 (2), 211-212.
• Atalay, M. (1996). Lisans iyileştirme çalışmaları raporu. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Atatürk Üniversitesi - Uzaktan Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin Hemşirelik Lisans Tamamlama (HELİTAM) programı. Erişim: 26 Kasım 2011, http://atauzem.atauni.edu.tr/ UserFiles/file/sss_080210.pdf.
• Bahçecik, N., & Alpar, Ş. E. (2009). Nursing education in Turkey: From past to present. Nurse Education Today. 29, 698–703.
• Bayık, A. (1991). Ülkemizde hemşirelik eğitiminin gelişimi ve öğretime ilişkin sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(3), 29-40.
• İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (IUSBE) (2011). Hemşirelik yüksek lisans, doktora programları. Erişim: 26 Kasım 2011, http://www.istanbul.edu.tr/enstituler/saglik/ akademik.php?id=8.
• Ketefian S., Davidson, P., Daly, J., Chang, E., & Srisubhan, W. (2005). Issues and challenges in international doctoral education in nursing. Nursing and Health Sciences, 7(3),150-156.
• Kocaman, G. (2004). Türkiye’de Hemşirelik Eğitim Sorunları ve Çözüm Arayışları. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, Özel Baskı (Genişletilmiş 2004 Baskısı),119-150.
• Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (MÜSBE) (2011). Hemşirelik yüksek lisans, doktora programları. Erişim: 26 Kasım 2011, http://saglik.marmara.edu.tr/index.php?sayfa=67.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM). (2008). “2008– ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” Yüksek Öğretim Programları. Erişim: 26 Kasım 2011, (ftp:// dokuman.osym.gov.tr/2008/2008_OSYS_TERCIH_KILAVUZU/6_tablo4excel.xls).
• Ökdem, Ş., Abbasoğlu, A., Doğan, N. (2000). Hemşirelik tarihi, eğitimi ve gelişimi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yıllığı, 1(1), 5-11.
• ÖSYM. (2009). “2009–ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” Yüksek Öğretim Programları. Erişim: 26 Kasım 2011, ftp://dokuman.osym.gov.tr/2009/2009_OSYS_TERCIH_ KILAVUZU/tablo4.pdf.
• ÖSYM. (2010). “2010–ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” Yüksek Öğretim Programları. Erişim: 26 Kasım 2011, ftp://dokuman.osym.gov.tr/2010/2010_OSYS_TERCIH_ KILAVUZU/2010_OSYS_Tablo4.pdf.
• ÖSYM. (2011). “2011–ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” Yüksek Öğretim Programları. Erişim: 26 Kasım 2011, http://www.osym.gov.tr/dosya/1-57952/ h/2011tablo4-2172011.pdf.
• Özdağ, N. (2004.) Hemşirelik araştırmalarının önemi ve gelişimi (pp 135-139). II. Ulusal Hemşirelikte Araştırma Sempozyumu Araştırma Kültürü Ve Hemşirelik Neredeyiz? Ankara: HEMAR-G Derneği, Odak Ofset.
• Şentürk, S. (2006). Florence Nightingale Hemşire Mektepleri ve Hastaneleri Vakfı Tarihçesi (1956-2006) ve Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu (ss. 10-17). İstanbul: Birmat Matbaacılık.
• Thobaben, M., Roberts, D. A., & Badır, A. (2005). Exploring nursing education in the people’s Republic of China, Japan and Turkey. Contemporary Nurse, 19 (1–2),5-16.
• Ulusoy, M. F. (1998). Türkiye’de Hemşirelik Eğitiminin Tarihsel Süreci. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(1), 1-8.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (1996). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. Erişim: 26 Kasım 2011, http://www.yok.gov.tr/ uak/yonetmelikler/lusinav.pdf.
• YÖK. (2008). Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik. Erişim: 26 Kasım 2011, http://www.yok.gov.tr/content/view/981.